Bưởi là một loại cây thân gỗ phổ biến và được trồng rộng rãi. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các loài sâu gây hại đã trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Chúng có khả năng gây ra hậu quả nghiêm trọng cho cây trồng, dẫn đến sự suy nhược cho sức khỏe của cây và giảm sản lượng. Mời quý bà con đọc bài viết để tìm hiểu về các biện pháp phòng ngừa và cách điều trị hiệu quả sâu bệnh hại bưởi để bảo vệ vườn bưởi một cách hiệu quả nhất.
Các loại sâu bệnh hại phổ biến trên cây bưởi
Bưởi là một trong những loại cây trồng phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc trồng cây bưởi không tránh khỏi những loại sâu bệnh gây hại, khiến cho chất lượng và sản lượng thu hoạch giảm sút sau một mùa. Dưới đây là các loại sâu bệnh hại thường gặp nhất:
Sâu vẽ bùa (Phyllocnistis citrella)
Dấu hiệu: Lá non, cành non, quả non xuất hiện các đường ngoằn ngoèo phủ sáp trắng, lá xoăn, biến dạng, hoa và quả dễ rụng, đặc biệt từ tháng 2 đến tháng 10.
Nguyên nhân: Do loài Phyllocnistis citrella kí sinh trên lá cây bưởi. Chúng ăn mô tế bào lá cây và tạo ra các mỏng màng bọt bên trong lá và sinh sản mạnh trong mùa mưa, tấn công lộc non, gây giảm quang hợp và suy yếu cây.
Cách phòng trị: Tỉa cành để lộc non ra tập trung, phun Polytrin 440 EC (25 ml/10 lít nước) hoặc Abamectin (Tập Kỳ, 10 ml/10 lít nước) khi 25% lá non bị hại, lặp lại 1-2 lần lúc lộc dài 1-2 cm. Nuôi ong ký sinh Encyrtidae để kiểm soát tự nhiên.

Bọ xít xanh (Rhynchocoris humeralis)
Dấu hiệu: Quả non có vết chích với quầng nâu, chuyển vàng, rám, rụng sớm; quả lớn bị thối, mất giá trị thương phẩm.
Nguyên nhân: Rhynchocoris humeralis dùng vòi hút nhựa, phát triển mạnh trong vườn rậm rạp, thiếu thông thoáng quanh năm.
Cách phòng trị: Bắt bọ xít bằng tay vào sáng sớm, thu gom ổ trứng trên lá để tiêu hủy. Phun Bascide 50EC (20ml/10 lít nước) hoặc dầu khoáng SK khi thấy vết chích, phủ đều quả non để bảo vệ tối đa.
Rệp muội xanh và đen (Aphis spiraecola, Toxoptera aurantii)
Dấu hiệu: Lá non xoắn rộp, vàng úa, phủ muội đen do chất nhờn tiết ra, giảm quang hợp, thường thấy trên cành non.
Nguyên nhân: Aphis spiraecola và Toxoptera aurantii sinh sản nhanh trong điều kiện ấm, là trung gian truyền virus Tristeza.
Cách phòng trị: Tỉa cành để bọ rùa phát triển, phun Trebon 10 EC (15 ml/10 lít nước) hoặc Sherpa 25EC khi rệp xuất hiện. Phun lại 1-2 lần nếu cần, ưu tiên buổi sáng để thuốc thẩm thấu tốt.
Rệp sáp (Planococcus citri)
Dấu hiệu: Lá vàng, rụng, cành khô, quả biến dạng, kém phát triển, có lớp mật ngọt thu hút nấm bồ hóng.
Nguyên nhân: Planococcus citri phát triển mạnh vào mùa nắng, chích hút nhựa lá, cành, quả, gây suy yếu cây.
Cách phòng trị: Phun Sherpa 25EC (nồng độ 0,1-0,2%) khi phát hiện, thêm xà phòng để phá lớp sáp. Phun lại sau 7 ngày nếu mật độ cao, vệ sinh vườn để giảm nguồn lây lan.
Sâu đục thân và cành (Nadezhdiella cantori)
Dấu hiệu: Thân, cành có lỗ đục với mùn cưa đùn ra, cây suy yếu, cành khô dần, dễ thấy trên cây lâu năm.
Nguyên nhân: Nadezhdiella cantori đẻ trứng vào kẽ nứt thân, sâu non đục gỗ trong vườn ẩm, ít chăm sóc.
Cách phòng trị: Dùng dây thép bắt sâu non từ lỗ đục, quét vôi gốc cây mỗi năm 1 lần. Bơm Ofatox 400 EC (0,1%) vào lỗ, bịt kín bằng đất dẻo, phun lên tán để diệt trứng.

Nhện đỏ
Dấu hiệu: Lá có vòng tròn bạc, phồng nhẹ, héo dần, thường xuất hiện dưới mặt lá vào mùa xuân, gây rụng lá sớm.
Nguyên nhân: Panonychus citri sinh sôi trong thời tiết khô nóng, hút nhựa lá làm cây suy yếu nhanh chóng.
Cách phòng trị: Kiểm tra mặt dưới lá định kỳ, phun Comite 73EC (10ml/10 lít nước) hoặc Ortus 5SC khi ra lộc non và sau đậu quả 10-15 ngày. Phun đều hai mặt lá, vệ sinh vườn để hạn chế nhện phát triển.
Tổng hợp các loại bệnh thường gặp trên cây bưởi
Bệnh loét (Xanthomonas campestris)
Dấu hiệu: Lá, cành, quả có vết nâu sần sùi, lan rộng trong mùa mưa, gây rụng lá, chết cành, quả sượng.
Nguyên nhân: Vi khuẩn Xanthomonas campestris phát triển khi độ ẩm cao, vườn thiếu thông thoáng, mưa nhiều.
Cách phòng trị: Thu gom lá, cành bệnh tiêu hủy, phun Boocdo 1% (15 g sunphat đồng + 20 g vôi tôi/20 lít nước) trước mùa mưa. Dùng Kocide 53.8 DF nếu bệnh lan rộng, tránh tưới lên tán cây chiều mát.

Bệnh thối mọng trên quả
Thường bắt đầu như một vết đen nhỏ hoặc vết nâu trên quả bưởi, sau đó phát triển thành vùng lớn hơn, có màu đen hoặc nâu đậm, có thể lan rộng trên bề mặt của quả, xâm nhập sâu bên trong gây hủy hoại nghiêm trọng quả bưởi. Quả bị nhiễm bệnh trở sẽ không ăn được, mất giá trị thương mại và gây ra mất năng suất của cây.
Bệnh thối rễ và thân
Là bệnh hại cây trồng phổ biến. Gây tổn thương và mục rễ, vùng cổ thân của cây bưởi. Ban đầu, cây bưởi bị nhiễm bệnh có thể hiển thị sự suy yếu. Khi bệnh tiến triển, rễ và thân cây sẽ bị mục, thối và có xuất hiện các vết đen hoặc nâu đậm. Làm suy yếu và mục rễ gây ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng của cây, dẫn đến suy nhược và giảm năng suất.
Bệnh sẹo (Elsinoe fawcetti)
Dấu hiệu: Lá, quả non có nốt gồ ghề màu nâu, lá nhăn nheo, cây cằn cỗi, thường xuất hiện mùa mưa.
Nguyên nhân: Nấm Elsinoe fawcetti sinh sôi trong điều kiện ẩm ướt, vườn không được tỉa cành thường xuyên.
Cách phòng trị: Cắt bỏ bộ phận bệnh, tiêu hủy ngay, phun Kasuran 0,2% hoặc Mancozeb 0,2% theo đợt lá non. Lặp lại định kỳ trong mùa mưa để ngăn tái phát hiệu quả.

Bệnh chảy gôm (Phytophthora sp.)
Bệnh chảy gôm hay còn gọi là chảy nhựa, làm tổn thương trên thân và cành của cây bưởi. Chảy dịch từ các vết tổn thương có màu đen hoặc nâu, ướt và dính vào vùng xung quanh. Cây bị nhiễm bệnh sẽ mục, mềm, thối và suy yếu, có thể dẫn đến chết cây.
