Sầu riêng là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao nhưng cũng rất dễ bị sâu bệnh hại tấn công. Để có thể đảm bảo cây trồng phát triển tốt và đạt năng suất cao, bà con cần nhận biết được các loại sâu bệnh hại sầu riêng và biện pháp phòng trừ hiệu quả. Trong bài viết này, Cánh Diều Việt chia sẻ đến bà con thông tin cụ thể nhé!
Một số loại sâu hại cây sầu riêng thường gặp
Rầy phấn (Allocaridara malayensis)
Rầy phấn là một trong những loại sâu bệnh hại cây trồng phổ biến, đặc biệt là trong giai đoạn ấu trùng và trưởng thành. Chúng tấn công cây bằng cách chích hút lá non và đọt non, lá không phát triển, biến dạng và rụng. Ngoài ra, vết chích của rầy tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh xâm nhập.
Triệu chứng cây bị rầy phấn gây hại:
- Lá non bị khô, cháy mép, và rụng nhiều.
- Đọt non có thể khô và chết, nhưng cũng có thể bị nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh khác.
- Cây có thể trở nên thưa thớt, quăn queo, và không phát triển tốt.
- Sự phát triển kém dẫn đến số lượng hoa ít, trái kém chất lượng và bị sượng.
Phòng trừ:
- Tạo điều kiện thuận lợi cho thiên địch tự nhiên của rầy phấn như nhện, bọ rùa, và ong ký sinh.
- Bảo đảm cây được tưới đủ nước và bón phân thích hợp để duy trì sức khỏe.
- Tăng cường bón phân hữu cơ và duy trì một lớp cỏ giữ ẩm trong mùa khô.
- Sử dụng máy bơm áp lực để phun mạnh lên tán lá, hạn chế hoạt động của rầy.
- Lắp đặt hệ thống phun thuốc cho sầu riêng để giảm thiểu sự tổn thương và tránh sốc nhiệt.
- Phun thuốc khi mật độ rầy cao, sử dụng các loại thuốc trừ sâu kết hợp với thuốc nấm.
Sâu đục trái sầu riêng
Đây là loại sâu bệnh hại sầu riêng phổ biến, chúng thường gây hại trên một số loại cây khác như nhãn, ổi, mãng cầu, chôm chôm,… Chúng đẻ trứng trên trái non, sau đó sâu non đục vào bên trong trái và gây hại từ bên trong. Việc nhận diện và phòng trừ sâu này đặt ra những thách thức đặc biệt.
Triệu chứng cây bị sâu đục trái gây hại:
- Quả mọc thành chùm sẽ bị sâu tấn công và gây hại ở phần tiếp giáp, trái non bị biến dạng và rụng sớm.
- Vết đục trên trái tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây thối trái.
- Sâu có thể tạo những tơ kết kén hóa nhộng trên mặt vỏ trái giữa các gai trái.
- Người nông dân có thể nhận diện sâu hại qua vết đục trái, quan sát phân sâu thải ra bên ngoài vết đục.
Phòng trừ:
- Chú trọng vào phòng trừ cho các vườn xung quanh, vì sâu đục trái thường tồn tại trên nhiều loại cây.
- Bảo vệ và tận dụng thiên địch tự nhiên như bọ xít ăn mồi, nhện ăn thịt và kiến vàng.
- Tỉa trái để loại bỏ những trái bị sâu và tiêu hủy chúng.
- Tỉa trái cũng giúp hạn chế trái mọc thành chùm, giảm nguy cơ bị sâu tấn công.
- Phun thuốc định kỳ 15 ngày một lần, sử dụng các loại thuốc trừ sâu và nấm, luôn thay đổi để tránh kháng thuốc.
Sâu đục thân sầu riêng
Đây là loài côn trùng gây hại quanh năm trên cây sầu riêng, chúng thường tấn công thân, ăn vỏ cây và làm chết phần thân trên, tạo vết thương hở để nấm bệnh xâm nhập.
