Cây sầu riêng là một loại trái cây đặc sản nổi tiếng ở Đông Nam Á, được nhiều quốc gia trên thế giới biết đến không chỉ vì giá trị kinh tế cao mà còn vì thành phần dinh dưỡng phong phú có lợi cho sức khỏe. Để hiểu rõ hơn về đặc tính của cây sầu riêng, hãy cùng khám phá các đặc điểm sinh học, kỹ thuật trồng và chăm sóc loại cây này qua bài viết của Cánh Diều Việt.
Giới thiệu về cây sầu riêng
Cây sầu riêng, có tên khoa học là Durio, thuộc họ Malvaceae. Đây là loại cây ăn quả nhiệt đới nổi tiếng, đặc biệt quan trọng trong văn hóa và ẩm thực của Đông Nam Á, thường được mệnh danh là “vua của các loại trái cây”.
Cây sầu riêng có thể đạt chiều cao ấn tượng, thường từ 10 đến 40 mét tùy theo điều kiện tự nhiên hay canh tác. Sầu riêng có tán rộng, tuổi thọ lên đến 25-30 năm, mang lại thu nhập ổn định 500-600 triệu đồng mỗi hecta trên 1 năm.
Quả sầu riêng lớn, dài tới 30 cm, nặng từ 1 đến 3 kg. Màu sắc quả từ xanh đến nâu, thịt quả có màu từ vàng nhạt đến đỏ, phụ thuộc vào loài. Mùi hương của sầu riêng rất mạnh và gây tranh cãi. Một số người yêu thích mùi thơm ngọt ngào, trong khi số khác cảm thấy khó chịu với mùi này.
Chi sầu riêng (Durio) bao gồm khoảng 30 loài, trong đó có 9 loài cho quả ăn được. Durio zibethinus là loài duy nhất được giao dịch quốc tế. Tại Việt Nam, cây sầu riêng đầu tiên được trồng tại Biên Hòa và sau đó phổ biến ở Đông Nam Bộ, Đồng bằng Sông Cửu Long và Tây Nguyên.
Sầu riêng không chỉ là một phần của bữa ăn mà còn là biểu tượng của sự phong phú và đa dạng trong ẩm thực Đông Nam Á. Thịt và hạt của quả sầu riêng được sử dụng trong nhiều món ăn từ mặn đến ngọt, phản ánh sự sáng tạo trong ẩm thực truyền thống và hiện đại của khu vực.
Đặc điểm của cây sầu riêng
Cây sầu riêng là loại giống cây nhiệt đới mang lại giá trị kinh tế cao, được trồng rộng rãi ở các quốc gia như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Campuchia,… Loại cây ăn trái này có đặc tính thực vật độc đáo như sau:
Rễ cây sầu riêng
Bộ rễ của cây sầu riêng có khả năng mọc dài và đậm sâu xuống lòng đất, khoảng từ 5 đến 6 m. Sự phân bố rộng hay hẹp của rễ sầu riêng phụ thuộc vào tính chất đất trồng, mực nước ngầm, phương pháp nhân giống như chiết cành, ghép, và kỹ thuật chăm sóc cây của người trồng sầu riêng.
Thân cây sầu riêng
Cây sầu riêng thuộc loại cây gỗ cao lớn. Nó có thể mọc cao từ 20 đến 30m với tán lá thưa. Thân cây mọc thẳng, vỏ thô ráp màu nâu vàng. Đường kính cây có thể đạt tới 1,2 m. Tuy nhiên, tại các vùng trồng sầu riêng, cây thường chỉ cao trung bình từ 10 đến 12 m, với tán lá rộng ở phía dưới, càng lên cao thì tán lá càng thu nhỏ, tạo hình dạng như hình nón lá.
Lá cây sầu riêng
Lá sầu riêng khi còn non có màu đồng, chuyển sang màu xanh khi đã già. Lá non phủ các lông tơ mịn bên ngoài. Phiến lá thuôn dài, mọc so le và chóp lá hơi nhọn. Càng lớn, cây sầu riêng càng phát triển các cành lá nằm ngang, tạo thành tầng lá có hình dạng tháp.
Hoa sầu riêng
Cụm hoa sầu riêng treo trên cành, mỗi chùm từ 1 đến 15 hoa. Hoa mùi nồng nặc và mọc theo chùm lưỡng tính, với nụ hoa tròn. Hoa thường nở từ khoảng 15 giờ chiều cho đến 6 giờ sáng hôm sau, với đỉnh điểm thụ phấn từ 19 đến 23 giờ. Tỷ lệ thụ phấn thành công không đạt 100% do nhụy hoa đã chuyển sang tàn. Thụ phấn chủ yếu do ngoại lực như gió và côn trùng.
Quả sầu riêng
Quả sầu riêng sau khi thụ phấn thành công từ hoa, dần hình thành một lớp mỏng bao phủ bên ngoài màu trắng, cuối cùng phát triển thành phần thịt quả và lớn dần về kích thước (có thể đạt chiều dài 30cm và đường kính 15cm, thường nặng từ 1 đến 3kg), thay đổi màu sắc vỏ và gai, cho đến khi thịt quả chín hoàn toàn, tỏa hương thơm đặc trưng và sẵn sàng để thu hoạch.
Các giống sầu riêng ngon nhất hiện nay tại Việt Nam
Tại thị trường Việt Nam, nhiều giống sầu riêng được nhập khẩu và phát triển rộng rãi, đặc biệt tại các tỉnh Tây Nam Bộ và miền Đông. Dưới đây là những giống sầu riêng phổ biến nhất:
- Sầu riêng Thái (Monthong): Đây là giống sầu riêng có nguồn gốc từ Thái Lan, nổi tiếng với trái to, thịt dày, ít xơ và vị ngọt thanh. Quả Monthong có hình dáng hơi tròn, vỏ nổi gai to và cứng, màu vàng nhạt khi chín.
- Sầu riêng RI6: Giống này được yêu thích vì hương vị đậm đà và kết cấu thịt dẻo. RI6 thường có trọng lượng nhẹ hơn Monthong, với vỏ có gai nhọn và mỏng hơn.
- Sầu riêng Musang King: Được mệnh danh là “vua của các loại sầu riêng”, Musang King có thịt vàng óng, mềm mại và vị béo ngậy. Đây là giống cao cấp, có giá trị thương mại cao trên thị trường quốc tế.
- Sầu riêng Chuồng Bò: Giống sầu riêng này có trái to, thịt màu vàng đậm, vị ngọt và thơm nồng nàn.
- Sầu riêng hạt lép Bến Tre: Loại sầu riêng này có thịt vàng, béo ngậy, hầu như không có hạt, được trồng chủ yếu ở Bến Tre.
- Sầu riêng Khổ Qua: Giống này có tên do hình dạng trái giống quả khổ qua, thịt có màu vàng nhạt, vị ngọt vừa phải và hậu vị dịu.
- Sầu riêng Cái Mơn: Đây là giống sầu riêng đặc trưng của vùng Cái Mơn, Bến Tre. Trái có kích thước vừa phải, thịt vàng, mịn và thơm ngon.
Mỗi giống sầu riêng trên đều có những đặc điểm riêng biệt, phù hợp với sở thích và nhu cầu khác nhau của người tiêu dùng. Việc lựa chọn giống sầu riêng phù hợp không chỉ dựa vào hương vị mà còn phụ thuộc vào điều kiện canh tác và mục đích thương mại.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng đạt năng suất
Điều kiện sinh trưởng
- Cây sầu riêng, loại cây thân gỗ lớn, ưa ẩm nhưng không chịu được ngập nước, phù hợp với các vùng có lượng mưa từ 2.000-3.000mm mỗi năm, mưa phân bổ đều quanh năm.
- Khả năng chịu hạn yếu, ở những vùng có mùa khô kéo dài cần tưới tiêu thường xuyên để duy trì độ ẩm.
- Các khu vực như Bảo Lộc, Di Linh là lý tưởng cho việc trồng sầu riêng do điều kiện nhiệt độ ổn định và lượng mưa dồi dào, mùa khô ngắn.
Tham khảo chi tiết thêm: Sầu riêng ở đâu ngon nhất | để có thể chọn cho mình loại sầu riêng ưng ý nhé
Chọn cây sầu riêng giống
Chọn giống sầu riêng đảm bảo năng suất và phẩm chất cao. Các cây mẹ nên được chọn từ những cây có ít sâu bệnh, ổn định năng suất qua 5 năm. Tùy theo độ cao và chất lượng đất của từng khu vực mà áp dụng phương thức chọn giống khác nhau. Đối với đất cao, nên áp dụng phương pháp tháp để rễ cây phát triển sâu, trong khi ở đất thấp, cần chọn giống cho rễ cây mọc nông để tránh mực nước ngầm.
Quy trình nhân giống sầu riêng
Chuẩn bị góc tháp: Chọn hạt từ trái sầu riêng chín, không bị sượng. Rửa hạt với nước vôi và ủ ngay để giữ khả năng nảy mầm. Đặt hạt vào trong đất ẩm, cách nhau 10 cm. Để giữ độ ẩm, phủ lớp cỏ khô và tưới nước hàng ngày.
Cách tháp: Nên tháp cây vào tháng 6-9, khi điều kiện mưa nhiều và độ ẩm cao hỗ trợ sự phát triển của cây. Thực hiện tháp hình chữ nhật, rộng 1-1,5 cm và dài 2-2,5 cm, sau đó rạch đường chia ra làm hai phần để đặt mặt tháp.
Tiêu chuẩn chọn cây giống sầu riêng
Dựa trên kinh nghiệm dân gian, cây giống sầu riêng cần đáp ứng các tiêu chuẩn sau để có thể đạt năng suất cao:
- Cây phải có bộ rễ phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh.
- Khoảng cách tháp từ 20 đến 25 cm.
- Đường kính cây giống từ 1,2 đến 1,5 cm.
- Chiều cao cây, tính từ mặt bầu, phải đạt từ 60 đến 70 cm.
- Bầu đất cây giống có kích thước 15 x 30 cm để đảm bảo không gian rễ phát triển tối ưu.
Kỹ thuật trồng sầu riêng hiệu quả cho các vùng miền khác nhau
Tùy thuộc vào điều kiện địa phương, kỹ thuật trồng sầu riêng có thể khác nhau, nhưng cơ bản tuân theo một quy trình chuẩn.
Giai đoạn thiết kế vườn trồng cây sầu riêng
Để đảm bảo sự phát triển không bị ảnh hưởng bởi tác động bên ngoài, thiết kế vườn trồng sầu riêng cần tuân thủ các yêu cầu sau:
- Vườn phải có rãnh thoát nước hiệu quả để phòng ngừa ngập úng trong mùa mưa.
- Áp dụng biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại hiệu quả để bảo vệ sầu riêng.
- Cần có biện pháp chống xói mòn để bảo tồn độ phì của đất.
- Đảm bảo không gian vườn trồng thông thoáng.
- Nếu cần, thiết lập các biện pháp chắn gió để bảo vệ cây.
Hướng dẫn trồng sầu riêng đạt chuẩn
- Thời gian thích hợp cho việc trồng là từ tháng 5 đến tháng 8, trong mùa mưa.
- Mật độ trồng phụ thuộc vào loại cây giống, đất trồng và chế độ chăm sóc. Đất tốt có thể trồng với mật độ 10 m x 10 m, còn đất thấp hơn là 8 m x 10 m.
- Cách trồng: Chuẩn bị hố trồng kích thước 1 m x 1 m x 0.7 m, sau đó cắt bỏ lớp ni lông bao quanh rễ cây và đặt cây vào hố. Dùng rơm phủ lên để giữ ẩm và bảo vệ cây trong giai đoạn đầu.
- Bón phân: Ưu tiên sử dụng phân hữu cơ vì nó cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của cây, làm lá xanh tốt và hỗ trợ quá trình ra hoa đậu quả. Phân bón nên được bón xung quanh tán cây và trộn đều với đất.
- Tưới nước: Áp dụng phương pháp tưới tiên tiến để tiết kiệm thời gian và nước, đồng thời giảm thiểu tác động trực tiếp lên gốc cây, hỗ trợ sự phát triển của sầu riêng.
Cách chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái hiệu quả
Trong từng giai đoạn sinh trưởng, cây sầu riêng cần được chăm sóc với những yêu cầu khác nhau. Để cây sầu riêng đạt năng suất cao, mang lại hiệu quả kinh tế, nhà nông cần đặc biệt quan tâm đến giai đoạn ra hoa đậu trái. Dưới đây là những kỹ thuật chăm sóc cần thiết để cây sầu riêng đậu quả với tỷ lệ cao:
Điều tiết nước tưới trong giai đoạn ra hoa
Thời kỳ cây sầu riêng ra mầm hoa, thường vào giữa đầu năm dương lịch, là thời điểm nhạy cảm. Bạn cần vệ sinh vườn, dọn dẹp cỏ rác xung quanh gốc để tạo độ thông thoáng, hạn chế sâu bệnh hại, giúp cây ra hoa thuận lợi.
Nếu cây có dấu hiệu hơi héo, chưa ra hoa, bạn có thể tưới nước kích thích, chỉ cần đủ độ ẩm. Sau đó, xiết nước, để đất khô hạn để kích thích cây ra hoa đồng loạt.
Loại bỏ bớt các nụ hoa đã ra trước đó cũng là một cách để rút ngắn thời gian thu hoạch, tập trung dinh dưỡng nuôi các nụ hoa còn lại, giúp trái to, cơm dày, chất lượng cao.
Phun phân bón lá chứa NPK 10-60-10 vào lúc 9 giờ sáng hoặc từ 15 giờ chiều, 2 lần cách nhau 7 ngày, liều lượng gấp đôi hướng dẫn, sẽ giúp kích thích ra hoa đồng loạt, tăng sản lượng.
Yêu cầu tưới nước
Thời điểm tưới nước tối ưu là khi mầm hoa đã dài từ 3 đến 4 cm. Tưới quá sớm có thể gây hại cho sự phát triển của hoa.
Nên tưới nước xòe đều, từ ngoài tán vào trong, cho đến khi nước chảy tràn ra mặt đất. Tưới vừa đủ, cách nhau 2-5 ngày. Tưới quá nhiều nước có thể gây sốc nước, ảnh hưởng đến quá trình ra hoa. Trước khi hoa nở khoảng một tuần, giảm lượng nước tưới xuống còn 2/3.
Kỹ thuật bón phân
Giai đoạn kết hoa, cây sầu riêng cần nhiều dinh dưỡng để hình thành hạt phấn, chuẩn bị cho quá trình thụ phấn và đậu trái. Nên sử dụng phân bón lá để cung cấp các nguyên tố vi lượng, trung lượng cho cây.
Hạn chế sử dụng phân bón gốc trong giai đoạn này để tránh tình trạng cuống hoa bị dài, yếu, ảnh hưởng đến quá trình nuôi trái sau này.
Tỉa bớt hoa
Tỉa bớt hoa là biện pháp quan trọng để cây tập trung nuôi dưỡng những hoa có khả năng đậu trái cao, cho trái chất lượng. Loại bỏ những hoa có khả năng đậu trái kém, mọc ở vị trí không thuận lợi.
Thời điểm tỉa hoa thích hợp là khi chùm hoa đã dài khoảng 8-10 cm. Chỉ nên tỉa bỏ những bông hoa mọc ở đầu chùm, giữ lại những bông hoa mọc cùng đợt, cuống khỏe mạnh, không bị sâu bệnh. Mỗi chùm hoa không nên để quá 10 bông.
Lưu ý: Trong giai đoạn ra hoa, cây sầu riêng rất dễ bị nhiễm nấm Phytophthora. Vì vậy, bạn cần thường xuyên kiểm tra vườn, phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh và có biện pháp phòng trừ kịp thời.
Trồng sầu riêng bao lâu có thể thu hoạch?
Thời gian thu hoạch quả sầu riêng phụ thuộc vào điều kiện khí hậu và loại cây giống. Nếu sử dụng phương pháp gieo trồng bằng hạt, thời gian cho quả kết trái có thể kéo dài từ 9 đến 10 năm, tuy nhiên, chất lượng quả thường không cao, ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế.
Ngược lại, khi áp dụng cây giống sầu riêng đã qua nghiên cứu và cấy ghép, quá trình để cây cho hoa kết trái chỉ mất khoảng từ 5 đến 6 năm. Sau khi nở hoa, khoảng thời gian để quả chín và có thể thu hoạch kéo dài từ 15 đến 17 tuần, và quả sẽ chín trong vòng 2 tuần.
Cách bảo vệ cây sầu riêng khỏi sâu bệnh hại
Trong suốt giai đoạn phát triển và ra hoa kết quả, cây sầu riêng gặp một số sâu bệnh hại theo mùa. Những căn bệnh này ảnh hưởng đến chất lượng và sức sống của cây.
Hư hại do côn trùng
Các loài côn trùng như vòi voi, kiến vương, bọ hung thường tấn công cây sầu riêng bằng cách đục khoét thân và vỏ. Tình trạng này gây ra vết thương khó lành, suy kiệt cây.
Sâu hại lá và cào cào
Cào cào và sâu gây hại cho lá non vào cả ngày và đêm, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và sự phát triển của cây. Để kiểm soát, nên dùng thuốc sát trùng như Regent, Fenbis, Azodrin, Decis.
Sâu đục cành và quả
Sâu đục thân gỗ là nguyên nhân khiến cây chết khô, hỏng quả. Phòng ngừa bằng cách dùng thuốc như Sevin, Azodrin, Sumicidin.
Bệnh nấm tảo
Bệnh nấm tảo xuất hiện do thiếu ánh sáng hoặc tán lá dày. Sử dụng thuốc diệt nấm như Copper B, Copper Zin để phòng tránh.
Rầy xanh
Rầy xanh hút nhựa non từ lá và chồi, làm lá xoăn lại và ảnh hưởng đến quá trình quang hợp. Rầy xanh cũng truyền virus. Để phòng ngừa, sử dụng máy bay phun thuốc DJI T50 cho diện tích lớn.
Kết hợp giữa canh tác hợp lý, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật thông minh, và biện pháp phòng ngừa kịp thời là cần thiết để bảo vệ sức khỏe và năng suất cây trồng.
Ứng dụng công nghệ máy bay phun thuốc nâng cao năng suất sầu riêng
Sâu bệnh luôn tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho các vườn sầu riêng rộng lớn, và việc phòng trừ kịp thời là cần thiết. Máy bay phun thuốc trong nông nghiệp, nhất là trong bảo vệ và chăm sóc sầu riêng, ngày càng được ưa chuộng vì tính hiệu quả cao.
Các máy bay này áp dụng công nghệ phun tiên tiến để rải đều thuốc trừ sâu hoặc thuốc trừ bệnh trên diện tích lớn. Một ví dụ điển hình là máy bay DJI Agras T50, có khả năng phun 24L thuốc mỗi phút, được thiết kế riêng cho các loại cây ăn quả.
Nhờ khả năng phun chính xác và tự động, máy bay này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu tiếp xúc của người lao động với hóa chất độc hại, qua đó nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh, góp phần bảo vệ môi trường và tăng năng suất vườn cây. Công nghệ này không chỉ hỗ trợ tối ưu trong quản lý sâu bệnh mà còn thể hiện bước tiến trong áp dụng kỹ thuật số vào nông nghiệp hiện đại.
Với thông tin Cánh Diều Việt đã chia sẻ, hi vọng bạn đã nắm được những điểm quan trọng của cây sầu riêng và những kiến thức cần thiết để canh tác loại cây này. Nếu bạn đang cân nhắc trồng sầu riêng hoặc cần thêm thông tin, đừng ngần ngại liên hệ qua hotline 05 6655 8899 để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Bài viết liên quan:
