Bệnh thán thư, một mối hại lớn cho cây ăn quả, đặc biệt là xoài, không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng tới chất lượng của trái. Hiểu rõ nguyên nhân, cách phòng và trị bệnh là chìa khóa để bảo vệ vườn xoài.
Bài viết này từ Cánh Diều Việt sẽ chia sẻ thông tin đầy đủ, giúp bà con vườn nhà đối phó hiệu quả với bệnh thán thư trên xoài, giữ vững sức khỏe cho cây trồng.
Bệnh thán thư trên xoài xuất hiện do nguyên nhân từ đâu?
Bệnh thán thư trên xoài là hậu quả của sự xâm nhập của nấm Colletotrichum gloeosporioides, một thành viên trong họ Melanconiaceae và bộ Menaconiales.
Đáng chú ý, nấm này không chỉ gây hại cho xoài mà còn ảnh hưởng đến nhiều loại cây khác như bơ, hành chanh, các loại cây họ cam quýt, đu đủ, cà phê, ớt, cà chua, cùng nhiều loại cây khác như cúc, khoai sọ, bạch đàn, chuối, hồng, long não, sầu riêng, vải…
Điều kiện phát sinh bệnh thán thư hại xoài
Nấm gây hại thán thư trên cây xoài có khả năng tồn tại và phát triển trong môi trường đa dạng, từ hạt giống của những cây bị nhiễm bệnh. Khi các phần bị bệnh của cây xoài rơi xuống đất, chúng có thể trở thành nguồn lây nhiễm mới nếu điều kiện môi trường thuận lợi.
Hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm thán thư là nhiệt độ và độ ẩm. Môi trường lý tưởng cho sự phát triển của nấm là khi nhiệt độ nằm trong khoảng 25 – 28 độ C và độ pH từ 5.8 đến 6.5. Để bào tử phát triển thành công và tạo ra đĩa áp, nấm cần mức độ ẩm cao, trên 95%.
Một điểm đáng chú ý là bào tử của nấm có khả năng sống sót trong thời gian từ 1 đến 2 tuần ở độ ẩm 62%, và bắt đầu nảy mầm khi độ ẩm tăng lên trên 95%.
Sự phát triển của nấm thán thư được thúc đẩy mạnh mẽ trong điều kiện ẩm ướt, nhất là trong môi trường nóng ẩm, sau mưa hoặc vào buổi sáng lạnh có độ ẩm không khí cao. Nấm lây lan nhanh chóng trong những điều kiện này, đặc biệt là khi có sự hiện diện của nước.
Triệu chứng của bệnh thán thư gây ra trên cây xoài
Triệu chứng của bệnh thán thư trên cây xoài biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào bộ phận của cây. Để nhận diện bệnh thán thư trên xoài, dưới đây là chi tiết các triệu chứng theo từng bộ phận của cây:
Trên lá
Khi cây xoài mắc bệnh thán thư, nhất là trên lá non, các dấu hiệu đầu tiên thường là những đốm nhỏ. Dần dần, những đốm này phát triển lớn hơn và mang hình tròn hoặc không đều. Trong môi trường ẩm, các đốm này kết hợp tạo thành những vùng bệnh lớn hơn.
Đặc trưng của vết bệnh là có một trung tâm màu nâu vàng nhạt được bao bọc bởi lớp viền màu nâu đậm hoặc nâu sẫm. Xung quanh vùng bệnh là một vòng màu xanh vàng nhạt.
Trong điều kiện ẩm ướt, vùng bệnh hình thành các mảng màu hồng gạch xếp theo các vòng đồng tâm và phần bị tổn thương sẽ chuyển sang màu nâu. Ngược lại, trong thời tiết khô hanh, vết bệnh sẽ trở nên khô cứng, màu nâu, và có xu hướng rạn nứt hay thậm chí bị thủng.
Trên hoa
Khi hoa xoài bị ảnh hưởng bởi bệnh thán thư, sẽ xuất hiện của những đốm nhỏ không đồng đều, màu đen, trên cả trụng và nhánh hoa. Những đốm này từ từ lan rộng, kết hợp với nhau tạo thành những mảng lớn hơn có màu nâu đen.
Trong giai đoạn bệnh nặng, điều này có thể dẫn đến tình trạng rụng hoa và khô héo của cành hoa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cây.
Trên thân, cành non
Bệnh thán thư gây hại chủ yếu trên các cành non mới mọc của cây xoài. Ban đầu, bệnh biểu hiện qua các vết đốm nhỏ màu nâu vàng. Dần dần, những vết này kết hợp với nhau, tạo nên những vùng bệnh có màu nâu tối.
Khi điều kiện môi trường ẩm ướt, các vết bệnh này sẽ lan rộng hơn. Trái lại, trong điều kiện thời tiết khô, vết bệnh bao quanh thân cành, gây ra tình trạng khô héo cho cành.
Trên quả xoài non và già
Ban đầu, trên bề mặt của quả xuất hiện những vết đen tròn, lõm vào bên trong và sau đó chúng ngày càng phát triển lớn hơn. Tình trạng hình dạng và kích thước của những vết bệnh này thường biến đổi không ngừng.
Khi mưa nhiều, bào tử của nấm sẽ trôi theo dòng nước và tập trung ở đỉnh của quả, gây ra hiện tượng thối hoặc xuất hiện những dải màu đen từ đỉnh của quả trải dọc về cuống. Phần thịt của quả bên dưới những vết bệnh này sẽ trở nên cứng, dễ dàng bị thối hỏng khi quả chín. Bệnh cũng có thể dẫn đến tình trạng quả non rụng sớm.
Với quả đã già, bào tử của nấm thường xâm nhập qua các sẹo ở phần cuống và tiến vào phần thịt bên trong. Trong điều kiện độ ẩm đủ, bạn có thể thấy những bào tử nấm xuất hiện với màu sắc hồng tươi trên vùng bị nhiễm bệnh.
Biện pháp phòng trừ, khắc phục bệnh thán thư trên xoài
Để quản lý bệnh thán thư trên cây xoài hiệu quả, có một số biện pháp quan trọng mà người trồng xoài cần tuân thủ:
- Thu gom các lá, cành khô và quả rụng để loại bỏ nguồn lây nhiễm của bệnh. Đồng thời, dọn sạch cỏ dại dưới tán cây để giữ cho vườn luôn thoáng mát, từ đó ngăn chặn sự phát triển của nấm bệnh và vi khuẩn.
- Tỉa cành cây xoài giúp kiểm soát chiều cao của cây và làm cho việc chăm sóc trở nên dễ dàng hơn. Tạo điều kiện cho ánh nắng dễ dàng xâm nhập vào bên trong tán cây, cung cấp ánh sáng cho toàn bộ cây, giúp tăng cường sức kháng của cây trước bệnh tật.
- Khi trái xoài đạt kích thước tương đương quả trứng gà, hãy sử dụng bao trái để bảo vệ chúng khỏi bệnh thán thư và các loại côn trùng gây hại khác. Giúp tránh tiếp xúc trực tiếp của trái với môi trường bên ngoài, giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
- Hạn chế các hoạt động xử lý cây xoài, như cắt tỉa hoặc phun thuốc, vào mùa mưa. Bệnh thán thư thường phát triển mạnh mẽ trong điều kiện độ ẩm cao, vì vậy hãy tránh làm bất kỳ công việc nào liên quan đến cây trong mùa mưa để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.
Ứng dụng máy bay phun thuốc phòng chống bệnh thán thư trên xoài
Trong thời gian gần đây, tại Việt Nam, đã có nhiều tỉnh thành tiến hành thử nghiệm và triển khai sử dụng máy bay phun thuốc Cánh Diều Việt không người lái (UAV) trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong việc phòng chống bệnh thán thư trên cây xoài.
Một trong những dòng máy bay phun thuốc tiên tiến là DJI Agras T40, sản phẩm của hãng DJI. Được trang bị công nghệ hiện đại, máy bay này vượt trội với các tính năng độc đáo, đặc biệt hữu ích trong lĩnh vực nông nghiệp.
Sự kết hợp giữa công nghệ và nông nghiệp đã mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Việc ứng dụng máy bay không người lái giúp giảm chi phí ban đầu, tăng cường hiệu suất lao động, tiết kiệm tài nguyên nước và thời gian.
Đặc biệt, nó còn giúp bảo vệ sức khỏe của con người và môi trường bằng cách giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng một cách hiệu quả và chính xác.
Kết luận
Bệnh thán thư trên cây xoài có thể ảnh hưởng đáng kể đến năng suất mùa vụ của bà con nông dân, nhưng với sự phát hiện kịp thời và biện pháp xử lý thích hợp, chúng ta có thể vượt qua khó khăn.
Cánh Diều Việt hy vọng rằng thông tin ở đây sẽ giúp bà con tìm cách trị bệnh hiệu quả, để có một mùa vụ mà họ mong đợi.