Phòng trừ: Để phòng trừ loại sâu đục thân, bà con nên kiểm tra từng gốc (15 ngày/lần). Khi phát hiện sâu hãy dùng thuốc trừ sâu nguyên chất bơm vào lỗ sâu hại hoặc dùng dao bén để moi bắt sâu ra. Ngoài ra, khi phun thuốc trên lá cũng nên phun vào thân cây để diệt bớt ấu trùng.
Sâu ăn bông
Bướm đẻ trứng trên chùm bông, sau đó sâu non nở ra và tấn công chùm bông. Sâu non ăn phá các phần non của bông, gây hại hoặc làm cho bông rụng sớm. Do số lượng sâu cao (mỗi bướm cái có thể đẻ từ 50-60 trứng), việc phòng trừ là quan trọng để giảm thiệt hại cho năng suất mặc dù có nhiều hoa.
Phòng trừ: Theo dõi định kỳ 2-3 ngày/lần trong giai đoạn trổ hoa. Phát hiện bướm, tiêu diệt ổ trứng và sâu non. Trong giai đoạn mới nở, sử dụng thuốc phòng trừ đặc hiệu cao. Vì sâu thường gây hại rộng rãi, quan sát tất cả chùm hoa trên cây. Tận dụng kiến vàng để kiểm soát và giảm sâu.
Phun thuốc định kỳ 15 ngày một lần, sử dụng thuốc trừ sâu kết hợp với thuốc trừ nấm. Luôn thay đổi loại thuốc trừ sâu và thuốc trừ nấm để ngăn chặn sự thích ứng của sâu.
Rầy nhảy
Rầy nhảy không phải là loại sâu gây hại quan trọng, nhưng có thể gây tổn thương trên nhiều loại cây trồng như sầu riêng, măng cụt, mít… Rầy trưởng thành và ấu trùng cùng gây hại bằng cách hút chất dinh dưỡng từ đọt non, lá non và hoa, làm chậm sự phát triển của cây hoặc tạo điều kiện cho nấm bệnh.
Phòng trừ: Phun thuốc trừ côn trùng chích hút để hạn chế rầy nhảy và các sâu bệnh hại khác trên cây sầu riêng.
Rệp sáp hại sầu riêng
Rệp sáp thường bám chặt vào bề mặt cây, chích hút chất dinh dưỡng, làm cho các bộ phận bị tổn thương phát triển kém. Đây là một loại sâu gây hại trên cây sầu riêng, gây tổn thương nghiêm trọng và làm cho trái sầu riêng dễ bị sượng. Rệp sáp thải chất mật đường, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm bồ hóng. Trái có rệp sáp và bồ hóng đều không hấp dẫn, khó tiêu thụ và giảm giá trị thương phẩm.
Phòng trừ:
- Sử dụng túi bao trái để hạn chế một số loại sâu gây hại, trong đó có rệp sáp.
- Duy trì độ ẩm không quá thấp trong mùa khô bằng cách phủ mặt đất bằng cỏ hoặc rơm, bón phân hữu cơ, duy trì tủ đất chứa chất hữu cơ và tưới nước đầy đủ để giảm rệp sáp trong mùa khô.
- Tưới phun trên tán cây để tạo ẩm, kết hợp với hệ thống phun thuốc để hạn chế rệp sáp.
- Hạn chế việc sử dụng thuốc hóa học, ưu tiên các loại ít ảnh hưởng đến thiên địch.
- Tỉa bỏ các bộ phận cây bị tổn thương nặng và tiêu hủy chúng.
Bọ trĩ
Bọ trĩ gây hại phổ biến trong mùa khô ở một số vườn sầu riêng miền Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, bọ trĩ ít phổ biến hơn, có thể do độ ẩm trong vườn cao hơn trong mùa khô so với miền Đông Nam Bộ. Bọ trĩ, mặc dù kích thước nhỏ, nhưng có thể dễ dàng quan sát dưới kính lúp. Chúng tấn công lá non và gây hại cho cây bằng cách chích hút chất dinh dưỡng, làm cho lá phát triển kém.
