4 Phương pháp điều tra sâu bệnh hại cây trồng phổ biến

Điều tra sâu bệnh hại trên cây trồng có ý nghĩa vô cùng quan trọng giúp bà con phòng và xử lý triệt để cũng như hiệu quả nhất, hạn chế tối đa những thiệt hại về mặt kinh tế. Những phương pháp điều tra sâu bệnh hại cây trồng đó là gì? Hãy cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu cụ thể trong bài viết này nhé!

Xác định đối tượng và khu vực điều tra

Xác định đối tượng điều tra

Loại cây trồng cần điều tra: Dựa trên cây trồng chính tại địa phương như lúa, rau màu, cây ăn quả, cây công nghiệp dài ngày.

Loại dịch hại cần điều tra:

• Dịch hại chính: Xuất hiện thường xuyên và gây thiệt hại lớn (ví dụ: sâu cuốn lá, rầy nâu trên lúa).
• Dịch hại nguy hiểm: Loại có khả năng lây lan nhanh, khó kiểm soát (như bệnh khảm lá sắn).
• Sinh vật có ích: Các loài thiên địch giúp kiểm soát dịch hại tự nhiên (ong ký sinh, bọ rùa).

Thời điểm điều tra: Thực hiện vào đầu vụ, giai đoạn cây phát triển mạnh, hoặc khi phát hiện điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh (mưa nhiều, độ ẩm cao).

Xác định khu vực điều tra

Chọn khu vực đại diện: Đảm bảo khu vực được chọn phản ánh đầy đủ các yếu tố như: giống cây, thời vụ, địa hình, và tập quán sản xuất.

Cố định khu vực: Khu vực điều tra phải cố định từ đầu vụ để theo dõi diễn biến dịch hại một cách liên tục và chính xác.

Diện tích yêu cầu tối thiểu:

• Lúa: Vùng trọng điểm từ 20 ha; vùng không trọng điểm từ 2 ha.
• Rau màu: Tối thiểu 2 ha.
• Cây ăn quả và cây công nghiệp dài ngày: Tối thiểu 5 ha.
• Rừng trồng: Tối thiểu 10 ha; khu vực mẫu từ 1.000–2.500 m².

Số điểm điều tra: Mỗi khu vực cần ít nhất 10 điểm điều tra, được bố trí ngẫu nhiên trên đường chéo của khu vực để đảm bảo tính đại diện.

Chuẩn bị thiết bị và dụng cụ

• Dụng cụ điều tra ngoài đồng: Bao gồm vợt côn trùng để thu mẫu dịch hại bay nhảy, khay để thu mẫu ở tầng lá thấp, khung để điều tra trên ruộng hoặc tán lá, và hố điều tra để tìm dịch hại dưới đất. Các loại bẫy như bẫy đèn, bẫy pheromone dùng để xác định mật độ dịch hại.
• Thiết bị trong phòng: Kính lúp, kính hiển vi để phân tích mẫu; máy đo nhiệt độ, độ ẩm để đánh giá môi trường; tủ lạnh và hóa chất dùng để bảo quản mẫu.
• Trang bị bảo hộ lao động: Mũ, áo mưa, găng tay, khẩu trang và ủng để đảm bảo an toàn khi làm việc ngoài đồng.

Kiểm tra và chuẩn bị trước điều tra: Kiểm tra thiết bị, lập danh sách dụng cụ cần mang theo, và chuẩn bị sổ ghi chép cùng tài liệu để lưu trữ thông tin thu thập được.

4 phương pháp điều tra sâu bệnh hại cây trồng phổ biến

1. Phương pháp điều tra trực tiếp

Quan sát từ xa đến gần, kiểm tra trực tiếp các bộ phận của cây như lá, thân, rễ. Nên thực hiện điều tra sâu hại trước, sau đó đến bệnh hại.

• Vợt côn trùng: Sử dụng vợt để thu thập dịch hại bay nhảy ở tầng lá trên. Vợt đúng cách bằng cách thực hiện một lần vợt đi và vợt lại, giữ miệng vợt vuông góc và sâu xuống tán lá khoảng 1/3 miệng vợt. Đếm số lượng dịch hại và sinh vật có ích thu được.
• Khay điều tra: Sử dụng để thu thập dịch hại ở tầng lá thấp. Đặt khay nghiêng góc 45° so với gốc cây hoặc mặt đất, đập nhẹ cây để mẫu rơi vào khay, sau đó đếm dịch hại và sinh vật có ích.
• Khung điều tra: Đặt khung trên ruộng mạ, lúa sạ, mặt đất hoặc mặt tán lá để đếm số lượng dịch hại và sinh vật có ích.
• Hố điều tra: Đào hố dưới mặt đất để kiểm tra dịch hại và thiên địch sống ngầm.

2. Phương pháp điều tra gián tiếp

Phương pháp này sử dụng công cụ hỗ trợ để thu thập thông tin mà không cần tiếp xúc trực tiếp với cây trồng.

• Bẫy đèn: Đặt bẫy đèn ở khu vực trọng điểm để thu hút côn trùng vào ban đêm. Bật đèn từ 18h tối đến 6h sáng hôm sau để xác định mật độ và loài dịch hại.
• Bẫy pheromone: Sử dụng tín hiệu hóa học để thu hút và xác định dịch hại đặc thù như sâu róm, sâu đục thân.
• Ô hứng phân: Đặt dưới hình chiếu tán lá của cây để thu thập phân sâu non. Đếm phân thu được liên tục trong 3 ngày và tính mật độ dịch hại.

