Trong lĩnh vực nông nghiệp hiện nay, có rất nhiều loại phân bón đa dạng, mỗi loại lại có những công dụng đặc biệt riêng. Điểm chung của chúng là giúp tăng cường dinh dưỡng cho đất, làm cho đất màu mỡ hơn và từ đó thúc đẩy sự phát triển của cây trồng. Trong số các loại phân bón này, phân lân được xem là một yếu tố cực kỳ quan trọng và không thể thiếu trong việc nuôi dưỡng cây trồng.
Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về tác dụng của loại phân này và cách sử dụng một cách hiệu quả, hãy cùng Cánh Diều Việt, khám phá thêm thông tin và những lưu ý quan trọng.
Phân lân là gì?
Phân lân là một loại phân bón vô cơ phổ biến và cần thiết trong nông nghiệp, chứa nguyên tố dinh dưỡng chính là photpho. Nguyên tố dinh dưỡng này tồn tại dưới dạng ion phốt phát (PO4)3-, và được sử dụng để bón cho cây trồng. Phân lân đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy mạnh các quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Nó được coi là chất dinh dưỡng cần thiết nhất cho sự sống và phát triển của cây trồng.
Phân lân thường được kết hợp với hai loại phân bón vô cơ khác là phân đạm và phân kali, tạo thành hỗn hợp cung cấp đầy đủ các nguyên tố dinh dưỡng cho cây. Thành phần chính để sản xuất phân lân là các quặng apatit và photphorit.
Tầm ảnh hưởng của phân lân đối với cây trồng
Tác dụng của phân lân
Phân lân ảnh hưởng đáng kể đến cây trồng trong nhiều khía cạnh:
- Hình thành các bộ phận mới của cây: Phân lân đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân tế bào, ảnh hưởng mạnh đến quá trình tạo các chất hoocmon và kích thích mầm hoa, đẻ nhánh, và kết trái.
- Quá trình vận chuyển chất dinh dưỡng: Lân hỗ trợ quá trình vận chuyển chất đường và tinh bột đến hạt và các bộ phận của cây. Độ dinh dưỡng của phân lân giúp cây chống chọi với thời tiết khắc nghiệt (lạnh, nóng, hạn, úng) và tăng khả năng đề kháng với các dịch bệnh.
- Tham gia vào quá trình phát triển cây: Lân cũng tham gia tích cực vào quá trình phát triển rễ, quang hợp và hô hấp của cây trồng.
- Giảm tác hại của việc bón phân quá mức: Phân lân đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tác hại của việc sử dụng quá nhiều phân bón, giúp duy trì cân bằng độ chua và độ kiềm của đất.
Cây trồng trong trường hợp thiếu phân lân
Thiếu phân lân không chỉ đơn giản là cây trồng nhận ít chất dinh dưỡng hơn, mà còn có ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển và kết quả trồng trọt của người nông dân sau này.
Các dấu hiệu đầu tiên dễ dàng nhận biết khi cây thiếu phân lân là ở phần lá. Thường thấy phần lá rụng nhiều hơn, cành lá mọc chậm và màu sắc chuyển đổi từ xanh đậm sang vàng rồi tím đỏ. Do thiếu chất dinh dưỡng, rễ cây phát triển chậm, thân cây nhỏ và quá trình quang hợp bị ảnh hưởng.
Khi cây trồng thiếu lân, khả năng tổng hợp chất bột giảm dẫn đến việc cây cho ra ít quả, hoa khó nở, quả chín chậm và dễ bị nấm bệnh tấn công và hư hỏng. Cây cũng sẽ giảm khả năng chống chịu với thời tiết khắc nghiệt, dễ đổ ngã và dễ mắc bệnh, dẫn đến năng suất thấp.
Nếu cây trồng thiếu lân, chúng sẽ tự động tích lũy chất đạm dưới dạng Nitrat, ảnh hưởng đến việc tổng hợp Protein. Quá trình tổng hợp Protein bị cản trở sẽ làm cho phần lá bị nhỏ lại, bản lá bị hẹp và đứng lên.
Như vậy, việc cung cấp đủ lân cho cây trồng rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển và năng suất cao của cây, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến sự phát triển và sản xuất nông nghiệp.
Cây trồng bị thừa lân
Chúng tôi hiểu rằng trong việc chăm sóc cây trồng, nguyên tắc “Đúng – Đủ – Kịp thời” là rất quan trọng, đặc biệt khi sử dụng phân bón. Phân lân có tác động lớn đến quá trình sinh trưởng và năng suất của cây trồng, do đó việc bón phân cần được thực hiện vừa đủ, không quá lượng cũng không thiếu.
Cây trồng khi bị thừa lân sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sinh trưởng, việc dư thừa sắc tố sẽ làm cho cây thiếu kẽm và đồng. Đồng thời, sự thừa lân cũng có thể làm cho quả chín quá sớm và ức chế quá trình sinh trưởng của cây.
Phân loại các loại phân lân
Nhóm phân lân tự nhiên
Nhóm phân bón này có nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên và không qua chế biến. Ngoài các chất dinh dưỡng tự nhiên, nhóm này còn chứa các chất hữu cơ từ quá trình phân giải xác của động vật, được tích tụ theo thời gian nhằm cung cấp độ dinh dưỡng lân cao hơn.
Phân lân tự nhiên tồn tại ở hai loại phân bón là Apatit và Phosphorit.
- Apatit là loại phân chứa khoảng 30 – 32% hàm lượng P2O5, Canxi và nhiều khoáng chất khác. Đây được xem là quặng chứa lân tự nhiên cao nhất và thích hợp để bón cho các loại đất chua, đất phèn, đất nghèo lân ở mức cao.
- Phosphorit chỉ chứa khoảng 8 – 12% hàm lượng P2O5 và là loại phân khô dạng bột. Nó được sử dụng để bón cho các loại đất chua, đất phèn, đất úng và đặc biệt phù hợp cho các loại cây thuộc họ đậu.
Nhóm phân lân chế biến
Phân lân nung chảy:
Phân lân nung chảy là một loại phân bón có nguồn gốc từ thiên nhiên, không qua chế biến, và chứa chất dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng. Thành phần chính của phân lân nung chảy là Ca3(PO4)2, với hàm lượng P2O5 dao động từ 18% đến 20%, Ca từ 28% đến 30%, Mg từ 17% đến 20%, và Si từ 24% đến 30%. Ngoài ra, nó còn chứa các vi lượng như sắt, đồng, molypden, mangan, và coban.
Phân lân nung chảy có dạng bột màu xanh xám, và có tính kiềm. Do đó, nó thích hợp với đất chua và các loại cây ngô đậu. Tính chất ít tan trong nước và tan trong axit nhẹ của phân lân nung chảy làm cho nó có tác dụng chậm nhưng kéo dài theo thời gian, giúp cung cấp chất dinh dưỡng một cách ổn định cho cây trồng. Ngoài việc cung cấp lân (P2O5), phân lân nung chảy cũng bổ sung thêm Canxi (Ca) và Magiê (Mg) cho cây trồng, hai chất dinh dưỡng quan trọng giúp tăng cường sự phát triển của cây.
Phân lân nung chảy được sử dụng hiệu quả cho các loại đất phèn ở miền Nam, đồi núi ở Đông Nam Bộ và miền Trung, cũng như đất bạc màu. Hiệu quả của phân lân nung chảy càng cao khi được sử dụng trên đất có độ chua phèn cao.
Super lân (supephotphat):
Super lân, còn được gọi là supephotphat, là một loại phân bón phổ biến và được ưa chuộng hiện nay. Phân super lân có công thức hóa học là Ca(H2PO4)2, và có thể chia thành hai loại nhỏ là super lân đơn và super lân kép, tùy thuộc vào hàm lượng P2O5 trong sản phẩm.
Super lân có tính axit, do đó không thích hợp cho đất chua. Nếu sử dụng trên đất chua phèn, nên kết hợp với vôi và các loại phân lân khác như phân lân nung chảy để cân bằng pH đất và đảm bảo hiệu quả tốt nhất cho cây trồng. Phân super lân dễ tiêu và tan trong đất nhanh chóng, giúp cây trồng hấp thu chất dinh dưỡng một cách hiệu quả và đem lại hiệu quả nhanh chóng.
Ngoài việc cung cấp lân (P2O5), phân super lân còn bổ sung Canxi (Ca) cho cây trồng, giúp hỗ trợ quá trình phát triển và tạo ra cấu trúc tế bào mạnh mẽ cho cây. Phân super lân thường được sử dụng để bón thúc cho cây trồng và có hiệu quả tốt trên nhiều loại cây. Đặc biệt, việc ủ phân chuồng cùng với super lân cũng là một phương pháp được ưa chuộng để cải thiện hiệu quả sử dụng phân bón.
Các phương pháp bón phân đúng cách
Cách bón phân lân đúng cách:
- Bón phân theo loại đất: Quan sát và biết loại đất trồng là rất quan trọng để lựa chọn phân bón phù hợp. Đất có tính chua thì nên dùng phân thiên nhiên. Đất bị bạc màu, nhẹ, nghèo Magiê thì nên sử dụng phân lân nung chảy. Đất kiềm trung tính thì nên chọn phân supephotphat.
- Bón phân theo thành phần cơ giới của đất: Đất thịt thường giữ lại phân lân, vì vậy cần bón phân theo hàng và loại phân có khả năng hấp thụ nhanh.
- Bón phân theo đặc điểm cây trồng: Lựa chọn loại phân lân phù hợp với cây trồng. Cây lúa nên dùng phân lân nung chảy hoặc thiên nhiên. Cây cần nhiều canxi (Mg) thì dùng phân lân nung chảy. Cần bón supephotphat cho cây trồng cần ít lân.
- Kết hợp bón phân lân với phân chuồng: Kết hợp giữa phân lân và phân chuồng theo tỉ lệ phù hợp (2% cho supephotphat và 3-5% cho photphorit) để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cây trồng. Cần phối hợp sử dụng phân lân với các loại phân bón khác để tăng hiệu quả. Đồng thời, cần bổ sung các nguyên tố vi lượng cần thiết cho cây trồng để tránh tình trạng thiếu nguyên tố vi lượng khi bón quá nhiều lân.
Kết luận
Qua bài viết trên, mọi người hiểu rõ hơn về phân lân và tác dụng quan trọng của nó đối với cây trồng. Phân bón đóng vai trò không thể thiếu trong nông nghiệp, giúp đạt được mùa màng bội thu.
Hiểu cách bón phân đúng kỹ thuật giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ, bảo vệ đất, đồng thời tiết kiệm thời gian và công sức. Nếu muốn tìm hiểu thêm về các loại phân bón khác, hãy tham khảo các bài viết của Cánh Diều Việt để nắm vững kiến thức và kỹ năng sử dụng phân bón hiệu quả.
