Để cây trồng phát triển mạnh mẽ và đạt được năng suất cao, ta cần biết cách chăm sóc chúng. Một trong những kiến thức quan trọng đó là sử dụng phân bón hợp lý cho cây trồng. Trong số các loại phân bón hiện có trên thị trường, phân chuồng là một trong những loại được sử dụng rộng rãi nhất. Vậy phân chuồng là gì? Có những loại phân chuồng nào tốt nhất cho cây trồng? Hãy cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu chi tiết ở bài viết dưới đây.
Phân chuồng là gì?
Phân chuồng là loại phân bón hữu cơ được tạo ra từ chất thải động vật như nước tiểu, phân gia súc, gia cầm cùng các loại rác thải nông nghiệp và phân xanh.
Loại phân bón này có thể được sản xuất tại nhà bằng phương pháp ủ truyền thống hoặc ủ bằng chế phẩm sinh học, mang lại nhiều lợi ích cho cây trồng như cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng (N, P, S, K) từ thức ăn của động vật.
Để đạt được hiệu quả cao nhất, phân chuồng cần kết hợp với phân NPK để đảm bảo năng suất cây trồng và canh tác bền vững cho đất và cây trồng.
Các loại phân chuồng phổ biến hiện nay
Phân bò và trâu
Phân trâu và bò được xem là những nguồn phân chuồng vô cùng có giá trị trong lĩnh vực nông nghiệp. Những loài động vật ăn cỏ như trâu và bò sản xuất ra phân có chứa lượng lớn chất hữu cơ, đó là nguyên liệu quý giá giúp cải thiện chất lượng mùn đất và làm cho đất trở nên phong phú và mềm mịn hơn.
Chất hữu cơ, vốn tập trung rất nhiều trong phân bò, không chỉ giúp tăng cường độ mùn cho đất mà còn đóng vai trò quan trọng trong duy trì độ pH ổn định của đất và bảo vệ sự cân bằng khoáng chất trong đất.
Không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh trưởng của cây mà còn giúp duy trì độ ẩm trong đất, hỗ trợ cây tránh xa tác động của hạn hán và giảm thiểu việc mất mát chất dinh dưỡng do bay hơi hoặc rửa trôi.
Phân bò là nguồn cung cấp dinh dưỡng tự nhiên quý báu, thúc đẩy sự phát triển của các loại cây trồng một cách toàn diện. Nó có khả năng giảm thiểu nguy cơ thối rễ cho cây, cung cấp độ dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng và khuyến khích sự phát triển mạnh mẽ của chúng.
Những lợi ích này chỉ là một phần nhỏ của những gì mà phân bò có thể mang lại cho hệ thống nông nghiệp. Sự kết hợp giữa các yếu tố dinh dưỡng, cải thiện chất đất và hỗ trợ sự phát triển của cây trồng đã biến phân bò trở thành một tài sản quý giá trong nông nghiệp hiện đại.
Cách sử dụng phân bò hiệu quả:
- Phân ủ hoai mục cho cây trồng: Để tránh tác động của sâu bệnh có thể gây hại, nên áp dụng phương pháp ủ hoai mục cho phân bò trước khi sử dụng.
- Kết hợp với các chất liệu khác: Tốt nhất là kết hợp phân bò với các chất liệu như tro trấu và đất sạch để tăng cường độ ẩm trong đất.
- Bón lót cho cây: Sử dụng phân bò như một lớp bón lót cho cây trồng là cách hiệu quả để cung cấp dinh dưỡng. Tuy nhiên, nên lựa chọn phân bò khô để tránh tình trạng phân đóng sền sệt gây ra bệnh thối rễ cho cây.
- Áp dụng đúng cách: Để tránh việc lây lan mầm bệnh vào cây trồng, không nên bón phân bò trực tiếp lên bề mặt đất. Thay vào đó, hãy đặt một lượng phân bò vừa đủ xung quanh gốc cây và sau đó phủ lên một lớp đất mỏng, khoảng từ 1 đến 8 cm. Đảm bảo cung cấp đủ lượng nước để duy trì độ ẩm cho cây.
- Chú ý đối với cây con: Khi áp dụng phân bò cho cây con, cần hết sức thận trọng vì cỏ trong phân có thể lấn át và cản trở sự phát triển của cây. Hạn chế việc sử dụng lượng phân quá lớn cho cây con để đảm bảo chúng nhận đủ dinh dưỡng mà không bị cạnh tranh với cỏ.
- Phân bò cho nhiều loại cây trồng: Phân bò đặc biệt thích hợp cho nhiều loại cây trồng, nhất là những loại như cà phê, tiêu và thanh long. Sự giàu dinh dưỡng từ phân bò giúp tăng cường sự phát triển và năng suất của chúng.
Phân gà
Phân gà là một nguồn phân hữu cơ với hàm lượng dinh dưỡng cao hơn so với nhiều loại phân chuồng khác như phân heo, phân trâu bò và các nguồn phân hữu cơ khác. Đặc điểm nổi bật của phân gà là sự giàu chất kali và khoáng chất, đặc biệt thích hợp cho việc bón cho các cây ăn trái.
Phân gà đóng vai trò quan trọng trong việc cải tạo đất, giảm độ mặn và chua, cũng như duy trì độ ẩm tốt cho đất. Đồng thời, nó cung cấp một lượng đáng kể chất hữu cơ và bổ sung vi sinh vật có ích cho đất, giúp tăng cường độ phì nhiêu của đất.
Các dưỡng chất quý báu có trong phân gà không chỉ tăng cường sức đề kháng cho cây trồng, mà còn giúp giảm nguy cơ mắc phải các bệnh hại cho cả cây và rễ. Sự cung cấp dinh dưỡng này còn làm tăng khả năng thụ phấn, đậu trái và cải thiện hương vị của các sản phẩm nông nghiệp.
Cách sử dụng phân gà trong nông nghiệp:
Phân gà, một dạng phân chuồng có tính nóng nên cần được xử lý ủ hoai trước khi sử dụng để đảm bảo không gây hại cho cây. Quan trọng nhất là đảm bảo phân đã được xử lý kỹ, tiêu diệt tất cả các mầm nấm, tuyến trùng và vi sinh vật có thể gây hại cho cây.
Việc sử dụng phân gà cần phải tập trung vào giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây trồng, có thể dùng để bón lót hoặc bón thúc.
- Bón lót (trước khi gieo trồng hoặc trồng mới): Phân gà nên được phân rải đều trên diện tích ruộng, theo luống, rãnh hoặc hố. Sau đó, dùng cào để trộn đều phân với lớp đất trên bề mặt.
- Bón thúc: Có thể kết hợp phân gà với các loại phân vô cơ khác. Bón bằng cách xới đất và rải phân gà, sau đó tiến hành cào trộn đều phân với đất. Nếu đất khô cần được tưới đủ ẩm sau khi bón phân.
Do hàm lượng chất dinh dưỡng trong phân gà khá cao, lượng phân gà sử dụng chỉ cần bằng khoảng 1/3 so với lượng phân chuồng bình thường để đảm bảo cây không bị ngộ độc.
Phân gà thường phù hợp cho các loại cây trồng như cây ăn trái và cây hoa, những loại cây này sẽ hưởng lợi từ hàm lượng dinh dưỡng đa dạng có trong phân gà.
Phân dê
Phân dê là một loại phân hữu cơ tự nhiên được tạo ra từ phân của dê. Loại phân này được đánh giá cao về chất lượng vì chứa một lượng lớn dinh dưỡng cân đối. Dựa trên dữ liệu, mỗi tấn phân dê trung bình cung cấp khoảng 22kg nitơ cùng với các chất dinh dưỡng quan trọng khác như NPK, hệ vi sinh vật có lợi, khoáng chất trung và vi lượng.
Phân dê không chỉ làm tăng sự màu mỡ của đất mà còn tạo môi trường sống thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn có lợi. Điều này giúp nâng cao năng suất của cây trồng và đồng thời giảm thiểu việc sử dụng quá nhiều chất hóa học trong việc chăm sóc cây cối và đất đai.
Phân dê đặc biệt thích hợp cho một số loại cây như hoa hồng, giúp thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của cây và cải thiện độ bụ bẫm. Nó cũng rất hữu ích cho hoa lan và các loại rau màu khác.
Cách sử dụng phân dê:
- Điều chỉnh liều lượng: Số lượng phân dê cần sử dụng phụ thuộc vào loại cây trồng cụ thể.
- Bón trực tiếp lên cây: Phân dê có thể được áp dụng trực tiếp lên cây mà không gây nguy hiểm cho chúng do tính chất không gây nóng.
- Cải tạo đất: Trước khi trồng cây, bạn có thể kết hợp phân dê với đất để cải tạo đất. Việc này giúp làm cho đất trở nên phồng ra và dễ dàng thấm nước, tạo điều kiện cho cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn thông qua rễ.
- Sử dụng trong bón thúc: Trong giai đoạn bón thúc, bạn có thể đào rãnh quanh gốc cây và bón phân dê vào. Sau đó, bạn lấp đất lại.
- Loại cây thích hợp: Phân dê thường được sử dụng cho hoa lan, hoa hồng và một số loại rau màu. Sản phẩm này giúp thúc đẩy tăng trưởng nhanh chóng, khuyến khích sự phát triển của nhiều chồi, làm cho cây trở nên cường tráng và khỏe mạnh hơn.
Các lợi ích của phân chuồng cho cây trồng
- Cung cấp dinh dưỡng giúp cây phát triển khỏe mạnh, đặc biệt là nuôi lá và tránh rụng lá.
- Chứa nhiều loại chất dinh dưỡng như phân lân, đạm, kali (đa lượng), canxi, magie, natri (trung), kẽm, đồng (vi lượng).
- Bổ sung chất hữu cơ, tăng độ phì nhiêu của đất, giữ ẩm và giữ lại chất dinh dưỡng.
- Kích thích sự phát triển của bộ rễ, giúp cây chống chịu với thời tiết khắc nghiệt và bệnh sâu hại.
- Tạo môi trường sống tốt cho vi sinh vật có lợi như giun đất và vi sinh vật hữu ích.
Cách ủ phân chuồng hiệu quả và nhanh chóng nhất
Phân chuồng rất hữu ích cho cây trồng, tuy nhiên để tận dụng được tác dụng của phân chuồng thì cần phải trải qua quá trình ủ. Chúng ta không nên bón trực tiếp phân tươi cho cây trồng.
Vậy làm thế nào để ủ phân chuồng hiệu quả và nhanh chóng nhất? Dưới đây là các cách ủ phân chuồng thông dụng và các bước thực hiện:
Phương pháp ủ nóng
Bước 1: Chuẩn bị và định vị nguyên liệu cùng nơi ủ phân
Bắt đầu bằng việc tạo sẵn lượng phân (tùy chọn từ phân lợn, bò, gà, dê…) dựa vào nhu cầu sử dụng. Chuẩn bị nước sạch và dụng cụ để đảo trộn phân đều. Chọn khu vực ủ phân ở xa khu vực cư trú để tránh ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và sức khỏe của mọi người. Sắp xếp phân thành các lớp mỏng và không nén chặt.
Bước 2: Tạo độ ẩm cần thiết
Tưới nước sạch để duy trì độ ẩm ở mức khoảng 60-70%.
Bước 3: Cân bằng pH và dưỡng chất Thêm khoảng 1-2% phân lân và 1% vôi bột vào phân để điều chỉnh độ pH và cân bằng dưỡng chất.
Bước 4: Bảo quản và quản lý ủ
Phủ kín bằng bùn hoặc vật liệu tương tự và duy trì độ ẩm bằng cách tưới nước hằng ngày. Sau khoảng 30-40 ngày, phân sẽ chuyển đổi thành phân hữu cơ chất lượng.
Phương pháp ủ nguội
Bước 1: Sắp xếp và bổ sung chất cần thiết
Chuẩn bị lượng phân tươi cần thiết và xếp thành các lớp. Mỗi lớp được pha trộn với 1-2% phân lân và nén chặt.
Bước 2: Bảo quản và quản lý ủ
Phủ kín bằng bùn hoặc vật liệu tương tự để bảo vệ khỏi mưa. Sau khoảng 5-6 tháng, phân sẽ chuyển đổi thành phân hữu cơ sẵn sàng sử dụng. Nếu cần, việc thêm men vi sinh có thể giúp rút ngắn thời gian ủ.
Kết luận
Muốn cây trồng phát triển tốt, chúng ta cần sử dụng phân bón hợp lý. Với những thông tin về phân chuồng mà Cánh Diều Việt chia sẻ bên trên hy vọng sẽ giúp bạn nắm rõ các thông tin cần thiết và có thêm nhiều kiến thức trong việc sử dụng phân bón cho cây trồng.
