Công nghệ lúa lai đã tồn tại và phát triển được hơn nửa thế kỷ. Lúa lai là một loại cây trồng được đưa ra bởi các nhà khoa học thông qua quá trình lai tạo di truyền giữa các giống lúa khác nhau, nhằm cho ra những giống mới có những đặc tính tốt hơn.
Nhờ công nghệ lúa lai, Trung Quốc đã thành công trong việc tự cung cấp lương thực cho dân số đông đảo của mình, giải quyết được vấn đề đói nghèo suốt nhiều năm. Tuy nhiên, cũng có những ưu nhược điểm của những giống lúa lai này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây với Cánh Diều Việt.
Lúa lai là gì?
Lúa lai là một loại cây lúa chỉ được sử dụng trong sản xuất đời F1. Điều này có nghĩa là công ty sản xuất giống sẽ bán cho nông dân để sản xuất lúa chỉ sử dụng một lần. Nếu nông dân muốn tiếp tục sản xuất, họ phải mua lại từ công ty cung cấp giống. Nếu nông dân tiếp tục sử dụng lúa lai sản xuất này làm giống lần hai, năng suất sẽ kém và lúa dễ bị sâu bệnh, không hiệu quả như lúa thuần.
Phân loại các giống lúa lai
Các loại giống lúa lai hiện có trên thị trường có thể được phân chia thành ba loại cơ bản như sau:
Lúa lai F1 (Hybrid seed)
Còn gọi là Hybrid seed trong tiếng Anh. Loại giống này được tạo ra thông qua việc lai giữa giống lúa mẹ không tự thụ phấn với dòng lúa bố có khả năng phục hồi hữu dục. Quy trình sản xuất giống lúa lai F1 phải tuân theo đúng quy trình và đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng được quy định.
Lúa lai 3 dòng (Three-line hybrid seed
Tên tiếng Anh là Three-line hybrid seed. Đây là loại giống lai đời con được tạo ra bằng cách lai giữa dòng A (dòng CMS) không tự thụ phấn đực với dòng R (dòng phục hồi hữu dục). Dòng A được duy trì thông qua dòng B có khả năng thụ phấn.
Lúa lai 2 dòng (Two-line hybrid seed)
Tên tiếng Anh là Two-line hybrid seed. Loại giống lúa lai này được tạo ra thông qua việc lai giữa giống lúa mẹ không tự thụ phấn nhưng mẫn cảm với môi trường, với dòng lúa bố có khả năng phục hồi hữu dục.
Các loại giống lúa lai này thường được thiết kế để tối ưu hóa những đặc điểm cụ thể như năng suất, khả năng chống bệnh, thời tiết hoặc thích nghi với môi trường. Tuy nhiên, đặc điểm chung của lúa lai là hạt giống đời con của chúng chỉ thích hợp cho một mùa vụ, và nếu nông dân muốn tiếp tục sản xuất, họ phải mua giống mới từ các công ty sản xuất giống.
Ưu điểm và nhược điểm của lúa lai trong ngành sản xuất nông nghiệp
Lúa lai trong ngành sản xuất nông nghiệp mang trong mình những ưu điểm và nhược điểm quan trọng:
Ưu điểm:
- Lúa lai thường có tỷ lệ nảy mầm vượt trội, giúp đảm bảo số lượng cây nảy mầm mạnh mẽ trong quá trình gieo trồng.
- Một trong những điểm mạnh của lúa lai F1 là năng suất cao. Với điều kiện thích hợp, năng suất lúa lai F1 có thể đạt 10 tấn/ha ở khu vực nhiệt đới và ôn đới. Đặc biệt, năng suất có thể tăng thêm trong điều kiện thuận lợi.
- Lúa lai thường có khả năng phát triển mạnh mẽ, thích ứng nhanh với biến đổi của môi trường. Điều này góp phần tạo ra nhiều nhánh cây, bông và cải thiện khả năng sản xuất.
- Một trong những đặc điểm nổi bật của lúa lai là thời gian từ gieo trồng đến thu hoạch ngắn hơn so với lúa thuần, giúp tối ưu hóa việc sử dụng diện tích và tài nguyên.
- Nhiều giống lúa lai được phát triển với khả năng kháng sâu bệnh cao, giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu và giảm nguy cơ thiệt hại do bệnh.
- Lúa lai thường cho ra nhiều hạt/bông, hạt có độ chắc và đồng đều, nâng cao giá trị và chất lượng sản phẩm.
Nhược điểm:
- Một trong những nhược điểm lớn nhất của lúa lai là chất lượng gạo thường không đạt yêu cầu về mùi vị và hương thơm, thích hợp chủ yếu cho nhu cầu tiêu dùng nội địa.
- Do chất lượng gạo không cao và không đạt chuẩn xuất khẩu, lúa lai thường không phù hợp để xuất khẩu, hạn chế khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.
- Người nông dân phải mua hạt giống lúa lai từ công ty sản xuất mỗi mùa, tạo sự phụ thuộc và tăng chi phí sản xuất.
- Một số giống lúa lai có thể không thích hợp cho tất cả loại đất và điều kiện môi trường, làm hạn chế khả năng ứng dụng rộng rãi.
- Do không thể tái sử dụng hạt giống đời con, lúa lai thường có khả năng tự duy trì yếu hơn sau mùa vụ so với lúa thuần.
Giải pháp chống sâu bệnh hại cho lúa
Trong những năm gần đây, sản xuất lúa ở Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều thách thức do thời tiết khắc nghiệt và sự xâm nhập của sâu bệnh hại. Để đảm bảo năng suất lúa, việc phòng trừ sâu bệnh cho lúa là rất quan trọng.
Hiện nay, việc sử dụng máy bay nông nghiệp để phun thuốc trừ sâu bệnh hại lúa là giải pháp tối ưu. Cánh Diều Việt đã giới thiệu giải pháp này với nhiều chức năng như phun thuốc trừ sâu bệnh, gieo sạ lúa, bón phân.
Máy bay nông nghiệp không người lái có rất nhiều ưu điểm so với các phương pháp khác như: tốc độ phun nhanh (khoảng 10 phút/ha), công suất gấp 20 lần người lao động thủ công, tiết kiệm được 30% thuốc và 90% nước, phun đồng đều và chính xác, không làm mất lúa, dễ dàng vận hành và không cần tiếp xúc với thuốc bảo vệ thực vật.