3. Ứng dụng công nghệ trong điều tra

Công nghệ hiện đại giúp tăng hiệu quả và độ chính xác trong điều tra sâu bệnh hại.

• Máy bay phun thuốc: Gắn camera để chụp ảnh khu vực trồng trọt, xác định vùng bị sâu bệnh. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) phân tích hình ảnh và dự báo dịch hại. Ngoài các chức năng điều tra sâu bệnh hại thì nhiệm vụ chính của máy bay nông nghiệp là hỗ trợ phun thuốc chính xác, dập dịch kịp thời giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.
• Cảm biến IoT: Theo dõi các yếu tố môi trường như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng để đưa ra cảnh báo sớm về nguy cơ bùng phát dịch hại.
• Phần mềm phân tích: Hỗ trợ nhận diện dịch hại qua hình ảnh và cung cấp khuyến nghị phòng trừ.

4. Phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm (Phương pháp nâng cao)

Kết hợp điều tra thực địa với phân tích chuyên sâu trong phòng thí nghiệm để có kết quả chính xác hơn.

• Lấy mẫu và phân tích trong phòng thí nghiệm: Thu thập mẫu dịch hại từ thực địa, sử dụng kính lúp hoặc kính hiển vi để kiểm tra đặc điểm sinh học, vòng đời và tỷ lệ ký sinh.
• Phân tích chỉ số bệnh: Sử dụng các công thức để tính toán mật độ dịch hại, tỷ lệ bệnh và mức độ tổn thương của cây. Điều này giúp dự báo chính xác nguy cơ gây hại.
• Điều tra theo mùa vụ: Theo dõi dịch hại trong từng giai đoạn sinh trưởng của cây để xây dựng kế hoạch phòng trừ phù hợp.

Hướng dẫn cách tính chỉ số bệnh cây trồng

Chỉ số bệnh (%) là tỷ lệ phần trăm phản ánh mức độ nghiêm trọng của bệnh trên cây trồng, giúp đánh giá tình trạng bị hại để áp dụng biện pháp xử lý phù hợp. Dưới đây là công thức tính chỉ số bệnh:

Chỉ số bệnh (%) = (Tổng điểm bệnh / (Tổng số bộ phận điều tra × Cấp bệnh cao nhất)) × 100

Các bước thực hiện:

1. Ghi nhận dữ liệu: Xác định số bộ phận cây bị bệnh ở từng cấp (cấp 1, 3, 5,…).
2. Tính tổng điểm bệnh: Nhân số bộ phận bị bệnh ở mỗi cấp với cấp bệnh tương ứng, sau đó cộng tổng điểm.
3. Tính chỉ số bệnh: Chia tổng điểm bệnh cho (tổng số bộ phận điều tra × cấp bệnh cao nhất), nhân với 100.

Ví dụ:

Dữ liệu điều tra: 100 lá cây, kết quả:

• 20 lá cấp 1: 20×1=20
• 30 lá cấp 3: 30×3=90
• 50 lá cấp 5: 50×5=250

Tổng điểm bệnh: 20+90+250=360

Cấp bệnh cao nhất = 9.

Tính chỉ số bệnh: Chỉ số bệnh = Chỉ số bệnh (%) = (360 / (100 × 9)) × 100 = 40%.

Ý nghĩa:

• <20%: Bệnh nhẹ, không cần xử lý gấp.
• 20–50%: Bệnh trung bình, cần kiểm soát.
• >50%: Bệnh nặng, cần xử lý khẩn cấp.

Lưu ý: Cách tính toán và các phương pháp điều tra trong nội dung trên được xây dựng dựa trên các nguyên tắc cơ bản được quy định trong quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương pháp điều tra phát hiện dịch hại cây trồng.

Kết luận

Hi vọng bài viết trên sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về phương pháp điều tra sâu bệnh hại cây trồng. Việc điều tra sâu bệnh hại cây trồng đóng vai trò quan trọng trong công việc phòng và xử lý triệt để, hạn chế thiệt hại gây hại cho kinh tế và đảm bảo hiệu quả sản xuất.

Sử dụng các phương pháp điều trị sâu bệnh phù hợp và ứng dụng công nghệ hiện đại sẽ giúp bà con nông dân đạt được mục tiêu này và tối ưu hóa sản xuất cây trồng, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển bền vững trong nghiệp vụ.

Ngoài ra, sự phát triển của công nghệ cung cấp một công cụ hiệu quả cho công việc điều tra và phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng. Việc sử dụng máy bay xịt thuốc trừ sâu giúp nâng cao hiệu quả và tiết kiệm thời gian tiết kiệm trong quá trình điều trị và phun thuốc bảo vệ thực vật.

Hiện nay, Cánh Diều Việt là đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp máy bay phun thuốc uy tín hàng đầu. Các sản phẩm của chúng tôi đều có giấy tờ minh chứng chính hãng và có chính sách bảo hành đầy đủ. Do đó, bà con hoàn toàn yên tâm khi lựa chọn mua máy bay nông nghiệp tại đây.

Nhấc máy liên hệ ngay với Cánh Diều Việt để được hỗ trợ và tư vấn cụ thể hơn nhé!

Bài viết liên quan: 

1. Phun thuốc trừ sâu vào lúc nào là tốt nhất?
2. Phun thuốc sâu bao lâu thì sâu chết?