Với tiềm năng sinh lời vượt trội của cây sầu riêng, nó đã và đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của nhà nông và các nhà đầu tư. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của sầu riêng, việc nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng là yếu tố then chốt.
Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về cách trồng và chăm sóc cây sầu riêng, giúp bạn hiểu rõ hơn về tiềm năng và những yếu tố cần lưu ý để thành công với loại cây trồng đặc biệt này.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng tốt nhất
Kỹ thuật trồng cây sầu riêng chi tiết
Điều kiện sinh lý của cây sầu riêng:
Khí hậu: Cây sầu riêng phát triển tốt nhất ở vùng khí hậu nóng ẩm quanh năm, nhiệt độ trung bình từ 25-30°C. Độ ẩm không khí cao trên 70% là lý tưởng. Tuy nhiên, sầu riêng không chịu được khí hậu khô hạn kéo dài, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và đậu trái.
Đất đai: Sầu riêng có thể thích nghi với nhiều loại đất khác nhau như đất đỏ bazan, nhưng đất thịt pha cát, giàu mùn, tơi xốp, thoát nước tốt và có độ pH từ 5.5-6.5 là tốt nhất. Đất phải có tầng canh tác dày trên 1 mét, mực nước ngầm cách mặt đất trên 1 mét. Tránh trồng sầu riêng trên đất phèn, mặn, đất sét nặng hoặc đất có khả năng bị ngập úng.
Gió: Sầu riêng có thân gỗ yếu và bộ rễ nông, dễ bị đổ ngã khi gặp gió mạnh. Do đó, cần trồng sầu riêng ở những nơi khuất gió hoặc có biện pháp che chắn gió.
Ánh sáng: Sầu riêng cần ánh sáng đầy đủ để quang hợp và phát triển. Tuy nhiên, trong giai đoạn cây con, cần che bớt ánh sáng trực tiếp để tránh bị cháy lá.
Giống trồng:
Sầu riêng là cây thụ phấn chéo, không nên trồng bằng hạt vì sẽ dẫn đến biến dị lớn về chất lượng trái.
Nên trồng bằng cây ghép mắt hoặc ghép cành từ những cây mẹ đầu dòng có năng suất cao, chất lượng trái tốt và khả năng kháng bệnh tốt.
Trồng ít nhất 2 giống sầu riêng khác nhau trong vườn để tăng khả năng thụ phấn chéo, giúp tăng tỷ lệ đậu trái và chất lượng trái.
Kỹ thuật ghép:
Gốc ghép: Sử dụng cây sầu riêng hạt khỏe mạnh, không sâu bệnh, được ươm từ hạt giống chất lượng.
Cành/mắt ghép: Chọn từ những cây mẹ đầu dòng có đặc tính tốt, sạch bệnh và được chăm sóc đúng kỹ thuật.
Phương pháp ghép: Có thể ghép cành hoặc ghép mắt, tùy theo kinh nghiệm và điều kiện của người trồng.
Khoảng cách trồng:
Khoảng cách trồng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây, năng suất và chất lượng trái.
Trồng thưa giúp vườn thông thoáng, cây nhận được nhiều ánh sáng, dễ chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh.
- Trồng thuần: 125-156 cây/ha (8m x 8m – 10m x 10m).
- Trồng xen: 70-100 cây/ha (10m x 12m). Có thể trồng xen với các loại cây ngắn ngày như đậu, bắp, lạc… trong thời gian đầu để tăng thu nhập và cải tạo đất.
Chuẩn bị hố trồng:
Kích thước:
- Đất tốt: 60cm x 60cm x 60cm
- Đất xấu: 70cm x 70cm x 70cm
Bón lót:
- 15-20kg phân hữu cơ hoai mục (phân chuồng, phân xanh, phân rác…)
- siêu đất 0,5kg
- 200g NPK 16-16-8
- 10-20g thuốc trừ sâu (Diazinon, Carbofuran…) để phòng trừ mối, dế, kiến và các loại sâu đất khác.
Lấp hố: Trộn đều phân bón với lớp đất mặt, lấp hố trước khi trồng 10-15 ngày để phân phân hủy và ổn định.
Đọc thêm: Kỹ thuật bón lót cho cây sầu riêng | Bón lót rất quan trọng, là nền tảng dinh dưỡng đặc biệt tác động đến sự phát triển của bộ rễ và năng suất sau này.
Cách trồng:
Chuẩn bị hố trồng:
- Đảo phân: Trước khi trồng, bà con cần chuẩn bị hố trồng kỹ lưỡng. Đầu tiên, đảo đều phân bón trong hố, đảm bảo phân hữu cơ, phân lân và phân NPK được phân bố đồng đều khắp hố. Việc này giúp cây con có đủ dinh dưỡng để phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn đầu.
- Tạo lỗ đặt cây: Ở giữa hố trồng, bà con đào một lỗ sâu khoảng 20cm và có đường kính lớn hơn bầu cây 1-2cm. Lỗ này sẽ tạo không gian cho rễ cây phát triển và giúp cây nhanh chóng bén rễ vào đất mới.
Xử lý cây giống:
- Kiểm tra cây giống: Trước khi trồng, cần kiểm tra kỹ cây giống, loại bỏ những cây yếu, bị sâu bệnh hoặc có dấu hiệu sinh trưởng kém. Chỉ chọn những cây khỏe mạnh, đồng đều để đảm bảo tỷ lệ sống cao.
- Cắt tỉa rễ: Dùng dao hoặc kéo sắc cắt tỉa bớt rễ thừa, rễ bị hư hoặc rễ cong queo. Việc này giúp kích thích cây ra rễ mới, giúp cây nhanh chóng thích nghi với môi trường mới.
- Rạch bầu ươm: Rạch nhẹ một đường dọc theo bao bầu ươm, tránh làm vỡ bầu đất. Việc này giúp rễ cây dễ dàng phát triển ra ngoài và bám vào đất.
Đặt cây vào hố:
- Đặt bầu cây vào hố đã chuẩn bị sẵn, sao cho mặt bầu cao hơn miệng hố khoảng 2-3cm. Điều này giúp tránh tình trạng ngập úng khi tưới nước, đồng thời tạo điều kiện cho gốc cây thông thoáng.
- Cẩn thận tách vỏ bầu ra, tránh làm tổn thương đến bộ rễ. Nếu bầu ươm là loại tự phân hủy, có thể không cần tách bỏ hoàn toàn.
- Đảm bảo cây giống được đặt thẳng đứng, không nghiêng ngả để cây phát triển cân đối.
Lấp đất và cố định:
- Lấp đất đầy hố, dùng tay ấn nhẹ xung quanh gốc để cố định cây và giúp đất tiếp xúc tốt với rễ.
- Vun đất xung quanh gốc tạo thành một mô đất thấp hơn miệng bầu 1-2cm để tránh đọng nước.
- Dùng cọc tre, nứa hoặc gỗ chắc chắn để làm giá đỡ cho cây con, tránh bị gió lay làm lung lay gốc, ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ.
Hướng dẫn cách chăm sóc sầu riêng hiệu quả
Vệ sinh vườn trồng bảo vệ ngay từ đầu:
Để đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho cây sầu riêng, cần thực hiện vệ sinh vườn trồng thường xuyên. Những loại rác thải như gạch đá, bao bì, chai lọ và các vật liệu không cần thiết khác cần được loại bỏ khỏi vườn.
Cỏ dại cũng cần được dọn sạch để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với cây sầu riêng và giảm thiểu nguy cơ sâu bệnh hại. Việc giữ cho vườn trồng luôn sạch sẽ và thông thoáng không chỉ giúp cây phát triển tốt hơn mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc và quản lý vườn.
Chăm sóc giai đoạn đầu: Tưới nước, giữ ẩm và che chắn
Ngay sau khi trồng, việc tưới nước đầy đủ là rất quan trọng để cây bén rễ và phát triển. Bạn nên tưới đẫm nước cho cây, sau đó sử dụng lá chuối, lá dừa khô hoặc các vật liệu tương tự để che nắng, giúp cây con tránh bị sốc nhiệt và mất nước. Đồng thời, phủ gốc bằng rơm, lá cây khô để giữ ẩm cho đất, tạo điều kiện thuận lợi cho bộ rễ phát triển mạnh mẽ.
Trong giai đoạn cây con, việc tưới nước cần được thực hiện thường xuyên, đặc biệt là vào mùa khô. Tưới 1 lần/ngày, đảm bảo 3 lần/tuần với lượng nước 100-150 lít/cây/lần sẽ giúp cây sinh trưởng tốt, nhanh chóng cho trái.
Lưu ý: Sầu riêng không ưa nước đọng, vì vậy bạn cần chú ý thoát nước tốt vào mùa mưa để tránh gây thối rễ và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
Bón phân: Đảm bảo dinh dưỡng cho cây phát triển toàn diện
Trong khoảng thời gian từ 1 đến 3 năm tuổi, cây sầu riêng chú tập vào việc phát triển thân, cành và lá. Khi cây sầu riêng bắt đầu ra tược non, đó là dấu hiệu cho thấy cây đã sẵn sàng hấp thụ dinh dưỡng từ phân bón. Trong năm đầu tiên, bạn nên chia nhỏ lượng phân và bón 6-9 lần/năm để cây dễ dàng hấp thụ.
Lượng phân bón cụ thể cho từng năm như sau:
- Năm 1: 5-10kg Sitto Phat Uro-1 (phân hữu cơ) + 1-1,5kg NPK Sitto Phat 20-20-15+TE (phân NPK)
- Năm 2: 5-10kg Sitto Phat Uro-1 + 1,5-2kg NPK Sitto Phat 20-20-15+TE
- Năm 3: 5-10kg Sitto Phat Uro-1 + 2-2,5kg NPK Sitto Phat 20-20-15+TE
- Năm 4: 5-10kg Sitto Phat Uro-1 + 2,5-3,5kg NPK Sitto Phat 20-20-15+TE
- Từ năm 5: 5-10kg Sitto Phat Uro-1 + 3,5-4,5kg NPK Sitto Phat 20-20-15+TE
Bón phân hữu cơ vi sinh sẽ giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu và khả năng giữ ẩm, trong khi phân NPK cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của cây. Bạn có thể pha loãng phân với nước để tưới gốc hoặc xới nhẹ xung quanh gốc rồi tưới nước.
Bên cạnh việc bón phân qua gốc, bạn nên phun bổ sung dinh dưỡng qua lá, chất kích thích ra rễ và thuốc bảo vệ thực vật để cây sầu riêng phát triển toàn diện, khỏe mạnh và phòng ngừa sâu bệnh hiệu quả. Một gợi ý sản phẩm bón lá bạn có thể tham khảo là BS14 – Amino. Sản phẩm này cung cấp đầy đủ các chất đa, trung và vi lượng cần thiết, giúp cây tăng cường quang hợp, chuyển hóa dinh dưỡng tốt hơn, từ đó cho lá dày, khỏe, xanh tốt.
Cắt tỉa cành và tạo tán: Định hình cấu trúc cây khỏe mạnh
Cắt tỉa cành là một kỹ thuật quan trọng giúp cây sầu riêng phát triển cân đối, tập trung dinh dưỡng nuôi những cành khỏe mạnh, cho năng suất cao. Việc này cũng giúp tạo tán cây thông thoáng, tăng khả năng quang hợp và giảm thiểu nguy cơ sâu bệnh.
Khi cắt tỉa, bạn cần chú ý định hình một tán cây lý tưởng với một thân chính mọc thẳng, 5-6 cành cấp 1 phân bố đều các hướng. Cần loại bỏ các chồi mọc từ gốc ghép, cành gần mặt đất (dưới 60-70cm), cành yếu, cành sâu bệnh và những cành mọc chen chúc, cành vượt. Khi cây đạt chiều cao 7-8m, bạn nên cắt ngọn để hạn chế chiều cao và kích thích cây đẻ nhánh, giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi trái.
Sau khi cắt tỉa, bạn cần vệ sinh vết cắt bằng cách quét vôi, sơn hoặc dùng băng keo, nilon để tránh sự xâm nhập của nấm bệnh.
Tỉa hoa và tỉa trái: Nâng cao chất lượng quả
Tỉa hoa và tỉa trái là biện pháp quan trọng để đảm bảo cây tập trung dinh dưỡng nuôi những quả chất lượng tốt nhất. Bạn nên tỉa bỏ những bông hoa đầu cành, hoa yếu, dị dạng và tỉa thưa các chùm bông để chúng cách nhau 15-20cm, ưu tiên giữ lại những chùm bông ở vị trí dưới dạ (bụng) của cành.
Sau khi đậu trái, bạn cần tỉa bỏ những quả dày đặc, kém phát triển, dị dạng hoặc bị sâu bệnh để đảm bảo chất lượng và kích thước đồng đều cho những quả còn lại. Việc tỉa trái nên được thực hiện nhiều lần:
- Lần 1 (3-4 tuần sau khi đậu trái): Loại bỏ trái dày đặc, sâu bệnh, méo mó, mỗi chùm chỉ giữ 2 trái.
- Lần 2 (8 tuần sau khi đậu trái): Loại bỏ trái kém phát triển.
- Lần 3 (10 tuần sau khi đậu trái): Loại bỏ trái dị dạng, sâu bệnh.
Phòng trừ sâu bệnh: Bảo vệ cây trồng hiệu quả
Để có một vụ mùa bội thu, việc phòng trừ sâu bệnh là vô cùng quan trọng. Một số bệnh thường gặp trên cây sầu riêng và cách xử lý như sau:
- Bệnh xì mủ, thối gốc (do nấm Phytophthora spp.): Cạo sạch vết bệnh, bôi thuốc Aliette hoặc Ridomil, phun ướt toàn cây.
- Bệnh cháy lá chết ngọn (do nấm Rhizoctonia sp.): Tỉa bỏ phần bị bệnh, tạo tán thông thoáng, phun thuốc Rovral, Benlate C.
- Bệnh thán thư (do nấm Collectotrichum zibethinum): Phun thuốc Bennomyl, Manzate, Antracol khi bệnh mới xuất hiện.
- Rầy xanh, rầy phấn: Phun thuốc Applaud, Bassa, Trebon, Decis khi mật độ rầy cao.
- Sâu đục trái: Kiểm tra thường xuyên, loại bỏ trái bị hại, dùng giấy hoặc que chêm giữa các trái, phun thuốc Bian 40EC, Visher 25EC, Padan 95SP, Ofatox 50EC.
Lưu ý: Đối với các vườn sầu riêng có diện tích lớn, việc phun thuốc bằng máy bay không người lái có thể là một giải pháp hiệu quả để tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời đảm bảo thuốc được phun đều và phủ kín toàn bộ tán cây.
Thu hoạch: Đúng thời điểm, đúng cách
Sầu riêng thường chín và rụng vào ban đêm hoặc sáng sớm, khoảng 15-17 tuần sau khi hoa nở, tùy thuộc vào giống và điều kiện thời tiết. Bạn nên thu hoạch khi quả chín trên cây, tránh để quả rụng xuống đất gây tổn thương. Sau khi thu hoạch, bảo quản quả nơi thoáng mát để đảm bảo chất lượng tốt nhất.
Kết luận
Trồng và chăm sóc cây sầu riêng không chỉ đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ mà còn cần kiến thức về phòng trừ sâu bệnh. Bằng cách áp dụng đúng kỹ thuật và chăm sóc cây cẩn thận, bạn sẽ có một vụ mùa bội thu với những quả sầu riêng thơm ngon, chất lượng. Chúc bạn thành công!
Hy vọng qua những chia sẻ của Cánh Diều Việt về các kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng. Bà con đã có thêm những kiến thức cho vườn cây của mình.
Bài viết liên quan:
- Hướng dẫn bón kali trắng cho sầu riêng Lên Cơm, Trái To
- Hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc sầu riêng giai đoạn nuôi trái, ra hoa
