Bệnh vàng lá trên cà phê là một trong những bệnh nguy hiểm nhất gây ra tổn thất nghiêm trọng trong ngành cà phê. Ở khu vực Tây Nguyên, hàng trăm hecta cây cà phê mỗi năm bị nhiễm bệnh này, gây ra tổn thất kinh tế đáng kể. Để bảo vệ vườn cà phê, việc hiểu rõ về nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh là rất quan trọng để có thể phòng trị kịp thời. Mời quý bà con theo dõi bài viết phía bên dưới nhé!
Nguyên nhân gây bệnh vàng lá trên cà phê
Nguyên nhân về dinh dưỡng
Dinh dưỡng đóng vai trò không thể phủ nhận trong quá trình phát triển của cây cà phê. Bất kỳ thiếu hụt nào trong các nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cũng sẽ dẫn đến các biểu hiện bên ngoài. Đối với cây cà phê, việc thiếu đạm, lân, kali, lưu huỳnh, magie, canxi, kẽm, sắt, đồng, mangan đều có thể dẫn đến lá vàng, và sự phát triển không đều của cây, ảnh hưởng đến sản lượng và chất lượng của trái. Dưới đây là một cái nhìn sâu hơn vào các dấu hiệu cụ thể của sự thiếu hụt từng nguyên tố dinh dưỡng cơ bản và biện pháp khắc phục tương ứng:
Biểu hiện của cây thiếu đạm:
Thiếu đạm khiến lá cà phê chuyển sang màu vàng, bắt đầu từ phần giữa của lá, sau đó lan rộng khắp lá và tiếp tục lây lan lên các lá non. Cây sẽ thể hiện dấu hiệu của sự phát triển kém cỏi, với cành dự trữ ngắn và sản lượng trái giảm, đồng thời kích thước trái cũng giảm xuống.
Cây thiếu lân:
Nếu cây thiếu lân, lá cà phê sẽ mất đi sự sáng bóng tự nhiên và trở nên xỉn màu. Sự phát triển kém của chồi non dẫn đến việc cây ra ít trái và ít hoa hơn.
Cây thiếu kali:
Sự thiếu hụt kali sẽ khiến lá dần chuyển sang màu vàng từ mép lá, sau đó lan ra từ đỉnh xuống gốc, dần khô héo và rụng sớm. Đặc biệt vào cuối mùa mưa, khi trái cà phê đang phát triển mạnh, nhu cầu kali tăng cao, là lúc thiếu kali thường xảy ra nhiều. Sự mất lá này làm giảm sản lượng trái và làm cho chất lượng của chúng giảm đi.
Cây thiếu magie:
Thiếu magiê khiến cho các lá của cây cà phê xuất hiện các đường gân đen, rồi lan ra từ trung tâm lá ra ngoài, tạo ra những vệt vàng ở phần thịt của lá trước khi lây lan khắp lá. Việc thiếu magie làm giảm sự sinh trưởng và phát triển của cây, cũng như sản lượng trái, đặc biệt là ở những vùng đất giàu boxit.
Cây thiếu lưu huỳnh:
Thiếu lưu huỳnh khiến cho các chùm lá non trên cây cà phê chuyển sang màu vàng, và lá bắt đầu uốn cong. Lá trở nên dễ vỡ và dễ bị rách từ mép vào trong lá. Sự thiếu hụt lưu huỳnh cũng có thể làm cho đất trở nên axit, gây hại cho rễ cây và làm cho chúng đổi màu vàng hoặc thối rụng.
Cây thiếu kẽm:
Khi cây thiếu kẽm, lá non sẽ chuyển sang màu vàng trong khi các gân lá vẫn giữ được màu xanh. Những chùm lá non sẽ không phát triển lớn và sẽ thụt vào, không đủ khả năng phát triển.
Cây thiếu bo:
Sự thiếu hụt Bo có thể dẫn đến việc các chồi non trên cây bị chết và lá bị biến dạng, cong queo, hoặc có thể thấy màu lá chuyển sang đen xanh hoặc vàng. Sự thiếu hụt Bo cũng khiến cho lá cây xuất hiện các đốm nâu và rụng.
Cây thiếu mangan:
Sự thiếu hụt Mangan khiến cho cây cà phê không phát triển đồng đều, với lá non chuyển sang màu vàng trắng. Cây cũng có thể bị thiếu hụt trong sản lượng và chất lượng của trái, với lá có dấu hiệu hình mác, nhỏ, và thân cây chết.
Biện pháp khắc phục
Để khắc phục tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, việc bón phân đa lượng và vi lượng theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây là rất quan trọng. Cần lưu ý sử dụng các loại phân bón có chứa các nguyên tố vi lượng (thường ghi là TE) để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cây.
Nắm vững những đặc điểm của cây cà phê trên đất trồng để điều chỉnh việc bổ sung dinh dưỡng một cách phù hợp. Ví dụ, sử dụng phân bón Multi-K để cung cấp chất kali đặc biệt trong giai đoạn cây đang ra hoa và cho trái non, giúp trái chín đều và có hạt chắc. Đối với việc bổ sung các nguyên tố vi lượng, sản phẩm như Polyfeed 15.15.30 có thể được sử dụng hiệu quả, nhất là trên các vùng cà phê như Đắk Lắk.
Trong trường hợp cây cà phê gặp hiện tượng rụng trái non hoặc nứt vỏ trái non, cần bổ sung chất canxi bằng cách sử dụng phân bón Calcium Nitrate.
Ngoài ra, việc hiểu rõ về mùa vụ, cách chăm sóc và phòng trừ bệnh cho cây cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe của cây. Việc quan sát và xác định nguyên nhân chính xác của tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng là bước đầu tiên trong việc áp dụng biện pháp khắc phục hiệu quả, giúp tăng cao năng suất và chất lượng của cây cà phê.
Nguyên nhân vì sâu bệnh hại
Hiện nay, nhiều loại sâu bệnh như bệnh khô cành, khô quả (do nấm Colletotrichum cofeanum Noack), vi khuẩn Pseudomonas syringea, P. Garcae, bệnh rỉ sắt, nấm hồng, rệp sáp, tuyến trùng, lở cổ rễ và ve sầu đều gây hại cho cây cà phê bằng cách làm lá vàng và rụng. Tùy theo từng loại bệnh mà nông dân cần sử dụng loại thuốc phòng trừ phù hợp. Tuy nhiên, việc phối hợp sử dụng quá nhiều loại thuốc cùng một lúc thường không hiệu quả. Điều này có thể làm giảm hiệu lực của thuốc và tăng chi phí, do các loại thuốc có thể phản ứng với nhau.
Biện pháp phòng trừ
Để khắc phục các vấn đề về sâu bệnh trong vườn cây cà phê, có một số biện pháp cụ thể mà chúng ta có thể áp dụng:
- Trừ ve sầu: Sử dụng các sản phẩm hiệu quả như Sago Super 3G (đã được đăng ký để trừ ve sầu) hoặc Butyl 10WP, một chất điều tiết sinh trưởng côn trùng, được tưới vào đất khi ve sầu rơi xuống và tạo ra nhiều lỗ xung quanh gốc cây cà phê.
- Đối phó với bệnh khô cành khô quả: Sử dụng hoạt chất Carbenzim 50WP hoặc 500FL vẫn là phương pháp hiệu quả. Tuy nhiên, cần thay đổi luân phiên với các sản phẩm khác chứa hoạt chất đồng như Copforce Blue 51WP hoặc Mancozeb như Dipomate 80WP để bổ sung chất kẽm, mangan, đồng cho cây cà phê.
- Phòng trừ bệnh rỉ sắt: Sử dụng luân phiên giữa hai sản phẩm: Saizole 5SC và Copforce Blue 51WP để đảm bảo hiệu quả trong việc kiểm soát bệnh.
- Đối với bệnh nấm hồng hay lở cổ rễ: Sử dụng Vanicide 3SL hoặc Vanicide 5SL, đặc biệt là đối với cây cà phê mới trồng.
- Đối phó với tuyến trùng, rệp sáp hay mối hại rễ: Sử dụng các loại thuốc dạng hạt như Diaphos 10G hoặc các loại thuốc có tính lưu dẫn như Sago Super 3G, Sargen 6WDG, để phân tán hoặc tiếp xúc trực tiếp với sâu bệnh.
- Sử dụng máy bay phun thuốc: Trong phòng trừ sâu bệnh trên cây cà phê là một giải pháp hiện đại và hiệu quả. Máy bay không người lái DJI T50, DJI T40, DJI T20P… với thiết kế nhỏ gọn và tính linh hoạt, đã được đánh giá cao. Áp dụng công nghệ này không chỉ tăng hiệu suất và tiết kiệm thời gian cho người nông dân mà còn tăng lợi nhuận và mở ra hướng đi mới cho ngành nông nghiệp.
Những biện pháp này cần được thực hiện đều đặn và kỹ lưỡng để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của cây cà phê, đồng thời giảm thiểu thiệt hại do sâu bệnh gây ra. Cánh Diều Việt hy vọng thông tin này sẽ hữu ích trong việc bảo vệ vườn cà phê của mọi người. Chúc bà con mùa màng bội thu.
Bài viết liên quan:
- Kỹ Thuật Chăm Sóc Cà Phê Mùa Mưa Đúng Cách
- Khoảng cách trồng cà phê dây đạt năng suất và bền vững
