Bệnh Cháy Lá Trên Cà Phê: Nguyên nhân, dấu hiệu & cách trừ

Bệnh cháy lá trên cà phê là một trong những bệnh phổ biến và nguy hiểm, nhất là vào mùa mưa. Nếu không xử lý kịp thời, cây sẽ yếu, lá rụng hàng loạt, năng suất giảm rõ rệt.

Tại Cánh Diều Việt, chúng tôi gặp rất nhiều trường hợp vườn bị cháy lá nặng do bà con phát hiện muộn hoặc xử lý sai cách. Bài viết này sẽ giúp bà con nhận biết sớm bệnh, hiểu nguyên nhân và chọn đúng biện pháp xử lý – từ đơn giản đến công nghệ cao.

Dấu hiệu nhận biết bệnh cháy lá cà phê

• Giai đoạn đầu: Bà con có thể quan sát thấy những đốm vàng hoặc nâu nhạt xuất hiện rải rác ở mép lá hoặc giữa gân lá. Những đốm này thường nhỏ, tròn, có rìa hơi mờ – dễ bị nhầm với vết bỏng nắng hay rỉ sắt nhẹ.
• Giai đoạn phát triển: Các vết bệnh lan rộng dần, kết nối với nhau tạo thành mảng lớn màu nâu đỏ hoặc nâu đen. Bề mặt lá có thể khô, giòn, bắt đầu quăn lại. Đây là giai đoạn nấm bệnh đã hoạt động mạnh và ăn sâu vào mô lá.
• Giai đoạn nặng: Lá cây bị cháy toàn bộ, chuyển sang màu đen hoặc xám tro, có thể xuất hiện các sợi nấm màu nâu hoặc các đốm bào tử. Phần ngọn cây bắt đầu khô héo, giảm khả năng ra chồi mới. Nếu không xử lý sớm, toàn bộ cây sẽ suy yếu, thậm chí chết đứng.

Lưu ý từ Cánh Diều Việt: Một số bà con nhầm lẫn cháy lá với thiếu dinh dưỡng hoặc bệnh khô cành – nên chỉ bón phân mà không xử lý nấm. Điều này khiến bệnh âm thầm lan rộng. Hãy kiểm tra kỹ mặt dưới lá và quan sát vết bệnh có viền ranh giới rõ không – đây là đặc điểm đặc trưng của cháy lá do nấm.

Nguyên nhân gây bệnh cháy lá trên cây cà phê

Bệnh cháy lá trên cà phê thường xuất phát từ sự kết hợp giữa yếu tố môi trường, sinh học và kỹ thuật canh tác chưa phù hợp. Dưới đây là 4 nhóm nguyên nhân chính sau:

1. Nấm bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt

Loài nấm Rhizoctonia solani hoặc Hemileia vastatrix là thủ phạm chính gây cháy lá. Chúng sinh sôi mạnh khi vườn ẩm ướt kéo dài, đặc biệt sau mưa lớn hoặc sương nhiều ngày liền.

2. Thời tiết thất thường – cây bị sốc

Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng làm cây căng thẳng, suy yếu đề kháng. Đây là cơ hội để nấm bệnh tấn công từ mép lá hoặc ngọn cây.

3. Đất thiếu dinh dưỡng – cây dễ nhiễm bệnh

Thiếu kali, canxi, magie khiến lá yếu, mỏng và dễ bị tổn thương. Một số vườn bón phân không đều hoặc sử dụng phân kém chất lượng cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

4. Vườn rậm rạp – thông thoáng kém

Trồng dày, không tỉa cành khiến độ ẩm giữ lại lâu trên lá và dưới tán cây. Đây là môi trường lý tưởng cho bào tử nấm phát tán và lây lan giữa các cây trong vườn.

Lưu ý: Vườn cà phê khỏe là vườn thông thoáng, đủ dinh dưỡng và được kiểm tra thường xuyên sau mưa. Đừng chủ quan với những đốm vàng nhỏ – đó có thể là dấu hiệu đầu tiên của cháy lá.

Tác hại của bệnh cháy lá trên cây cà phê

Bệnh cháy lá khiến cây cà phê suy yếu nhanh do giảm khả năng quang hợp, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng hạt. Quả thường nhỏ, chín không đều, dễ rụng, tỷ lệ hạt lép cao. Nếu bệnh lan lên ngọn, cây mất sức phát triển, giảm khả năng ra chồi cho mùa sau. Trường hợp nặng có thể làm chết cây, gây thiệt hại kéo dài cho cả vườn.

Biện pháp phòng trừ bệnh cháy lá trên cây cà phê

1. Chọn giống cà phê kháng bệnh

Ưu tiên các giống đã được nghiên cứu có khả năng chống chịu tốt như TR4, HT1… Đây là giải pháp lâu dài, giúp hạn chế nguy cơ tái nhiễm nấm bệnh sau này.

2. Vệ sinh vườn thường xuyên

Thu gom và tiêu hủy lá, cành bị bệnh. Tỉa cành thấp, cành sâu rậm để tạo sự thông thoáng, giảm độ ẩm – điều kiện phát triển của nấm cháy lá.

3. Tưới tiêu và bón phân hợp lý

Tránh tưới quá nhiều gây ẩm ướt kéo dài. Bón phân cân đối, đặc biệt bổ sung kali, canxi và phân hữu cơ giúp cây khỏe, tăng sức đề kháng.

4. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách

Khi phát hiện bệnh, có thể dùng các loại thuốc như: Mancozeb, Copper Oxychloride, Validamycin hoặc Carbendazim. Luân phiên thuốc và tuân thủ hướng dẫn để tránh kháng thuốc.

5. Bổ sung chế phẩm sinh học

Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma hoặc các chế phẩm sinh học giúp cải tạo đất, ngăn nấm gây hại phát triển.

Ứng dụng máy bay phun thuốc nâng cao hiệu quả phòng trừ

Trong điều kiện vườn cà phê rộng, địa hình dốc hoặc khó tiếp cận, việc phun thuốc thủ công gặp nhiều bất tiện và kém hiệu quả. Giải pháp bằng máy bay nông nghiệp DJI Agras T50 hoặc T70P do Cánh Diều Việt cung cấp giúp:

• Phun thuốc đều, chính xác, thấm nhanh vào tán lá – nơi nấm cháy lá phát triển mạnh.
• Rút ngắn thời gian xử lý bệnh trên diện rộng, giúp bà con chủ động xử lý sớm trước khi bệnh lan rộng.
• Kết hợp bón phân và chế phẩm sinh học, vừa tăng sức cây, vừa tiết kiệm công lao động.
• Đặc biệt an toàn cho người vận hành vì không tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.

Bà con có thể đăng ký trải nghiệm demo miễn phí tại: https://canhdieuviet.vn/dang-ky-demo/

Hotline: 05 6655 8899 – Cánh Diều Việt sẵn sàng đồng hành cùng vườn cà phê của bạn.