Hóa chất nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cây trồng khỏi các dịch hại, giúp đảm bảo năng suất và chất lượng nông sản. Tuy nhiên, với nhiều loại hóa chất khác nhau trên thị trường, việc lựa chọn và sử dụng đúng cách là rất cần thiết.
Trong bài viết này, Cánh Diều Việt sẽ cùng bạn tìm hiểu về khái niệm và các loại hóa chất phổ biến hiện nay, cũng như những thông tin hữu ích về cách sử dụng chúng sao cho hiệu quả nhất.
Hóa chất nông nghiệp là gì?
Hóa chất nông nghiệp (Agrochemicals) là các hợp chất hoặc chất hóa học được sử dụng trong ngành nông nghiệp để hỗ trợ việc quản lý hệ sinh thái nông nghiệp và tăng năng suất sản xuất nông nghiệp. Chúng bao gồm các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật (các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc diệt nấm…), thuốc kích thích tăng trưởng cây trồng và các sản phẩm khác giúp bảo vệ cây trồng và vật nuôi khỏi sự tấn công của sâu bệnh, cỏ dại, và các yếu tố bất lợi khác như biến đổi khí hậu hay sự thay đổi môi trường.
Mặc dù hóa chất nông nghiệp có tác dụng quan trọng trong việc tăng trưởng và bảo vệ cây trồng, tuy nhiên, việc sử dụng hóa chất nông nghiệp cũng đụng phải những thách thức đáng kể. Chi phí sử dụng hóa chất trong nông nghiệp là một yếu tố tốn kém, và việc sử dụng quá mức có thể dẫn đến tác động tiêu cực đối với môi trường, làm giảm độ phì nhiêu của đất và gây ô nhiễm nguồn nước.
Hơn nữa, việc sử dụng hóa chất nông nghiệp phải tuân thủ các quy định an toàn để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sức khỏe môi trường. Các quốc gia và khu vực đang dần chuyển hướng sử dụng các sản phẩm thay thế an toàn hơn như nông nghiệp hữu cơ, biopesticides (thuốc trừ sâu sinh học), nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của hóa chất.
Để đảm bảo tính bền vững, ngành nông nghiệp cần chú trọng vào việc áp dụng các phương pháp nông nghiệp thông minh, kết hợp công nghệ Internet of Things (IoT) và nông nghiệp công nghệ cao để tối ưu hóa việc sử dụng hóa chất, giảm thiểu lãng phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Phân loại hóa chất nông nghiệp
Hóa chất nông nghiệp được phân loại dựa trên mục đích sử dụng và tính ứng dụng của chúng:
- Thuốc trừ sâu: Đây là các hóa chất được sử dụng để kiểm soát hoặc tiêu diệt các sinh vật gây hại cho cây trồng, hay còn gọi là sâu bệnh. Các loại thuốc trừ sâu điển hình bao gồm: Spirodiclofen 240SC, Tumazine 500WP, Difeggo 42SC, và nhiều sản phẩm khác.
- Thuốc diệt côn trùng: Các loại thuốc này nhằm tiêu diệt các loài côn trùng gây hại cho cây trồng. Chúng có thể là ovicides (giết trứng) hoặc các sản phẩm tiêu diệt ấu trùng như bọ gậy. Các ví dụ phổ biến là Creek 51WG, Phoppaway 80WG, ABA Top 960WP và các loại thuốc trừ sâu khác.
- Thuốc diệt cỏ: Hóa chất này được sử dụng để loại bỏ các loại cỏ dại, giúp bảo vệ các cây trồng chính. Một số loại thuốc diệt cỏ phổ biến là Gramoxone, glyphosate, Newfosinate 150SL, Gluriver 200SL, COCHAY 200SL.
- Thuốc diệt nấm: Được sử dụng để kiểm soát nấm và các loại oomycetes gây hại cho cây trồng. Một số loại thuốc diệt nấm nổi bật như Mankocide, VATINO SUPER 525SE, Picosuper 280SC, TVZEB 80WP.
- Thuốc diệt tảo: Còn gọi là algicides, những hóa chất này được dùng để kiểm soát sự phát triển của tảo trong môi trường nông nghiệp.
- Thuốc diệt động vật gặm nhấm: Đây là các hóa chất được sử dụng để ngăn chặn sự tấn công của các loài gặm nhấm như chuột.
- Thuốc diệt động vật thân mềm: Các loại thuốc này dùng để kiểm soát các loài động vật thân mềm, ví dụ như ốc sên, gây hại cho cây trồng.
- Thuốc diệt tuyến trùng: Những sản phẩm này giúp kiểm soát hoặc tiêu diệt các loài tuyến trùng gây hại. Một ví dụ điển hình là Furadan.
- Phân bón: Đây là các hợp chất hóa học được sử dụng để cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng. Phân bón có thể chia thành hai loại chính: phân hữu cơ (được sản xuất từ các vật liệu tự nhiên) và phân vô cơ (phân bón tổng hợp, được chế tạo qua các quá trình hóa học).
- Chất điều hòa đất: Những chất này được thêm vào đất nhằm cải thiện độ tơi xốp và khả năng giữ nước của đất. Các chất điều hòa đất phổ biến gồm phân hữu cơ, than bùn, phân gia súc, và lá mục.
- Chất bón vôi và chất axit hóa: Để điều chỉnh độ pH của đất, các hợp chất bón vôi hoặc axit hóa được sử dụng khi đất có tính chất quá chua hoặc kiềm. Canxit dạng bột thường được dùng để tăng độ pH khi đất quá chua, trong khi các hợp chất lưu huỳnh được thêm vào đất kiềm để cân bằng lại độ pH.
Thực trạng sử dụng hoá chất nông nghiệp ở Việt Nam
Theo khảo sát của Hội Khoa học Kỹ thuật BVTV Việt Nam, chỉ có một tỷ lệ nhỏ, khoảng 30-60%, của nhóm đối tượng gồm nông dân, đại lý thuốc và cán bộ BVTV cơ sở, hiểu và sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu.
Thống kê năm 2017 cũng cho thấy rằng Việt Nam đã nhập khẩu lượng lớn thuốc trừ sâu, lên tới 120.000 tấn mỗi năm, với giá trị gần 800 triệu USD. Sự gia tăng đột ngột này so với thời kỳ trước đó gây ra mối lo ngại về sự kiểm soát và quản lý trong việc nhập khẩu và sử dụng thuốc trừ sâu.
Thêm vào đó, ước tính hàng năm có hàng chục ngàn kilogram và lít thuốc trừ sâu cũng như hóa chất khác được thải ra môi trường mà không được xử lý đúng cách. Điều này có tiềm ẩn nhiều vấn đề về sức khỏe con người và môi trường, đặc biệt là ô nhiễm đất, bề mặt, và nước ngầm.
Vấn đề này đòi hỏi sự quan tâm từ phía chính quyền, các tổ chức, và người dân để cải thiện kiến thức về sử dụng hóa chất trong nông nghiệp và thúc đẩy các biện pháp bảo vệ môi trường và sức khỏe của cộng đồng nông dân và xã hội.
Ảnh hưởng của hóa chất nông nghiệp
Tác động đến đất
- Giảm số lượng vi sinh vật có ích trong đất.
- Gia tăng hàm lượng nitrat, làm suy giảm chất lượng đất.
- Thay đổi độ pH tự nhiên của đất.
- Ảnh hưởng đến hệ sinh thái đất, làm mất cân bằng.
- Ô nhiễm nước ngầm, giảm chất lượng nước.
Tác động đến nước
- Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đến thủy sinh vật.
- Phát triển tảo gây phú dưỡng.
- Ô nhiễm nước làm giảm chất lượng thủy sản.
Tác động đến không khí
- Ô nhiễm không khí từ dư lượng hóa chất.
- Tăng độ ẩm và nhiệt độ trong không khí.
- Ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong khu dân cư.
Tác động đến sức khỏe con người
- Kích ứng da, nguy cơ bệnh về hô hấp.
- Suy giảm hệ miễn dịch, nguy cơ ung thư và rối loạn sinh sản.
Bà con có thể tham khảo bài viết : Phun thuốc trừ sâu có tác hại gì? để có cái nhìn chi tiết và đầy đủ hơn về những mối nguy này.
Nên sử dụng hóa chất nông nghiệp như thế nào để đảm bảo an toàn?
Để sử dụng hóa chất nông nghiệp an toàn và hiệu quả, bà con cần nhớ nguyên tắc “4 đúng”: đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng phương pháp. Việc chọn đúng thuốc cho từng loại cây, dùng đúng liều lượng và phun đúng thời điểm giúp kiểm soát sâu bệnh hiệu quả, bảo vệ cây trồng và hạn chế tác động xấu đến sức khỏe và môi trường.
Khi dùng hóa chất đúng cách, chúng không chỉ giúp diệt sâu bệnh và côn trùng, mà còn giúp cây phát triển khỏe mạnh, năng suất cao, và giảm bớt công sức lao động. Một số hóa chất còn phân hủy nhanh, không ô nhiễm môi trường, giúp duy trì sự cân bằng giữa sản xuất và bảo vệ tự nhiên. Bà con cũng cần lưu trữ hóa chất đúng cách, ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh xa trẻ em, đồng thời đeo đồ bảo hộ khi phun thuốc để đảm bảo an toàn.
Ngày nay, việc kết hợp máy bay không người lái trong việc phun thuốc là một giải pháp hiệu quả. Máy bay phun thuốc trừ sâu có thể mang đến 10 – 40 lít thuốc, giúp phun đều và chính xác trong vòng 10 đến 15 phút, tiết kiệm đến 90% nước và 30% thuốc. Công nghệ phun siêu mịn (50-500 micron) giúp giảm thiểu tồn dư thuốc, bảo vệ sức khỏe người nông dân và môi trường. Bằng cách kết hợp sử dụng hóa chất đúng cách với công nghệ hiện đại, bà con sẽ nâng cao hiệu quả sản xuất, giúp cây trồng phát triển tốt hơn và sản phẩm chất lượng cao.
Nhìn chung việc kết hợp đúng cách sử dụng hóa chất với công nghệ hiện đại giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, đồng thời bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Tuy nhiên, lạm dụng hóa chất có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe và môi trường, vì vậy cần sử dụng chúng một cách thông minh và bền vững.
Cánh Diều Việt hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về hóa chất nông nghiệp và cách sử dụng chúng một cách đúng đắn, từ đó đảm bảo một nông nghiệp bền vững và an toàn hơn cho tương lai.
Xem thêm bài viết liên quan:
