Sầu riêng là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao nhưng cũng rất dễ bị sâu bệnh hại tấn công. Để có thể đảm bảo cây trồng phát triển tốt và đạt năng suất cao, bà con cần nhận biết được các loại sâu bệnh hại sầu riêng và biện pháp phòng trừ hiệu quả. Trong bài viết này, Cánh Diều Việt chia sẻ đến bà con thông tin cụ thể nhé!
Một số loại sâu hại cây sầu riêng phổ biến
Rầy xanh, rầy phấn
Rầy xanh và rầy phấn (hay còn gọi là rầy nhảy) là một trong những loại sâu bệnh hại cây trồng phổ biến. Ở giai đoạn ấu trùng và trưởng thành, chúng gây hại bằng cách chích hút lá non và đọt non, làm cho lá không phát triển, biến dạng, cháy mép lá và dần dần khô rồi rụng. Đọt non có thể bị khô và chết, trơ cành mà có thể nhầm với triệu chứng do bệnh. Vết chích do rầy phấn gây nên sẽ tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập gây hại cho cây.
- Rầy phấn trắng là loại côn trùng này thường phát triển mạnh trong mùa khô, chúng lây lân với tốc độ nhanh. Đến mùa mưa, mật độ rầy sẽ giảm nhanh, tuy nhiên sẽ tăng nhanh khi mùa khô đến. Cây sầu riêng bị hại nặng sẽ có lá thưa thớt, quăn queo, lá non rụng nhiều và khô ngọn, cây trồng kém phát triển, ra hoa ít, đậu quả kém, trái bị sượng. Rầy phấn tiết nhiều chất mật được tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển gây đen lá và trái.
- Rầy xanh và rầy trưởng thành chích hút nhựa ở đọt và lá non, tạo vết chích màu vàng ở mép lá. Chúng làm cong queo, cháy lá và gây rụng lá non cơi đọt, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây và có thể truyền bệnh virus. Rầy xanh di chuyển bằng cánh bò ngang và thường ẩn mình mặt dưới lá ban ngày, lên mặt trên vào ban đêm, vòng đời 14-21 ngày.
Để phòng trị:
- Biện pháp sinh học: Tận dụng thiên địch tự nhiên như nhện, bọ rùa, và ong ký sinh để kiểm soát rầy nhảy. Tạo điều kiện thuận lợi cho chúng và áp dụng nấm Metarhizium anisopliae để tiêu diệt rầy xanh.
- Biện pháp hoá học: Phun xịt định kỳ 10-15 ngày/lần, đặc biệt khi cây lú mũi giáo, sử dụng thuốc trừ sâu rầy trên cây sầu riêng có chứa hoạt chất như Imidacloprid, acetamiprid, buprofezin, thiamethoxam, clothianidin, pymetrozine, flonicamid để bảo vệ cơi đọt và tránh tình trạng kháng thuốc.
Sâu đục thân
Đây là loài côn trùng gây hại quanh năm trên cây sầu riêng, chúng thường tấn công thân, ăn vỏ cây và làm chết phần thân trên, tạo vết thương hở để nấm bệnh xâm nhập.
Để phòng trị:
Bà con nên kiểm tra từng gốc (15 ngày/lần). Khi phát hiện sâu hãy dùng thuốc trừ sâu nguyên chất bơm vào lỗ sâu hại hoặc dùng dao bén để moi bắt sâu ra. Ngoài ra, khi phun thuốc trên lá cũng nên phun vào thân cây để diệt bớt ấu trùng.
Sâu đục trái (Conogethes punctiferalis)
Đây là loại sâu bệnh hại sầu riêng phổ biến, chúng thường gây hại trên một số loại cây khác như nhãn, ổi, mãng cầu, chôm chôm,… vì vậy việc phòng trừ sâu hại rất khó khăn. Chúng đẻ trứng trên trái non, nở ra sâu non đục vỏ trái vào bên trong trái và tiếp tục đục cho đến phần thịt trái. Hóa nhộng ngay trên đường đục hoặc chui ra bên ngoài trái nhả tơ kết kén hóa nhộng trên mặt vỏ trái giữa các gai.
Quả mọc thành chùm sẽ bị sâu tấn công và gây hại ở phần tiếp giáp. Quả sầu riêng non dễ bị biến dạng và rụng sớm. Vết đục còn tạo điều kiện cho vi sinh vật xâm nhập làm thối trái. Người nông dân có thể nhận diện sâu hại qua vết đục trái, quan sát phân sâu thải ra bên ngoài vết đục.
Để phòng trị:
- Sử dụng thiên địch tự nhiên như bọ xít ăn mồi, nhện ăn thịt, và kiến vàng để kiểm soát sâu đục trái.
- Tỉa trái để tiêu hủy những trái bị sâu và ngăn chặn sự lây lan của chúng.
- Tỉa trái giúp kiểm soát sự phát triển của chùm trái, làm cho chúng khó bị sâu tấn công.
- Phun thuốc trừ sâu và nấm mỗi 15 ngày một lần, thường thay đổi loại thuốc để tránh kháng thuốc và tăng hiệu quả.
