Ô nhiễm môi trường đất là một trong những vấn đề quan trọng và cấp bách không chỉ tại Việt Nam mà còn diễn ra trên phạm vi toàn thế giới. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra thực trạng báo động đỏ này và biện pháp khắc phục ra sao? Hãy cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Ô nhiễm môi trường đất là gì?
Ô nhiễm môi trường đất là tình trạng đất xuất hiện nhiều loại chất xenobiotic độc hại, nó sẽ khiến cho đất trở nên khô cằn, có màu đỏ hoặc màu xám không đồng đều. Môi trường đất đã bị ô nhiễm thường có những biểu hiện không giống nhau vì còn tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm ở mỗi khu vực.
Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đất không chỉ dừng lại ở phạm vi nước ta mà còn lan rộng khắp toàn thế giới. Tại Việt Nam, thực trạng này đang diễn ra ở các khu vực vùng nông thôn và thành thị. Nếu không sớm khắc phục kịp thời tình trạng này, chắc chắn trong tương lai đời sống sinh hoạt và sản xuất của loài người sẽ bị ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng.
Các dấu hiệu nhận biết đất đang bị ô nhiễm
Môi trường đất bị ô nhiễm thường có những dấu hiệu nhận biết sau đây:
- Thay đổi về màu sắc và mùi của đất: Đất bị ô nhiễm thường có màu đen hoặc màu đỏ hoặc có mùi kỳ lạ so với mùi tự nhiên của đất. Đôi khi, màu sắc và mùi của đất có thể phản ánh loại chất ô nhiễm, ví dụ đất bị ô nhiễm dầu mỏ thường có màu đen và mùi dầu.
- Thay đổi về cấu trúc và kết cấu của đất: Ô nhiễm đất có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và kết cấu của đất, khiến nó trở nên cứng hơn hoặc mềm hơn so với bình thường. Đất có thể trở nên khó làm việc hơn hoặc khó nuôi cây trồng.
- Giảm sự sinh trưởng của cây cỏ và thực vật: Sự ô nhiễm đất có thể ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây cỏ và thực vật. Cây cỏ và thực vật có thể chết hoặc không phát triển tốt, và quả của chúng có thể chứa các chất độc hại.
- Thay đổi về độ pH của đất: Độ pH của đất có thể thay đổi do ô nhiễm. Đất có thể trở nên quá axit hoặc quá kiềm, điều này có thể ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây cỏ và thực vật.
- Hiện diện của chất rắn hoặc chất lỏng không tự nhiên: Đất bị ô nhiễm thường chứa các chất rắn hoặc chất lỏng không tự nhiên như rác thải công nghiệp, hóa chất hoặc dầu mỏ.
- Sự giảm sút của động vật sống trong đất: Đất bị ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến sự tồn tại của các loài động vật sống trong đất như giun đất, côn trùng và các loài vi khuẩn có ích.
Để chắc chắn rằng đất có bị ô nhiễm hay không, nên thực hiện các phân tích và kiểm tra chuyên sâu, bao gồm cả việc kiểm tra chất lượng của nước ngầm, để phát hiện sự hiện diện của các chất độc hại.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường mặt đất hiện nay. Vậy đâu là những nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm môi trường đất?
Ô nhiễm đất do canh tác nông nghiệp
Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, việc sử dụng các loại hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ sẽ gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đất. Thuốc trừ sâu hóa học tuy có thể giúp người nông dân tiêu diệt những loại bệnh phá hoại mùa màng nhưng khi sử dụng với một hàm lượng quá lớn thì nó vẫn sẽ tồn động và dư thừa lại trong đất. Về lâu dài, chính nguồn đất ấy sẽ bị ô nhiễm cực kỳ nặng nề, gây ra tác động tiêu cực đến hoạt động trồng trọt và canh tác nông nghiệp.
Ngoài ra, việc lạm dụng quá nhiều thuốc diệt cỏ trong nông nghiệp cũng là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm môi trường đất, bởi vì trong đó có chứa một số chất độc hại vô cùng nguy hiểm như Dioxin, có thể làm tử vong khi môi trường ở nhiệt độ thấp.
Ô nhiễm môi trường đất do biến đổi tự nhiên
Hàm lượng các chất tự nhiên xuất hiện trong đất sẽ gia tăng theo chiều hướng của các chất độc hại được bổ sung vượt ngưỡng tiêu chuẩn. Một trong số đó phải kể đến tình trạng đất bị nhiễm mặn và đất bị nhiễm phèn.
Đất nhiễm mặn là do lượng muối có trong nước biển và mỏ muối, thủy triều dâng cao hoặc do quá trình Gley hóa trong đất tạo ra những loại đ nhiễm mặnộc tố gây hại. Về đất bị nhiễm phèn là do nước phèn di chuyển theo dòng nước ngầm từ nơi này đến nơi khác. Tại Việt Nam, hiện tại trình trạng đất nhiễm mặn chủ yếu xảy ra ở các khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long trong nhiều năm nay. Hiện khu vực vực này đã có hơn 700 ha đất mặn và nhiễm mặn, nhiều địa bàn, tình trạng xâm nhập mặn đã đi vào sâu trong nội địa từ 30 – 40km.
Ô nhiễm do rác thải sinh hoạt
Mỗi ngày, lượng rác thải sinh hoạt của con người thải ra môi trường sống là vô cùng lớn và đa dạng. Từ những chai nhựa, túi bóng nilon cho đến nước thải sinh hoạt, đồ ăn thừa,… Tất cả đều được con người trực tiếp xả thải ra ngoài môi trường tự nhiên. Số lượng rác thải tích tụ ngày một lớn sẽ khiến cho tình trạng ô nhiễm đất ngày càng trở nên trầm trọng.
Ô nhiễm do hoạt động sản xuất công nghiệp
Hoạt động sản xuất công nghiệp có thể dẫn đến sự ô nhiễm đất do nhiễm kim loại nặng. Các ngành công nghiệp như luyện kim, sản xuất sắt thép, xi măng, hóa dầu, thường xả ra lượng lớn chất thải chứa các kim loại nặng như chì, kẽm, thuỷ ngân, cadmium, và niken. Những kim loại này không bị phân hủy trong môi trường và có thể tích tụ trong đất dần dần qua thời gian.
Bên cạnh đó, trong ngành sản xuất giấy, bột giấy, chất thải chứa nhiều chất Sunfua và nhiều chất hữu cơ khó phân hủy cũng có thể gây ô nhiễm cho môi trường đất.
Hậu quả là đất bị nhiễm độc, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và sinh vật sống trong và trên đất. Kim loại nặng có thể xâm nhập vào thực vật thông qua hệ thống gốc và ảnh hưởng đến chuỗi thức ăn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và động vật. Do đó, việc quản lý và xử lý chất thải công nghiệp chứa kim loại nặng là một trong những yếu tố quan trọng để bảo vệ môi trường đất.
Nước thải không được xử lý
Nước thải từ các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp hoặc sinh hoạt nếu không được xử lý trước khi thải vào môi trường cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm đất.
Đất bị ô nhiễm do hoạt động chăn nuôi
Chăn nuôi có thể gây ra ô nhiễm đất thông qua các nguyên nhân sau đây:
- Chất thải từ chăn nuôi: Phân và nước tiểu của gia súc và gia cầm chứa nhiều chất hữu cơ và vi sinh vật. Nếu chất thải này được thải trực tiếp vào môi trường mà không qua xử lý, nó sẽ gây ra ô nhiễm đất. Hơn nữa, phân có thể chứa các loại vi khuẩn gây bệnh, ví dụ như E. coli, có thể gây ra sự ô nhiễm và gây nguy hại cho sức khỏe con người.
- Phân bón và hóa chất: Trong chăn nuôi, việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm đất. Các chất hóa học này có thể thấm vào đất và ảnh hưởng tới cấu trúc và sinh học của đất.
- Khí thải: Hoạt động chăn nuôi cũng tạo ra lượng lớn khí thải, bao gồm amoniac và khí nhà kính như methane và nitơ oxit, có thể gây ra ô nhiễm không khí và đất.
Nếu không được quản lý đúng cách, tất cả những yếu tố này có thể đóng góp vào sự ô nhiễm đất.
Ô nhiễm do ý thức của con người
Bên cạnh các yếu tố tác động từ bên ngoài, ý thức của con người cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm đất. Hiện tại, với thói quen không giữ vệ sinh nơi công cộng, xả rác bừa bãi không đúng nơi quy định, không phân loại rác thải,… đều là những nguyên nhân gây ra ô nhiễm.
Hậu quả
Ô nhiễm đất có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực, bao gồm:
- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Chất độc từ đất ô nhiễm có thể xâm nhập vào cơ thể người qua quá trình ăn uống, hít thở hoặc tiếp xúc trực tiếp. Điều này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm các vấn đề về hệ thần kinh, vấn đề về hô hấp, và thậm chí có thể gây ra ung thư.
- Ảnh hưởng đến sinh vật sống: Ô nhiễm đất không chỉ ảnh hưởng đến con người mà còn ảnh hưởng đến tất cả các loài sinh vật sống trong và xung quanh nó. Chất ô nhiễm có thể làm giảm đa dạng sinh học và gây ra sự suy giảm của các loài động vật và thực vật.
- Giảm năng suất nông nghiệp: Ô nhiễm đất làm giảm chất lượng đất, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng của các cây trồng. Điều này có thể gây ra giảm thu nhập cho các nông dân và ảnh hưởng đến nguồn thực phẩm của cộng đồng.
- Làm giảm giá trị đất: Đất ô nhiễm thường có giá trị thấp hơn so với đất sạch, điều này có thể ảnh hưởng đến giá trị tài sản và kinh tế của cộng đồng.
- Ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm: Chất độc từ đất ô nhiễm có thể rò rỉ vào nguồn nước ngầm, làm ô nhiễm nguồn nước này và gây ra các vấn đề sức khỏe khi người dân sử dụng nước này.
- Gây ra biến đổi khí hậu: Một số loại ô nhiễm đất, như việc phát thải khí methane từ rác thải đất, có thể góp phần vào biến đổi khí hậu.
Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường đất
Để khắc phục tình trạng đất ô nhiễm cần thực hiện một số biện pháp cần thiết sau đây:
- Đẩy mạnh công tác truyền thông: Tăng cường truyền thông để trang bị kiến thức căn bản cho người dân, từ đó nâng cao ý thức về việc bảo vệ môi trường tự nhiên.
- Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học: Bà con không nên sử dụng thuốc tràn lan mà nên dùng đúng liều lượng. Sử dụng máy bay phun thuốc trừ sâu Trung Quốc sẽ giúp bà con có thể căn chỉnh liều lượng thuốc đủ cho cây trồng mà không làm hại môi trường.
- Phục hồi rừng: Rừng có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất không bị xói mòn, rửa trôi giúp giữ lại nhiều chất dinh dưỡng cho thực vật. Do đó, cần có chính sách phục hồi rừng để phủ xanh, đất trống đồi trọc, chống cháy rừng,…
- Phục hồi và tái chế vật liệu: Phân loại và tái sử dụng với các vật liệu như nilon, thủy tinh,… để giảm thiểu lượng chất xả rắn ra môi trường.
- Áp dụng công nghệ hiện đại: Các nhà máy sản xuất công nghiệp cần sử dụng hệ thống xử lý tân tiến để hạn chế các hoạt động xả thải bừa bãi hiện nay.
Kết luận
Hy vọng với những chia sẻ của Cánh Diều Việt về ô nhiễm môi trường đất sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của nó. Và khách hàng quan tâm đến sản phẩm máy bay phun thuốc không người lái vui lòng liên hệ ngay với Cánh Diều Việt để được tư vấn và hỗ trợ nhiệt tình nhé!
- Website: https://canhdieuviet.vn/
- Email: contact@canhdieuviet.vn
- Facebook: https://www.facebook.com/canhdieuviet.vn/