Dấu hiệu: Gốc cây nứt vỏ, chảy nhựa, gỗ bên trong xám với sợi đen, lá vàng, rụng vào mùa mưa.
Nguyên nhân: Nấm Phytophthora sp. phát triển ở đất ẩm, thoát nước kém, tấn công gốc và rễ cây.
Cách phòng trị: Cạo sạch vết bệnh, quét Aliette 800 WP (0,5%), phun Aliette 800 WP (0,3%) lên toàn cây nếu bệnh nhẹ. Cải thiện thoát nước để hạn chế nấm sinh sôi.
Bệnh đốm đen lá
Bệnh do nấm Guignardia citricarpa gây ra, tổn thương trên lá cây bưởi. Ban đầu, cây sẽ xuất hiện các đốm nhỏ màu nâu đậm hoặc đen trên lá rồi trải rộng khắp lá. Với thời gian, các đốm lớn hơn sẽ tạo thành các vùng đen to hơn, làm giảm khả năng quang hợp và chất lượng cây. Lá bị nhiễm bệnh sẽ rụng sớm, gây thiệt hại cho sản lượng và giá trị thương mại của cây bưởi.
Một số biện pháp phòng ngừa sâu bệnh hại cây bưởi
Để tăng doanh thu và chất lượng cho cây trồng, đã có một số biện pháp hiệu quả để giải quyết lo ngại của người dân. Sau đây là một số biện pháp cụ thể như:
- Kiểm tra thường xuyên: Theo dõi cây bưởi để phát hiện sớm sự xuất hiện của sâu bệnh. Nếu phát hiện cần áp dụng các biện pháp kiểm soát tự nhiên hoặc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học.
- Vệ sinh vườn cây: thường xuyên loại bỏ lá rụng, quả thối và các phần cây bị hư hại trong vườn. Điều này sẽ hạn chế nguồn lây nhiễm và tạo môi trường không thuận lợi cho sự phát triển của bệnh sâu.
- Sử dụng phương pháp phòng trừ sinh học: Sử dụng vi khuẩn, nấm hoặc côn trùng có lợi để kiểm soát sâu bệnh.
- Áp dụng phương pháp kiểm soát vật lý: Bọc túi bao quanh quả bưởi để bảo vệ khỏi sâu bệnh.
- Tạo môi trường không thuận lợi cho sâu bệnh: Thực hiện cắt tỉa cây một cách hợp lý và duy trì khoảng cách tối đa giữa các cây để tạo điều kiện tốt cho việc lưu thông không khí và ánh sáng.
- Áp dụng phương pháp hóa học để tiêu diệt sâu bệnh: Khi cần, sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học để loại bỏ sâu gây hại. Tuy nhiên, quan trọng phải tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng và đưa ra lượng được quy định, đồng thời chú ý đảm bảo tuân thủ các quy tắc về an toàn và bảo vệ môi trường.
Cải thiện hiệu quả phòng chống sâu bệnh hại bưởi
Hiện nay, việc sử dụng máy bay phun thuốc trừ sâu bệnh cho cây bưởi là một phương pháp phổ biến và mang lại hiệu quả cao cho bà con nông dân. Phương pháp này có nhiều ưu điểm như giúp phun đều thuốc trừ sâu bệnh lên toàn bộ cây bưởi, giảm thời gian và lao động cần thiết, tăng năng suất và chất lượng của cây bưởi, đồng thời giảm chi phí sản xuất. Sự áp dụng máy bay còn giúp bảo vệ sức khỏe con người và môi trường bằng cách giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp của người nông dân với các chất thuốc trừ sâu.
Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với đối quý bà con. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, xin vui lòng liên hệ với Cánh Diều Việt qua số hotline 05 6655 8899 để được hỗ trợ và tư vấn nhanh chóng nhất.
Bài viết liên quan:
- Sâu Bệnh Hại Cây Trồng Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả Nhất
- Tổng Hợp Các Bệnh Trên Cây Mít Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả
- Sâu Bệnh Hại Chè Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả Nhất 2023