Bọ cánh cứng
Bọ cánh cứng gây hại cây sầu riêng bằng cách ăn lá non, đọt non, hoa, và quả non. Loài côn trùng ăn lá sầu riêng ở cả giai đoạn trưởng thành và giai đoạn ấu trùng. Chúng tạo điều kiện cho nấm và khuẩn xâm nhập, gây suy yếu cho cây.
Ở miền Nam, đặc biệt là vùng đồng bằng sông Cửu Long, bọ cánh cứng gây hại quanh năm, đạt mức độ nặng nhất trong mùa khô ở các vùng đất khô hạn. Ở miền Bắc, chúng gây hại nặng từ mùa xuân đến mùa thu, tránh lạnh bằng cách tìm nơi trú ẩn vào mùa đông.
Bọ cánh cứng tấn công lá cây, làm mất thịt lá, đặc biệt là sầu riêng, khiến cây mất lá non và lá già. Chúng ăn cả phiến lá, chỉ để lại một phần gân chính, gây xơ xác và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng quang hợp của cây.
Để phòng trị:
- Phun phòng khi cây ra đọt non và trái non. Phun thuốc buổi sáng sớm hoặc chiều tối là thời điểm phun trừ bọ cánh cứng hiệu quả.
- Cách phun: Kết hợp phun lá và tưới gốc. Nếu phát hiện bọ gây hại, nên phun 2 lần liên tiếp cách nhau 4-5 ngày để tiêu diệt.
- Hoạt chất phòng trừ: Các hoạt chất như Chlopyrifos Ethyl, Imdachloprid, Abamectin được sử dụng trong việc phun lá và tưới gốc.
Sâu lông ăn lá sầu riêng
Đây là một trong những loại côn trùng hại sầu riêng mà bà con cần chú ý. Sâu thường tấn công lá đã mở thành thục, tạo lỗ thủng và gần đó có phân do sâu để lại sau khi ăn xong. Mật độ sâu nhiều có thể gây ảnh hưởng lớn, ăn trụi lá non và làm giảm khả năng quang hợp, làm cây suy yếu.
Lá bị thủng lỗ do sâu ăn phá, và vào mùa nắng, việc kiểm tra vườn thường xuyên và phun thuốc ngừa định kỳ là quan trọng.
Đặc điểm của tình trạng này là vào mùa nắng, cần kiểm tra vườn thường xuyên và thực hiện việc phun thuốc ngừa định kỳ.
Để phòng trị:
- Khi phát hiện, phun các loại thuốc đặc trị sâu toàn vườn với hoạt chất như Fipronil, Cypermethrin, Chlopyrifos.
- Trong trường hợp nhẹ, thực hiện phun 1 lần. Nếu sâu đã gây hại nặng, sau 5-7 ngày phun lại lần 2.
Nhiều người trồng cây khi chỉ thấy ít sâu, một vài con, có thể lơ là và không phun thuốc. Tuy nhiên, đợi vài ngày sau, cây có thể bị ăn trụi lá do sâu phát triển nhanh chóng nếu không thực hiện phun trị kịp thời.
Bọ trĩ
Bọ trĩ thường gây hại đối với sầu riêng ở miền Đông Nam bộ trong mùa khô. Tuy nhiên, ở Đồng bằng Sông Cửu Long, tình trạng này ít phổ biến hơn, có thể do độ ẩm cao hơn trong vườn.
Bọ trĩ có kích thước nhỏ, nhưng dễ quan sát dưới kính lúp. Chúng tấn công lá non và chích hút chất dinh dưỡng, làm cho lá phát triển kém. Lá bị tấn công thường mất màu xanh, trở nên sáng bạc, và có thể giảm kích thước hoặc biến dạng. Bọ trĩ còn tạo điều kiện cho nấm bò hóng phát triển, làm đen lá và trái.
Để phòng trừ bọ trĩ:
- Sử dụng vòi nước mạnh để tưới cây hoặc áp dụng kỹ thuật tưới phun trên tán trong mùa khô để giảm dịch hại.
- Chỉ sử dụng thuốc phun khi cần thiết, ưu tiên các loại thuốc ít ảnh hưởng đến thiên địch.
- Tỉa bỏ những bộ phận cây bị hại nặng và tiêu hủy chúng.
- Tỉa cành để tạo tán sầu riêng thông thoáng, giảm chỗ trú ẩn của bọ trĩ.
Các bệnh hại trên cây sầu riêng thường gặp
Bệnh thối vỏ chảy nhựa
Loại bệnh này do nấm Phytophthora palmivora gây nên, là loại bệnh hại cây sầu riêng quan trọng nhất mà bà con cần lưu ý. Ngoài tấn công trên vỏ thân gây triệu chứng thối vỏ chảy nhựa, nấm còn gây hại lá làm cháy lá, thối quả, thối rễ và chết ngọn. Khi phát hiện sớm thì việc phòng trừ bệnh sẽ nhanh và hiệu quả, nếu muộn thì việc điều trị tốn kém, bệnh lâu lành và cây suy yếu. Nếu không phòng trừ, cây sẽ kém phát triển và chết dần.
Biện pháp phòng trừ:
- Tỉa cành, tạo tán thoáng đãng, và tiêu huỷ nguồn bệnh để ngăn chặn lây lan. Lưu ý, bệnh có thể lây qua dụng cụ, giày dép, v.v.
- Hạn chế tổn thương cây và áp dụng biện pháp phòng trừ côn trùng gây vết thương. Quét thuốc trừ nấm lên vết cắt.
- Bón phân hữu cơ như phân gà, phân bò ủ hoai từ 5-60 kg/cây/năm.
- Sử dụng thuốc trừ bệnh như Aliette 80 WP, Ridomil, Metalaxyl khi bệnh mới xuất hiện.
- Áp dụng tiêm thuốc Phosphonate vào thân cây, một kỹ thuật tiết kiệm chi phí, hiệu quả cao được Viện nghiên cứu cây ăn quả miền Nam phát triển. Tiêm thuốc sớm vào buổi sáng để tăng hiệu quả hấp thu, theo đúng liều lượng hướng dẫn.
Bệnh thán thư
Bệnh hại trên cây sầu riêng do nấm Colletotrichum gloeosporioides Penz. & Sacc gây nên. Chúng gây hại trên cây bắt đầu vào mùa khô, lúc mát trời, nhiều sương mù vào buổi sáng. Điều kiện để bệnh phát triển và gây hại mạnh là vườn chăm sóc kém, thiếu phân và tưới nước không đầy đủ. Ngoài ra, bệnh cũng phổ biến trên cây được trồng trên đất xấu, ít chất hữu cơ, gió mạnh và không được che mát hợp lý.
Bệnh làm lá khô cháy dần và rụng sớm, trơ cành, làm cây suy yếu dần. Triệu chứng bệnh thán thư thường đi kèm với thiếu chất dinh dưỡng, đặc biệt là Kali.
Biện pháp phòng trừ:
- Duy trì sức khỏe cho cây bằng cách bón phân và tưới nước đủ, đặc biệt chú trọng bón phân hữu cơ đã phân hủy.
- Giữ ẩm cho đất trong mùa khô bằng việc sử dụng cỏ khô, rơm rạ hoặc phân hữu cơ để phủ xung quanh gốc cây.
- Bảo vệ cây non khỏi nắng gắt.
- Loại bỏ và hủy bỏ lá bệnh, duy trì vệ sinh vườn cây để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
- Chú ý đến việc kiểm soát các loại côn trùng như sâu đục lá, bọ cánh cứng, và côn trùng chích hút, vì chúng có thể gây tổn thương cho cây và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
- Áp dụng các biện pháp phun thuốc phòng trừ bệnh sử dụng các loại thuốc như Benomyl, Appencarb, Carbendazim, Mancozeb, Antracol, hoặc các loại thuốc có gốc đồng để bảo vệ cây trồng.
Bệnh cháy lá
Bệnh cháy lá sầu riêng do nấm Rhizoctonia solani, thường xảy ra ở cây con và cây mới trồng những năm đầu hoặc cây trưởng thành nơi có bộ tán lá rậm rạp, mọc gần mặt đất ẩm. Bệnh thường xuất hiện ở một nơi sau đó lan rộng dần ra xung quanh. Vết bệnh thường có màu xanh xám hoặc xám nâu.
Để phòng trừ cần ngăn chặn nguồn bệnh từ bên ngoài như rơm rạ và nước chảy vào vườn. Duy trì mật độ trồng cân đối để tăng độ thông thoáng, giảm thiểu lây lan bệnh. Sử dụng phương pháp phun thuốc hóa học với các loại thuốc trừ nấm hiệu quả như Anvil, Moncerene, Bonanza, Vô địch 57,6 DP, DupontTM Kocide 53,8 WG, Funguran – OH 50 WP…
Ngoài các bệnh trên còn có các loại bệnh khác cũng phổ biến như nứt thân xì mủ, bệnh đốm mắt cua, thối quả, rỉ sắt sầu riêng…
Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại sầu riêng hiệu quả
Để có thể phòng trừ sâu bệnh hại sầu riêng hiệu quả, bà con cần chăm sóc cho cây đủ dinh dưỡng, tạo hệ thống thoát nước tốt cho vườn, không trồng cây với mật độ quá dày, tỉa cành cho thông thoáng, bảo vệ các loài thiên địch, kiểm tra vườn cây thường xuyên để phát hiện sâu bệnh cũng như có các biện pháp kịp thời.
Hiện nay, bà con thường áp dụng phương pháp phun thuốc cho cây sầu riêng bằng máy bay không người lái nhờ những ưu điểm như: Tiết kiệm thời gian, chi phí thuê nhân công, nguyên liệu đồng thời mang lại hiệu quả phòng trừ cao, nâng cao năng suất và chất lượng quả.
Liên hệ ngay với Cánh Diều Việt qua số hotline 05 6655 8899 để được hỗ trợ tư vấn sản phẩm chi tiết và cụ thể nhé!
Bài viết liên quan:
- Sâu Bệnh Hại Ngô | Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả
- Sâu Bệnh Trên Cây Thiên Lý Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả
- Sâu Bệnh Hại Mía Và Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả
