Sâu bệnh hại khoai lang: Nhận biết & biện pháp phòng trừ

Sâu bệnh hại khoai lang là mối lo lớn của bà con nông dân, từ bọ hà đục củ, sâu khoang ăn lá đến bệnh thối nhũn, gây thiệt hại năng suất đáng kể tại các vùng chuyên canh như Vĩnh Long, Lâm Đồng. Cánh Diều Việt mang đến giải pháp thiết thực, giúp bà con nhận diện chính xác và xử lý hiệu quả các loại sâu bệnh, đảm bảo vụ mùa năng suất cao. Hãy cùng khám phá cách bảo vệ vườn khoai với các phương pháp hiện đại ngay ở bài viết dưới đây nhé. 

Các loại sâu bệnh hại khoai lang phổ biến

Một số loại sâu, bệnh hại chủ yếu gây hại cây nghệ như: Bọ hà (sùng đục), sâu sa, sâu khoang, sâu ăn lá, sâu đục dây, bệnh thối nhũn, thối gốc, héo vàng.

Bọ hà (sùng đục củ) – Cylas formicarius

Nhận diện khi quan sát vườn: Khi kiểm tra vườn, bà con sẽ thấy củ khoai có lỗ nhỏ li ti trên bề mặt, sần sùi, bẻ đôi thì ruột thối, mùi hôi khó chịu. Gốc cây có phân nhỏ màu nâu đen, dây phình to hoặc nứt bất thường. Lá vàng sớm, cây còi cọc dù tưới đủ nước.

Tác nhân và tác hại: Bọ hà là loại sâu bệnh hại khoai lang nghiêm trọng nhất. Con trưởng thành dài 5-6 mm, màu đen bóng, giống kiến nhỏ, đẻ trứng vào rễ hoặc củ. Sâu non màu trắng kem, không chân, đục khoét bên trong củ, khiến củ thối và đắng. Theo CIP, bọ hà có thể làm giảm 30-70% năng suất. Củ mất giá trị thương phẩm, dễ lây lan trong kho. Vòng đời kéo dài 37 ngày, với trứng nở sau 4-7 ngày, sâu non phát triển 20-30 ngày.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Chọn giống sạch: Dùng hom giống từ nguồn uy tín, ngâm trong dung dịch Beauveria bassiana (1-2 lít/ha) 30 phút trước khi trồng.
• Xử lý đất: Cày phơi đất 7-10 ngày, bón vôi bột 500 kg/ha để diệt trứng.
• Vun gốc cao: Lấp kín kẽ nứt đất, vun đất quanh gốc để hạn chế bọ tiếp cận củ.
• Thuốc bảo vệ thực vật: Phun Fentox 25EC (1 lít/ha) hoặc rải Palm 5H quanh gốc khi phát hiện lỗ trên củ, lặp lại sau 7 ngày.
• Vệ sinh vườn: Thu gom tàn dư, ngập ruộng 1-2 ngày sau thu hoạch.

Sâu sa (sâu sừng) – Agrius convolvuli

Nhận diện khi quan sát vườn: Khi thăm vườn, bà con thấy lá khoai bị ăn khuyết lớn, đôi khi trụi lá, chỉ còn gân. Sâu non to, dài 9-10 cm, màu xanh hoặc nâu, có gai nhọn ở đuôi, phân sâu rải rác dưới đất. Mật độ cao có thể phá trụi ruộng trong một đêm.

Tác nhân và tác hại: Sâu sa (Agrius convolvuli), họ Sphingidae, bướm lớn, sải cánh 70-80 mm, màu nâu. Sâu non ăn lá mạnh, một con phá hết lá một cây, giảm năng suất 20-40%. Vòng đời 30-55 ngày.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Bắt sâu thủ công: Dùng tay hoặc kẹp tre bắt sâu, tiêu hủy.
• Cày đất: Phơi đất 7-10 ngày diệt nhộng.
• Phun thuốc: Dùng Cahero 585EC (1 lít/ha) khi lá bị hại.
• Bẫy bướm: Đặt bã chua ngọt diệt trưởng thành.
• Dọn vườn: Thu gom lá hại, tàn dư.

Sâu khoang và sâu ăn lá – Spodoptera litura

Nhận diện khi quan sát vườn: Lá khoai bị rách, thủng lớn, đôi khi chỉ còn gân lá như mạng nhện. Trên lá có thể thấy sâu màu xanh đậm, sọc vàng, dài 3-4 cm. Phân sâu màu xanh hoặc nâu rải rác dưới đất. Dây có vết cắn nhỏ, cây trông thiếu sức sống.

Tác nhân và tác hại: Sâu khoang là loại sâu bệnh hại khoai lang phổ biến vào mùa mưa. Trưởng thành là bướm nâu, sải cánh 3-4 cm, đẻ trứng trên lá non. Sâu non ăn lá, làm giảm quang hợp, khiến cây còi cọc, năng suất giảm 20-30%. Nếu mật độ cao, chúng có thể ăn trụi lá trong vài ngày.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Bắt sâu thủ công: Sáng sớm, bắt sâu non cho vào bao kín, tiêu hủy.
• Luân canh: Trồng xen ngô, lúa để cắt đứt vòng đời sâu.
• Thuốc vi sinh: Phun Bacillus thuringiensis (1-2 lít/ha), an toàn môi trường.
• Thuốc hóa học: Sử dụng Cahero 585EC (0.8 lít/ha) khi lá thủng, phun lại sau 7 ngày.
• Vệ sinh vườn: Thu gom lá hại, chôn sâu hoặc đốt.

Sâu đục dây – Omphisa anastomasalis

Nhận diện khi quan sát vườn: Dây khoai gần gốc héo, úa vàng, dù đất đủ ẩm. Gốc cây có phân sâu màu nâu đen, cắt ngang dây thấy đường hầm bên trong. Cây chậm lớn, lá nhỏ, củ không phát triển hoặc rất nhỏ.

Tác nhân và tác hại: Sâu đục dây là sâu bệnh hại khoai lang ở giai đoạn đầu sinh trưởng. Bướm nhỏ, cánh nâu nhạt, đẻ trứng trên dây. Sâu non màu kem, dài 30 mm, đục đường hầm trong dây, gián đoạn dinh dưỡng, làm cây héo, chết, năng suất giảm 20-40%.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Xử lý hom: Ngâm hom trong Cazinon 50ND (1 lít/ha) trước trồng.
• Luân canh: Trồng xen đậu phộng, lúa.
• Vun luống cao: Luống 30-40 cm để hạn chế sâu tấn công gốc.
• Thuốc: Phun Cagent 800WG (1.2 kg/ha) khi dây héo, lặp lại sau 7 ngày.
• Kiểm tra: Cắt dây hại khoai bị hại, tiêu hủy.

Bệnh thối nhũn – Dickeya sp.

Nhận diện khi quan sát vườn: Khi quan sát vườn, bà con thấy thân khoai dưới đất nâu đen, thối nhũn, dễ gãy. Lá héo rũ nhanh nhưng vẫn xanh, củ mềm, thối rửa, có ranh giới nâu sẫm. Cắt thân nhúng nước 3-5 phút, nếu dịch trắng đục chảy ra, đó là dấu hiệu vi khuẩn.

Tác nhân và tác hại: Bệnh thối nhũn do vi khuẩn Dickeya sp. (Erwinia chrysanthemi) gây ra, lây qua mưa, giống nhiễm bệnh, hoặc vết thương. Đây là sâu bệnh hại khoai lang tiến triển nhanh, làm cây chết, củ thối, giảm năng suất 30-50%.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Nhổ cây bệnh: Lấy hết thân thối, bỏ vào bao kín, rắc vôi 500 kg/ha quanh khu vực.
• Xử lý đất: Cày phơi đất, bón vôi trước trồng.
• Phun thuốc: Dùng Senly hoặc Fugoba (theo hướng dẫn) khi phát hiện bệnh.
• Dùng giống sạch: Tránh đất đã nhiễm bệnh trước đó.

Bệnh thối gốc – Diaporthe destruens

Nhận diện khi quan sát vườn: Thân khoai sát đất đen, có hạt nhỏ sần sùi. Lá vàng hoặc tím, cây héo dù rễ phát triển. Củ nhỏ, sần, ruột thối từ chóp xuống, màu nâu, mùi hôi.

Tác nhân và tác hại: Bệnh thối gốc do nấm Diaporthe destruens gây ra, thường xuất hiện ở giai đoạn 80-90 ngày tuổi, đất ẩm. Nấm làm củ thối, cây chết, năng suất giảm 30-50%. Bệnh lây qua nước mưa.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Giống sạch: Dùng giống không nhiễm nấm.
• Xử lý đất: Bón vôi bột 500 kg/ha, Trichoderma 2-3 kg/ha.
• Luân canh: Trồng xen ngô, lúa.
• Thuốc: Phun Tebuconazole (0.5 lít/ha) khi thân đen, lặp lại sau 7 ngày.
• Vệ sinh: Nhổ cây bệnh, rắc vôi bột.

Bệnh héo vàng – Fusarium spp.

Nhận diện khi quan sát vườn: Lá non tím loang, lá chân vàng, cây héo rũ. Thân có vết nâu đen, cắt ngang thấy mạch dẫn nâu. Củ nhỏ, vết đen ở hông, ruột thối nâu.

Tác nhân và tác hại: Nấm Fusarium spp. gây bệnh héo vàng, tồn tại trong đất, hại mọi giai đoạn. Cây chết, củ nhỏ, năng suất giảm 20-40%. Lây qua nước, dụng cụ.

Cách phòng trị hiệu quả:

• Giống sạch: Ngâm hom trong Fosetyl-Aluminium (1 lít/ha).
• Xử lý đất: Cày phơi 7-10 ngày, bón vôi 500 kg/ha.
• Luân canh: Trồng xen lúa, đậu.
• Thuốc: Phun Score 250ND (0.5 lít/ha) khi lá vàng, lặp lại sau 7 ngày.
• Kiểm tra: Nhổ cây bệnh, tiêu hủy.

Tại sao cần hiểu rõ sâu bệnh hại khoai lang?

Khoai lang là cây trồng chủ lực, mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con tại các vùng như Bình Tân (Vĩnh Long) hay Đức Trọng (Lâm Đồng). Tuy nhiên, sâu bệnh hại khoai lang có thể làm giảm năng suất từ 30 đến 70%, theo Trung tâm Khoai tây Quốc tế (CIP). Các loại sâu như bọ hà, sâu khoang, cùng bệnh héo vàng, thối tím không chỉ phá hoại lá, dây mà còn làm hỏng củ, ảnh hưởng chất lượng thương phẩm.

Nhiều bà con thắc mắc liệu bọ hà có độc không hay sâu khoai ngứa có gây hại sức khỏe không. Thực tế, bọ hà không tạo độc tố gây hại trực tiếp cho con người, nhưng chất thải của chúng làm củ khoai có vị đắng, giảm giá trị kinh tế. Tương tự, sâu khoai ngứa (thường là nhện lông) chỉ gây kích ứng nhẹ khi tiếp xúc, không nguy hiểm. Hiểu rõ đặc điểm từng loại sâu bệnh sẽ giúp bà con áp dụng biện pháp phù hợp, tối ưu hóa vụ mùa.

Giải pháp phòng trừ sâu bệnh hại khoai lang mang lại hiệu quả cao

Sâu bệnh hại khoai lang không chỉ đòi hỏi sự quan sát tỉ mỉ mà còn cần giải pháp nhanh chóng, hiệu quả. Máy bay phun thuốc nông nghiệp, như DJI Agras T50, đang trở thành xu hướng giúp bà con tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí. Với khả năng phun chính xác trên diện tích lớn, máy bay đảm bảo thuốc phân bố đều, tiếp cận cả những khu vực khó, giảm thiểu tác động đến môi trường.

Hãy tưởng tượng chỉ trong 10 phút, máy bay có thể phun thuốc cho 1 ha, nhanh hơn gấp 50 lần so với phương pháp thủ công. Điều này không chỉ giúp kiểm soát sâu bệnh kịp thời mà còn tăng hiệu quả sử dụng thuốc, bảo vệ sức khỏe bà con và môi trường. Cánh Diều Việt tự hào mang đến giải pháp hiện đại này, giúp bà con nâng cao năng suất và chất lượng vụ mùa.

Đừng để sâu bệnh hại khoai lang cản trở vụ mùa của bạn. Hãy trải nghiệm ngay máy bay phun thuốc DJI Agras T50 tại vườn nhà để thấy sự khác biệt. Đăng ký ngay tại https://canhdieuviet.vn/dang-ky-demo/ để được tư vấn và chứng kiến giải pháp tiên tiến giúp tối ưu canh tác, tăng năng suất, giảm chi phí.

Cánh Diều Việt là đơn vị chuyên cung cấp các sản phẩm máy bay phun thuốc sâu không người lái chính hãng và chất lượng hàng đầu hiện nay. Bà con vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi qua số hotline 05 6655 8899 để được hỗ trợ sớm nhất nhé!

Bài viết liên quan: 

• Sâu Bệnh Hại Hoa Vạn Thọ: Nguyên Nhân Và Cách Phòng Trừ
• Sâu Bệnh Hại Trên Cây Quế Và Biện Pháp Phòng Trừ
• Sâu Bệnh Hại Trên Cây Sen: Nguyên Nhân Và Cách Phòng Trừ