Với điều kiện thời tiết diễn biến bất thường thời gian gần đây đã khiến các loại sâu bệnh hại lúa sinh sôi và phát triển. Vậy có những loại sâu bệnh hại nào thường gặp, cách phòng trừ hiệu quả nhất? Bà con hãy cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu cụ thể trong bài viết này nhé!
Các loại sâu bệnh hại lúa phổ biến
Rầy nâu hại lúa
Rầy nâu tấn công lá và thân non, gây thiệt hại bằng chích hút nước và thu hút nấm đen. Sống dưới gốc cây lúa, ấu trùng phát triển trong 14-20 ngày. Trứng màu trắng, ủ từ 5-14 ngày. Gây mất năng suất lên đến 70% và là nguồn lây nhiễm bệnh. Chúng phát triển ở điều kiện vụ xuân, gây hại ở giai đoạn lúa đẻ nhánh đến đứng cái (từ giữa tháng 4 đến cuối tháng 4), đặc biệt trên giống lúa Bắc thơm, Hương thơm, D.ưu 527…
Biện pháp phòng trừ: Kiểm tra đồng thường xuyên, phát hiện sớm dấu hiệu rầy. Khi mật độ vượt quá 1000 con/m2, phun thuốc chống rầy như Actara, Oshin, Chees, Sutin để ngăn chặn sự lan rộng. Đối với thuốc như Bassa, Nibas, phun cần rẽ lúa và tập trung vào phần thân, gốc để hiệu quả cao.
Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa
Sâu non sống trong ống tơ, ăn lá lúa dọc theo gân và cuốn lá thành tổ. Chúng xuất hiện vào mùa xuân với hai đợt. Đợt đầu hại lúa đẻ nhánh, đợt sâu hại từ lúc lúa đứng cái đến lúc trổ. Thời tiết nắng mưa sẽ làm tăng nguy cơ hại.
Biện pháp phòng trừ: Nếu mật độ sâu non vượt quá 30 con/m2 (lúa đẻ nhanh) hoặc 20 con/m2 (lúa làm đòng – trỗ), sử dụng các loại thuốc như Homecyin 1.9EC, Hugo 95SP, Padan 95SP…với liều lượng khuyến cáo.
Sâu phao hại lúa
Sâu phao, khi mới nở, có màu trắng và đầu vàng nhạt. Khi trưởng thành, chúng chuyển sang màu xanh lục trong suốt và phát triển từ 15-25 ngày. Thường tấn công lúa từ giai đoạn mạ đến 1 tháng sau cấy, đặc biệt ưa chỗ trũng nước. Gây hại bằng cách cắn đứt lá và chồi, làm cây xơ xác, giảm hiệu suất quang hợp. Nếu không được phòng ngừa, chúng có thể khiến cây lúa chết hàng loạt, gây mất mùa và giảm năng suất.
Biện pháp phòng trừ: Để xử lý sâu phao trên lúa, sử dụng 250ml BS24-Deep/400 lít nước khi thấy khi mật độ sâu cao. Phun lên thân, cành, lá 2-3 lần, cách nhau 5-7 ngày sáng sớm hoặc chiều mát. Để tránh sâu, phun 250ml BS24-Deep/200 lít nước định kỳ 3-4 lần/vụ. Đảm bảo vệ sinh ruộng, tưới nước hợp lý. Thăm vườn thường xuyên để phát hiện và xử lý sâu khi số lượng tăng cao.
Sâu đục thân bướm hai chấm
Sâu gây hại cây lúa bằng cách cắt đứt thân mạ hoặc lá, sau đó cuốn lại thành ống và sống trong đó. Trong giai đoạn mạ, chúng đục lá, tạo lớp tơ bảo vệ. Giai đoạn trổ bông, sâu cắt mạch dinh dưỡng, làm lép trắng bông và tăng nguy cơ bệnh nấm.
Biện pháp phòng trừ: Trong giai đoạn lúa đứng cái đến làm đòng (từ đầu tháng 4 đến đầu tháng 5). Khi phát hiện mật độ ổ trứng từ 0,3 ổ/m2 trở lên, cần thực hiện phòng trừ bằng các loại thuốc như Hugo 95SP, Virtako 40WG, Rigell 800WG, hoặc Sát trùng đan 90BTN.
Muỗi hành hại lúa
Ấu trùng muỗi hành (sâu năn) mới nở chích hút lá lúa, tiết nước bọt làm lá lúa vừa mới nhú lên bị bít lại. Thân lúa cứng, nở theo sự tăng trưởng của ấu trùng. Cây lúa lùn, đâm chồi, lá ngắn và đứng đứng lên. Lá lúa phát triển thành ống tròn màu xanh nhạt giống cọng hành. Muỗi hành phá hoại, làm cây lúa lùn, sinh trưởng kém, chồi khô và không trổ bông. Vết chích tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn xâm nhập, gây bệnh. Muỗi hành sinh sản nhanh, có khả năng thích nghi cao, đe dọa năng suất lúa.
Biện pháp phòng trừ: Sử dụng bẫy đèn, phun thuốc ngay khi phát hiện, bảo vệ thiên địch như ong ký sinh và tránh phun thuốc sớm, thăm đồng thường xuyên, và sử dụng thuốc BVTV như Sapen alpha 5EC, SECSAIGON 25EC, kết hợp rải hạt như Gà nòi 4GR, Sago super 3GR khi cần.
Bọ trĩ hại lúa (bù lạch)
Đầu lá lúa quăn lại và chuyển sang màu vàng, đặc biệt là ở các ruộng khô nước, là dấu hiệu của sự tác động của bọ trĩ. Để nhận biết, hướng dẫn quét lòng bàn tay ướt qua ngọn lúa và kiểm tra kỹ. Bọ trĩ, nhỏ màu đen (khoảng 1,5 mm), sẽ bám vào lòng bàn tay do dính nước.
Biện pháp kiểm soát bọ trĩ trên cây lúa bao gồm làm sạch môi trường, duy trì nước, gieo cấy và phân bón đúng lúc. Sử dụng thuốc hóa học như Viphensa 50ND, Vibusa 40 & 50, Visumi 50ND khi cần, đặt trọng tâm vào thuốc sinh học. Kiểm tra và phun khi mức nhiễm bù lạch cao, sử dụng Vibusa 40 & 50, Visumi 50ND, Vinetox 18DD, Vibasu 40ND. Biện pháp này giúp bảo vệ sức khỏe cây lúa và duy trì năng suất cánh đồng.
Bệnh đạo ôn
Bệnh đạo ôn trên lúa là do nấm Pyricularia oryzae gây ra, tồn tại trong tàn dư cây trồng và có điều kiện phát triển khi có nhiệt độ từ 23 – 28 độ C, độ ẩm cao, thời tiết âm u, sương mù nhiều, và đất ruộng thoát nước kém. Bệnh gây hại trên lá, cổ bông, cổ gié và hạt lúa. Làm giảm hiệu suất quang hợp, sinh trưởng yếu kém, và làm tăng nguy cơ gãy đổ và thối. Trong giai đoạn trổ bông, bệnh có thể làm bông lúa lép trắng, không tạo hạt, gây mất trắng vụ.
Dấu hiệu bệnh bao gồm các vết nhỏ trên lá ban đầu, sau đó lan rộng và làm lá bị cháy khô. Cổ bông và cổ gié bị vết màu nâu đậm, có thể xuất hiện nấm mốc màu xanh xám khi độ ẩm cao. Vết bệnh trên hạt có màu nâu xám hoặc nâu đen.
Cách phòng trừ:
- Diệt cỏ dại, xử lý tận gốc cây lúa cũ sau mỗi thu hoạch để giảm lây nhiễm sâu bệnh và chú ý đến vấn đề thoát nước.
- Xử lý hạt giống bằng nước ấm để loại bỏ mầm bệnh.
- Gieo sạ và bón phân cân đối, đặc biệt là phân kali, tăng khả năng kháng của cây.
- Ngừng bón phân khi phát hiện bệnh để kiểm soát sự phát triển của sâu bệnh.
- Sử dụng thuốc trừ bệnh như Belazole 75WP, Funhat 40EC, Colraf 20WP
Bệnh lem lép trên lúa
Bệnh lem lép hạt, còn được biết đến như hối hạt, là một bệnh lúa gây ra bởi vi khuẩn Burkholderia glumae và một số loại nấm. Nấm này tồn tại trong không khí, đất, nước, cỏ dại, và tàn dư thực vật từ vụ mùa trước. Điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát triển của bệnh bao gồm độ ẩm cao, thời tiết mây mù, mưa kéo dài, và bón thừa phân đạm trong giai đoạn đòng trổ.
Hạt lúa trở nên lép lửng, ít gạo hoặc bị thối, làm giảm giá trị thương phẩm và khó khăn trong tiêu thụ và xuất khẩu. Năng suất có thể sụt giảm đáng kể, lên đến 75%, gây thua lỗ lớn cho bà con nông dân.
Dấu Hiệu:
Lem lép hạt do nấm:
- Vết bệnh ban đầu là những đốm nhỏ màu nâu sáng trên vỏ hạt.
- Vết bệnh lan rộng, có màu nâu xám đen, và làm lem luốc vỏ trấu.
- Hạt lúa có thể ít gạo hoặc bị lép khi nấm tấn công mạnh.
Lem lép hạt do vi khuẩn:
- Vỏ trấu chuyển dần sang màu nâu, bắt đầu từ đỉnh hạt.
- Hạt bị lép hoặc thối một nửa.
- Tách vỏ trấu ra khỏi hạt có thể thấy những băng màu nâu.
Cách phòng trừ:
- Áp dụng giải pháp kỹ thuật, phòng trừ sâu, và trừ nấm khuẩn bằng công nghệ sinh học để kiểm soát và ngăn chặn sự lan rộng của bệnh.
- Đảm bảo quản lý thích hợp của đất, cân nhắc về lượng phân bón sử dụng, và theo dõi điều kiện thời tiết để giảm rủi ro nhiễm bệnh.
Bệnh bạc lá trên lúa
Bệnh bạc lá, hay còn gọi là cháy bìa lá lúa, là do vi khuẩn Xanthomonas Campestris Oryzae gây ra và thường xuất hiện khi mưa to và gió lớn. Dấu hiệu của bệnh bao gồm sọc thấm nước màu vàng đến trắng ở rìa lá, có thể lan khắp lá và làm cây lúa lép lửng cao. Bệnh gây tổn thương tất cả các bộ phận của cây và lan theo chiều gió
Cách phòng trừ:
- Chọn giống lúa có chất lượng cao và khả năng chống sâu bệnh
- Khi lúa nhiễm bệnh, sử dụng thuốc đặc trị như Kamsu 2SL, Kasagen 250 WP để kiểm soát và ngăn chặn sự lan truyền của bệnh. Sau khi lúa trổ hạt, áp dụng thêm A-V-T Vil 5SC để giảm tỉ lệ lem lép hạt.
Bên cạnh đó, các bệnh hại khác trên lúa như bệnh khô vằn, đốm sọc vi khuẩn trên lúa, lùn xoắn lá và bệnh tiêm hạch trên lúa… cũng thường xuyên xuất hiện. Để đối phó với chúng cần thăm đồng thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời và đưa ra biện pháp xử lý kịp thời.
Để phòng tránh và kiểm soát sâu bệnh hại một cách hiệu quả, nhanh chóng, và tiết kiệm chi phí, việc sử dụng máy bay phun thuốc trừ sâu là một giải pháp được rất nhiều bà con nông dân hiện nay tin dùng.
Điều này giúp đảm bảo rằng thuốc trừ sâu được phân phối đồng đều trên diện tích rộng, ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh một cách hiệu quả. Đồng thời, việc này cũng giúp tối ưu hóa sự hiệu quả của quá trình phun thuốc, giảm thiểu lãng phí và chi phí liên quan đến việc bảo vệ cây lúa.
Hy vọng bài viết đã cung cấp đầy đủ thông tin cho bạn về các loại sâu bệnh hại lúa. Nếu có bất kỳ câu hỏi thắc mắc có thể liên hệ ngay hotline 05 6655 8899 để được Cánh Diều Việt tư vấn nhiệt tình và hỗ trợ nhanh nhất.
Xem thêm:
- Sâu Bệnh Hại Cây Trồng Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả Nhất
- Biện Pháp Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Hiệu Quả Cao
- Sâu Bệnh Hại Cây Mận & Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả
