Cây lúa là thực vật thuộc họ Hòa thảo (Gramineae), tông Oryzae và loài Oryza. Lúa trồng phổ biến nhất hiện nay là Oryza sativa L. Chiều cao của cây lúa là một tiêu chí quan trọng để đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất. Hiểu rõ các đặc tính sinh học và giai đoạn sinh trưởng của cây lúa sẽ giúp người nông dân áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác phù hợp để đạt được sản lượng cao.
Cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu chi tiết ở một giống lúa chiều cao của cây thế nào là chuẩn? bài viết dưới đây.
Ở một giống lúa chiều cao của cây phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Chiều cao của cây lúa thay đổi tùy theo giai đoạn sinh trưởng và di truyền của giống. Đây là tiêu chí đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển và cho năng suất lúa. Tăng trưởng chiều cao cây lúa phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: các giống lúa, tác động của môi trường xung quanh, đặc tính đất, thời gian trồng và quản lý cây.
Cây lúa trung bình cao từ 1m đến 1,8m, lá cây mỏng và hẹp khoảng 2-2,5cm với chiều dài từ 50-100cm. Màu sắc của lá cây khác nhau tùy theo thời gian sinh trưởng của lúa. Khi cây lúa chín, lá sẽ chuyển sang màu vàng. Hoa nhỏ tự thụ phấn và mọc thành các cụm hoa phân nhánh cong hay rủ xuống, có chiều dài từ 35-50cm.
Các giai đoạn sinh trưởng của cây lúa
Thời gian từ khi hạt lúa nảy mầm cho đến khi thu hoạch đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ sinh trưởng của cây lúa. Thời gian này thường kéo dài từ 90-180 ngày, tùy thuộc vào từng loại giống lúa cụ thể.
Ngoài ra, thời gian sinh trưởng của ruộng lúa cấy có thể được tính như sau:
- Thời gian sinh trưởng ruộng lúa cấy: Được tính bằng tổng thời gian từ khi bắt đầu cấy giống vào ruộng mạ cho đến khi hoàn thành việc cấy giống vào ruộng cấy.
- Thời gian sinh trưởng ruộng lúa gieo thẳng: Được tính bằng sự khác biệt thời gian giữa lúc thu hoạch và lúc gieo hạt lúa trực tiếp vào ruộng.
Tại mỗi giai đoạn trong quá trình phát triển của cây lúa, có thể nhận thấy sự chia làm ba giai đoạn chính:
Giai đoạn tăng trưởng
Bắt đầu từ khi hạt lúa nảy mầm, giai đoạn này kéo dài cho đến khi cây lúa bắt đầu phân hóa đòng. Trong giai đoạn này, cây lúa tập trung vào việc phát triển thân lá và tăng chiều cao. Điều này thường kèm theo việc ra nhiều chồi mới, tạo hiện tượng “nở bụi” cho cây.
Giai đoạn sinh sản
Khi đòng lúa bắt đầu phân hóa, giai đoạn sinh sản bắt đầu và kéo dài khoảng từ 27-35 ngày, trung bình 30 ngày. Tại giai đoạn này, cây lúa tiếp tục phát triển với sự kéo dài của thân cây và phát triển của đòng lúa. Số lượng chồi vô hiệu giảm dần, cùng với việc cây lúa tăng chiều cao.
Trong giai đoạn này, đòng lúa hình thành và phát triển, cuối cùng trổ bông. Việc quản lý chăm sóc tốt, điều kiện thời tiết thuận lợi sẽ ảnh hưởng tích cực đến việc hình thành nhiều bông hữu hiệu, đặt nền tảng cho năng suất cao trong tương lai.
Giai đoạn chín
Giai đoạn này bắt đầu khi cây lúa trổ bông và kéo dài đến lúc thu hoạch. Trung bình, thời gian giai đoạn này là khoảng 30 ngày ở vùng nhiệt đới. Tuy nhiên, thời gian này còn phụ thuộc vào mực nước trong ruộng. Trong giai đoạn chín, cây lúa tập trung vào việc phát triển chất hạt và chuyển từ giai đoạn sinh sản sang giai đoạn trưởng thành, sẵn sàng cho quá trình thu hoạch.
Sản phẩm thu được từ cây lúa là hạt lúa
Sản phẩm chính thu được từ cây lúa là hạt lúa. Sau khi đã loại bỏ lớp vỏ bên ngoài, sản phẩm chính là gạo sẽ được thu hoạch. Cùng với gạo, còn có các sản phẩm phụ như cám và trấu. Hạt lúa có kích thước nhỏ, cứng, thường có chiều dài từ 5 đến 12 mm và độ dày khoảng 2 đến 3 mm.
Màu sắc của hạt gạo có thể thay đổi từ trắng, nâu đến đỏ thẫm tùy theo loại giống cây lúa. Bên trong hạt gạo chứa đựng nhiều dưỡng chất quan trọng. Hạt gạo sau khi trải qua quá trình xay nghiền sẽ tạo ra sản phẩm gọi là gạo lứt hoặc gạo lật. Nếu tiếp tục quá trình xay để tách cám, ta thu được gạo xát hoặc gạo trắng.
Các loại sâu bệnh thường gặp trên cây lúa
Khi cây lúa sinh trưởng và phát triển, chúng có thể bị tấn công bởi các sâu bệnh hại lúa khác nhau như sâu đục thân, sâu cuốn lá, bệnh đạo ôn, bệnh vàng lùn – lùn xoắn lá, bệnh bạc lá, bệnh lem lép hạt, và rầy nâu. Để có năng suất cao, người nông dân cần canh tác giống lúa tốt, chống chịu sâu bệnh và thời tiết bất lợi, chăm sóc và bón phân cho cây một cách hợp lý, cung cấp đủ nước cho cây, và kiểm tra đồng ruộng thường xuyên để phát hiện sớm các sâu bệnh và xử lý kịp thời.
Cánh Diều Việt giới thiệu máy bay sạ lúa cho nông nghiệp với nhiều chức năng như phun thuốc trừ sâu, gieo hạt lúa, hay bón phân. Máy bay này có thời gian phun rất nhanh (chỉ khoảng 10 phút/ha), công suất gấp hơn 20 lần người lao động thủ công, tiết kiệm 30% thuốc và 90% nước, phun đồng đều và chính xác, không gây mất lúa, và còn dễ vận hành. Người điều khiển máy bay sẽ không tiếp xúc trực tiếp với thuốc bảo vệ thực vật.