Phòng trừ:
- Sử dụng vòi nước mạnh để tưới cây hoặc áp dụng kỹ thuật tưới phun trên tán trong mùa khô, kết hợp với tưới nước để hạn chế thiệt hại.
- Giữ độ ẩm trong vườn bằng cách tạo điều kiện thoáng đãng, bón phân hữu cơ, và tạo tán cây để giảm chỗ trú ẩn của bọ trĩ.
- Giảm sử dụng hóa chất và ưu tiên thuốc ít ảnh hưởng đến thiên địch.
Nhện đỏ
Nhện đỏ thường đẻ trứng rải rác trên mặt lá, tạo thành trứng nhện hình tròn màu đỏ. Chúng phát triển mạnh trong điều kiện nắng nóng và độ ẩm thấp, như mùa nắng năm 2015. Nhện đỏ có khả năng sinh sản cao, vòng đời ngắn, tạo ra chấm trắng nhỏ và tiết độc tố từ việc ăn mòn biểu bì lá.
Phòng trừ:
- Thiên địch tự nhiên như nhện nhỏ ăn mồi có thể kiểm soát nhện đỏ, nên tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chúng.
- Phun nước lên lá để rửa trôi nhện và tạo độ ẩm cho thiên địch.
- Sử dụng hóa chất chỉ khi mật độ nhện đỏ cao, sử dụng thuốc có chất Abamectin, phun đều cả trên mặt trên và dưới lá.
- Lặp lại phun sau 5 ngày, và nếu nặng, thực hiện 2 đợt phun cách nhau 5 ngày, nhưng lần 2 thay đổi loại thuốc để ngăn chặn sự thích ứng của nhện đỏ.
Các loại bệnh hại trên cây sầu riêng
Bệnh nứt thân và xì mủ trên cây sầu riêng
Bệnh nứt thân và xì mủ trên cây sầu riêng đứng đầu trong danh sách các vấn đề quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn cầu, ảnh hưởng nặng nề đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Nấm Phytophthora, đặc biệt, gây tổn thương không chỉ trên vỏ thân mà còn lan sang lá, quả, và rễ, tạo nên những triệu chứng đa dạng như chảy nhựa, cháy lá, thối quả, và thối cổ rễ.
Triệu trên thân và cành:
- Quan sát thân cây khô ráo để phát hiện các vết nứt hoặc chảy nhựa. Sử dụng dao bén để loại bỏ phần mô chết.
- Vết loét thường xuất hiện nhỏ và màu nâu đen, lan rộng nếu không được phòng trừ kịp thời.
- Mạch dẫn hoá nâu, thâm đen là dấu hiệu đặc trưng của bệnh.
Triệu chứng trên lá:
- Bắt đầu bằng chấm đỏ màu nâu, sũng nước, lan rộng nhanh chóng.
- Vết bệnh thường tròn, màu nâu đen, sũng nước, và lan rộng nhanh chóng trong điều kiện ẩm độ cao.
- Có thể bắt đầu từ cuống lá, cành non, gây héo nhanh, rụng và chết dần.
Triệu chứng trên quả:
- Xuất hiện đốm đen nhỏ sũng nước, lan rộng nhanh chóng.
- Vết thối có thể lan sâu và hỏng phần trong của trái.
- Nấm tạo thành lớp màu trắng xám với nhiều bào tử lây lan qua gió mưa.
Phòng trừ:
- Sử dụng cây giống sầu riêng không mang bệnh.
- Chăm sóc cây để tăng sức đề kháng, bao gồm cung cấp nước và phân bón hợp lý.
- Trồng sầu riêng trên mô, líp để thoát nước tốt hơn.
- Tiêu huỷ các nguồn bệnh và hạn chế gây thương tích khi chăm sóc cây.
- Cạo bỏ vết bệnh nhỏ và sử dụng thuốc đặc trị xì mủ.
- Phun tán các loại thuốc như Aliette 80WP, Ridomil, Metalaxyl theo hướng dẫn.
- Nghiên cứu và áp dụng chế phẩm sinh học để bổ sung vi sinh vật có ích.
Bệnh thán thư
Bệnh hại trên cây sầu riêng do nấm Colletotrichum gloeosporioides Penz. & Sacc gây nên. Chúng gây hại trên cây bắt đầu vào mùa khô, khi thời tiết mát, có nhiều sương mù vào buổi sáng. Những vườn cây chăm sóc kém, thiếu phân bón và không đảm bảo đủ nước thường bị tác động nặng. Đối với cây sầu riêng trồng trên đất xấu, thiếu chất hữu cơ, bị gió mạnh và thiếu bóng mát cũng là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển.
Bệnh thường tác động lên lá, và các dấu hiệu thường xuất hiện khi lá đã trưởng thành. Các vết bệnh thường bắt đầu từ mép lá và mở rộng vào bên trong. Chúng cũng có thể bắt nguồn từ những tổn thương trên lá do côn trùng, tác động của gió hoặc quá trình chăm sóc cây.
Nếu bệnh phát triển nặng, lá sẽ khô cháy dần và rụng sớm, làm cây suy yếu. Triệu chứng của bệnh thán thư thường kèm theo các dấu hiệu của thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu kali.
Phòng trừ:
- Giữ ẩm cho đất trong mùa khô bằng cách sử dụng cỏ phủ đất. Phủ gốc cây bằng phân hữu cơ, rơm rạ, hoặc cỏ khô.
- Bảo vệ cây con bằng cách sử dụng lưới hoặc trồng dưới tán cây che bóng.
- Chú ý kiểm soát côn trùng gây hại trên lá, như câu cấu, bọ cánh cứng, hoặc côn trùng chích hút.
- Sử dụng thuốc phòng trừ như Benomyl, Appencarb, Antracol, hoặc thuốc gốc đồng, và luân phiên sử dụng chúng để tránh tình trạng kháng thuốc.
Bệnh cháy lá
Bệnh cháy lá sầu riêng thường xảy ra ở cây con và cây mới trồng những năm đầu hoặc cây trưởng thành nơi có bộ tán lá rậm rạp, mọc gần mặt đất ẩm. Bệnh thường xuất hiện ở một nơi sau đó lan rộng dần ra xung quanh. Vết bệnh thường có màu xanh xám hoặc xám nâu.
Nấm gây bệnh phát triển trong điều kiện ẩm độ cao và thiếu ánh nắng. Sự lây lan có thể diễn ra thông qua sợi nấm hoặc hạch nấm di chuyển theo dòng nước. Nấm này cũng có thể tấn công các loại cây non khác và thường xuất hiện trong rơm rạ và cây cỏ.
Phòng trừ:
- Ngăn chặn nguồn bệnh từ bên ngoài vào vườn cây (từ rơm rạ, cây cỏ khô, và nguồn nước chảy).
- Kiểm soát mật độ trồng để tạo sự thông thoáng và giảm khả năng lây lan.
- Sử dụng chế độ phun thuốc hóa học với các loại thuốc trừ nấm như EFIGO, Anvil, Moncerene, Bonanza, Vô địch 57,6 DP…
Bệnh thối vỏ chảy nhựa
Loại bệnh này do nấm Phytophthora palmivora gây nên, là loại bệnh hại cây sầu riêng quan trọng nhất mà bà con cần lưu ý. Ngoài tấn công trên vỏ thân gây triệu chứng thối vỏ chảy nhựa, nấm còn gây hại lá làm cháy lá, thối quả, thối rễ và chết ngọn. Khi phát hiện sớm thì việc phòng trừ bệnh sẽ nhanh và hiệu quả, nếu muộn thì việc điều trị tốn kém, bệnh lâu lành và cây suy yếu. Nếu không phòng trừ, cây sẽ kém phát triển và chết dần.
Phòng trừ:
- Cắt bỏ những quả bị thối cành hư hại
- Giữ cho vùng quanh cây khô ráo, hạn chế tình trạng ẩm ướt để giảm khả năng nấm phát triển.
Bệnh đốm rong đỏ (Tảo đỏ)
Bệnh đốm rong đỏ thường xuất hiện trên phiến lá, đôi khi lan sang cành non của cây. Các đốm bệnh có màu đỏ rỉ sắt, mịn như lớp nhung, thường nhô lên từ mặt lá. Bệnh gây giảm khả năng quang hợp và làm suy giảm sức khỏe cây. Ngoài sầu riêng, nó cũng có thể tác động đến nhiều loại cây trồng khác. Thường xuất hiện trên lá đã trưởng thành, đặc biệt là ở cây già cỗi và trong những vườn chăm sóc kém.
Phòng trừ:
- Bảo vệ cây con khỏi nắng nóng bằng cách che mát trong mùa khô.
- Sử dụng nhiều phân hữu cơ để giữ độ ẩm tốt trong mùa khô.
- Trong trường hợp bệnh nặng, có thể sử dụng Bordeaux để phun ngừa sự lây lan của sâu bệnh trên cây sầu riêng.
Bệnh nấm hồng
Bệnh thường xuất hiện trên các cành nhỏ ở nơi phân cành, đặc biệt là trong thời tiết mưa ẩm kéo dài. Sợi nấm màu trắng đầu tiên phát triển trên vỏ cây, sau đó hình thành một lớp phấn hồng bao phủ bề mặt vỏ cây. Phần dưới lớp phấn trở nên thâm và thối, gây mất nước và chất dinh dưỡng cho phần trên của vết bệnh, dẫn đến lá vàng khô và chết dần.
Bệnh có thể làm nứt vỏ cây tại vị trí vết bệnh, và nếu không được phòng trừ kịp thời, có thể dẫn đến chết cành. Trong khu vực Đông Nam Bộ, bệnh này phổ biến và nguy hại hơn so với Tây Nam Bộ.
Phòng trừ:
- Tránh trồng cây quá mật độ và giữ khoảng cách giữa cây để tăng thông thoáng.
- Tỉa cành để tạo tán cây và cải thiện thông thoáng trong vườn cây.
- Loại bỏ những cành bị nặng bệnh và cành chết để ngăn chặn sự lây lan.
Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại sầu riêng hiệu quả
Để có thể phòng trừ sâu bệnh hại sầu riêng hiệu quả, bà con cần chăm sóc cho cây đủ dinh dưỡng, tạo hệ thống thoát nước tốt cho vườn, không trồng cây với mật độ quá dày, tỉa cành cho thông thoáng, bảo vệ các loài thiên địch, kiểm tra vườn cây thường xuyên để phát hiện sâu bệnh cũng như có các biện pháp kịp thời.
Hiện nay, bà con thường áp dụng phương pháp phun thuốc cho cây sầu riêng bằng máy bay không người lái nhờ những ưu điểm như: Tiết kiệm thời gian, chi phí thuê nhân công, nguyên liệu đồng thời mang lại hiệu quả phòng trừ cao, nâng cao năng suất và chất lượng quả.
Liên hệ ngay với Cánh Diều Việt qua số hotline 05 6655 8899 để được hỗ trợ tư vấn sản phẩm chi tiết và cụ thể nhé!
Bài viết liên quan:
- Sâu Bệnh Hại Ngô | Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả
- Sâu Bệnh Trên Cây Thiên Lý Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả
- Sâu Bệnh Hại Mía Và Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả
