Cây chuối là một trong những loại cây ăn quả phổ biến nhất trên thế giới. Chúng rất dễ trồng, nhanh chóng sinh trưởng và cho năng suất cao. Nếu bạn đang muốn trồng chuối trong vườn của mình, hãy đọc bài viết này để biết nắm kỹ thuật trồng chuối bội thu một cách chi tiết nhất.
Hướng dẫn kỹ thuật trồng chuối chi tiết
Chuẩn bị đất và nhân giống chuối
Chuẩn bị đất
Đất phù hợp để trồng cây chuối bao gồm đất thịt nhẹ, đất phù sa, đất đồi cao thoáng khí, dễ thoát nước. Đất cần giàu khoáng chất như N, P, K, Ca, Mg, đặc biệt là N và K. Chuối phát triển tốt trong đất có pH từ 6 – 7,5. Nếu pH quá chua hoặc kiềm sẽ gây thiếu vi lượng, ảnh hưởng đến năng suất.
Cần cày bừa đất kỹ, diệt sạch cỏ dại trước khi trồng. Đất cần cày sâu 30 cm, cày 2 lần, lần sau vuông góc với lần trước. Nếu trồng trên diện tích lớn, cần chia lô để chống cháy mùa khô.
Đào hố và bón phân: Hố trồng chuối cần sâu và rộng từ 40 – 60 cm. Trộn phân chuồng, tro trấu với đất mặt để lấp đầy hố. Trước khi trồng 20 ngày, xử lý hố bằng 0,5 kg vôi bột. Sau đó, bón 10 – 15 kg phân chuồng hoai mục (hoặc phân hữu cơ vi sinh), 0,2 kg Supe lân, trộn đều với đất mặt và lấp hố trước khi trồng 10 – 15 ngày.
Nhân giống chuối
Hiện nay có 3 phương pháp nhân giống chuối: tách chồi, từ củ (thân ngầm), và nuôi cấy mô (in vitro).
Nhân giống từ tách chồi (trồng chuối bằng cây con): Để nhân giống chuối bằng cách tách chuối con, đầu tiên, chọn cây con “lá lưỡi mác” có gốc to, cao từ 1 – 1,5 m, thân đường kính 15 – 20 cm, không bị sâu bệnh, và là cây con thứ 2 hoặc thứ 3 từ cây mẹ đã trổ buồng. Sau đó, tiến hành đào toàn bộ củ và rễ, loại bỏ phần rễ không cần thiết, cắt bỏ 2/3 lá xòe, chỉ giữ lại một lá ngọn. Cuối cùng, để cây nơi râm mát từ 1 – 2 ngày trước khi đem trồng lại.
Nhân giống từ củ (thân ngầm): Là một phương pháp trồng bằng cách sử dụng thân ngầm của cây chuối, được gọi là “củ chuối”. Phần củ này là phần thân dưới đất có khả năng mọc chồi và phát triển thành cây chuối mới. Phương pháp này hiện chưa phổ biến.
Nhân giống bằng nuôi cấy mô (in vitro):
- Ưu điểm: Nhân giống số lượng lớn, cây khỏe mạnh, sạch bệnh, đồng đều. Vườn chuối từ cây giống nuôi cấy mô cho thu hoạch đồng loạt, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu về cả số lượng và chất lượng.
- Nhược điểm: Kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi cơ sở chuyên nuôi cấy mô. Giai đoạn chăm sóc cây con cũng phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật và các điều kiện tốt về đất, phân, và vật liệu chăm sóc.
Thời vụ
Cây chuối không yêu cầu thời vụ nghiêm ngặt, có thể trồng quanh năm. Tuy nhiên, tốt nhất nên trồng vào đầu mùa mưa. Ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ, thời gian trồng từ tháng 9 đến 11. Ở các vùng khác, thời gian trồng từ tháng 6 đến 8. Thời điểm này cây con phát triển thuận lợi, tỷ lệ sống cao.
Mật độ trồng
Mật độ trồng phụ thuộc vào giống chuối. Giống chuối thấp, tán lá hẹp như chuối tiêu lùn, chuối ngự có thể trồng dày. Các giống cao như chuối tiêu vừa, chuối tiêu cao, chuối lá, chuối gòn cần trồng thưa hơn. Thông thường, mật độ khoảng 1.000 cây/ha. Khoảng cách trồng chuối phổ biến là 3 x 3 m (1.100 cây/ha) hoặc 3 x 2,5 m (1.300 cây/ha).
Khi trồng dày, cần chọn cây con đồng đều để tránh tình trạng cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng. Phân bón và phòng bệnh đốm lá cần được chú trọng. Trồng dày giúp vườn chuối nhanh che bóng, giảm cỏ dại, tạo điều kiện ẩm thích hợp và tăng năng suất.
Hướng dẫn cách trồng cây chuối
Sử dụng cuốc, xẻng để lấp đất vào hố với độ dày khoảng 30 cm. Sau đó, moi hốc giữa rộng khoảng 30 cm để đặt cây chuối con. Phần củ chuối đặt cách mặt đất khoảng 10 cm. Đặt cây thẳng đứng để tránh bị nghiêng hoặc đổ. Lấp đất kín gốc, giậm nhẹ để cây bám chắc vào đất, lớp đất phủ trên thân ngầm khoảng 5 – 6 cm.
Để nâng cao tỷ lệ sống và giúp cây hồi phục nhanh, cần nện chặt gốc để cây không bị gió lay, đứt rễ non. Đảm bảo đất tiếp xúc chặt với cây để rễ phát triển thuận lợi. Chú ý không nén đất quá chặt vào thân giả để cây có thể phát triển bình thường. Sau khi lèn đất, tưới nước nếu đất khô.
Bón phân
Lượng phân bón
Trung bình, mỗi hecta chuối cần bón khoảng 200 kg đạm (N), 80 kg lân (P2O5), và 200 kg kali (K2O). Nếu đất chua, bón thêm vôi sẽ giúp tăng hiệu quả. Lượng phân bón sẽ thay đổi theo sản lượng thu hoạch. Ví dụ, để thu hoạch 32 tấn quả/ha, cây chuối cần lấy từ đất 80 kg đạm, 49 kg lân, và 1.145 kg kali.
Cây chuối cần nhiều kali. Tuy nhiên, các chất dinh dưỡng này chủ yếu lưu giữ trong rễ, củ, thân, lá, cuống buồng và vỏ quả. Do đó, sau thu hoạch, cần trả lại các bộ phận này cho đất. Việc cân đối giữa đạm và kali là yếu tố quan trọng giúp tăng năng suất chuối. Ngoài ra, tỷ lệ canxi và magiê cũng rất cần thiết vì chúng giúp kali phát huy tác dụng.
Để đảm bảo chất lượng quả chuối, phun kẽm và bón thêm từ 5 – 10 kg/ha, phun từ 1 – 3 lần trong 1 vụ.
Cách bón phân
Bón lót: Sau khi lấp đất, tiến hành bón lót cho mỗi gốc chuối từ 10 – 15 kg phân chuồng hoai mục. Bổ sung 60 g Urea, 145 g SA, 200 g Supe lân, và 200 g KCL. Đào một rãnh vòng quanh, cách gốc 20 – 30 cm để rắc phân vào, sau đó lấp kín phân và ủ rơm giữ ẩm.
Bón thúc: Thực hiện bón thúc 3 lần, vào 3 giai đoạn:
- Bón lần 1: Sau trồng 1,5 – 2 tháng, bón 500 g NPK (12:8:12) cho mỗi gốc. Rắc phân đều lên bề mặt và lấp đất lại, sau đó phủ rơm giữ ẩm. Nếu đất chua, có thể rắc thêm vôi bột.
- Bón lần 2: Sau trồng khoảng 5 tháng, tức là 1 tháng trước khi cây trổ buồng.
- Bón lần 3: Sau khi cây ra buồng được 1 tháng.
Ở lần bón thứ 2 và thứ 3, sử dụng 100 g đạm và 200 g kali cho mỗi gốc. Trộn đều 2 loại phân và rắc lên bề mặt, sau đó tưới nước.
Đối với những diện tích rộng, có thể hòa tan phân vào bể nước và dùng máy bơm tưới đều lên các gốc chuối.
Hướng dẫn cách chăm sóc cây chuối sau khi trồng
Tưới nước
Cây chuối yêu cầu lượng nước lớn nên cần thường xuyên giữ ẩm cho đồng ruộng. Có thể tưới ngập vào rãnh hoặc lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt với ống dẫn nước trực tiếp vào gốc cây. Cần kiểm tra đồng ruộng thường xuyên để đảm bảo đủ nước cho cây.
Trồng dặm
Sau khoảng một tháng, nếu cây phát triển kém, cần trồng dặm bằng cây giống khỏe để đảm bảo sự đồng đều. Với cây mọc yếu, có thể dùng dao chặt ngang thân, cách gốc 20 – 30 cm để giúp lá non phát triển dễ dàng.
Tỉa cây con
Khi cây chuối bắt đầu đẻ cây con, cần tiến hành tỉa cây con để tránh cạnh tranh dinh dưỡng và ánh sáng. Mỗi tháng kiểm tra vườn và tỉa bỏ cây con yếu, hoặc sử dụng cây con này để trồng tiếp. Đối với chuối tiêu, chỉ nên giữ lại một mầm cho mỗi cây mẹ. Mỗi bụi chỉ nên để lại 1 cây mẹ và 2 – 3 cây con đang phát triển.
Bẻ bắp, tỉa quả
Khi cây chuối ra buồng với khoảng 10 – 13 nải, cần bẻ bắp và tỉa quả để giúp cây tập trung dinh dưỡng. Việc tỉa nải nên thực hiện vào buổi chiều, tránh trời mưa để hạn chế mất nhựa và tránh sâu bệnh. Sau khi tỉa, nên bôi tro sạch vào vết cắt để giúp vết thương khô nhanh và sát trùng.
Cắt bỏ lá già, khô
Cần thường xuyên kiểm tra và cắt bỏ các lá già, lá khô xung quanh thân cây chuối để tập trung dinh dưỡng cho cây và hạn chế nguồn bệnh.
Làm cây chống buồng
Khi cây ra buồng khoảng 1 tháng, cần làm cây chống buồng để tránh bị đổ gãy. Sử dụng 2 cột tre hoặc gỗ chắc khỏe, buộc chéo nhau bằng dây thép. Đặt cây chống vào điểm tiếp xúc giữa thân cây và buồng chuối, sau đó buộc cuống buồng vào thanh ngang giữa 2 cột chống để cố định. Như vậy buồng chuối sẽ được giữ chắc chắn, không bị gãy khi quả nặng.
Phòng trừ sâu bệnh hại chuối
Để hạn chế sâu bệnh hại, cần thường xuyên kiểm tra đồng ruộng và khuyến khích áp dụng các biện pháp quản lý tổng hợp như: sử dụng giống kháng bệnh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, kỹ thuật làm đất, bón phân, luân canh hợp lý, và vệ sinh đồng ruộng.
Bệnh hại chuối
- Bệnh chuối rụt (chùn đọt chuối): Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao và lây lan nhanh, làm cây khó trổ hoa. Phòng trừ: Thu gom và tiêu hủy cây nhiễm bệnh; phun thuốc diệt rầy; vệ sinh vườn thường xuyên; chọn cây giống khỏe không nhiễm virus; sử dụng thuốc hóa học như Malation để diệt rệp.
- Bệnh đốm lá: Gây hại trên lá, biểu hiện bằng các đốm nâu vàng, hình thoi, sau chuyển sang màu vàng tro, làm hủy diệp lục. Phòng trừ: Cắt bỏ lá bệnh và đốt; trồng mật độ hợp lý; bón phân kali; phun Boóc-đô 1%.
- Bệnh héo rũ Panama: Bệnh xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào, gây héo vàng lá, cuống lá gãy, thân giả nứt, và cây chết dần. Phòng trừ: Đào bỏ gốc bị bệnh, rải vôi hoặc thuốc gốc đồng khử đất trước khi trồng lại; ngừng canh tác tại vườn bị bệnh nặng và phơi đất; khử trùng cây giống trước khi trồng.
- Bệnh thán thư: Gây các vết chấm đen trên vỏ quả, ảnh hưởng đến mẫu mã. Phòng trừ: Vệ sinh vườn; tránh gây sây sát quả trước thu hoạch.
Sâu hại chuối
- Sâu vòi voi: Sâu trưởng thành đẻ trứng vào bẹ lá, sâu non đục thân làm cây dễ đổ gãy. Phòng trừ: Nhử sâu bằng cách đặt đoạn thân cây gần gốc ban đêm và diệt; sử dụng thuốc BVTV như Regent, BAM; vệ sinh vườn, cắt bỏ bẹ lá thối.
- Sùng đục củ: Con cái đẻ trứng trên thân chuối, sâu non đục phá củ và thân giả, làm cây phát triển kém. Phòng trừ: Chọn cây giống không bị sùng; nhúng cây con vào dung dịch thuốc trước khi trồng; đặt đoạn thân cây để nhử và diệt sùng.
- Rầy mềm: Là tác nhân truyền virus gây bệnh chùn đọt. Phòng trừ: Phun thuốc Methidathion 96% (Supracide), kết hợp vệ sinh vườn, loại bỏ bẹ khô và diệt kiến.
- Bù lạch: Gây sẹo trên vỏ chuối, làm vỏ có màu đỏ nâu hoặc nứt. Phòng trừ: Phun thuốc Cypermethrin 40 g/l + Profenofos 400 g/l (Polytrin) hoặc Profenofos 87% (Selecron).
- Sâu đục thân: Đục phá thân giả, làm cây yếu và dễ đổ. Phòng trừ: Vệ sinh sau thu hoạch; dùng thuốc Diazinon 95% (Basudin).
- Tuyến trùng: Gây hại ở rễ và củ, làm cây phát triển kém, dễ bị nấm tấn công. Phòng trừ: Đào bỏ cây bị bệnh; cày phơi đất 6 tháng trước khi trồng lại; chọn cây giống khỏe; ngâm củ vào dung dịch thuốc trừ sâu trước khi trồng.
Thu hoạch và bảo quản chuối
Thu hoạch
Buồng chuối đạt tiêu chuẩn khi quả tròn đều, thẳng, vỏ màu xanh tự nhiên, đảm bảo chất lượng thương phẩm. Chuối nên được thu hoạch khi độ già đạt 85 – 90%. Lúc này, vỏ chuối còn xanh thẫm, quả lớn, đầy đặn, không còn gờ cạnh, thịt chuối có màu trắng ngà hoặc vàng ngà. Thời điểm thu hoạch thường từ 115 – 120 ngày sau khi trổ hoa.
Khi thu hoạch, cần cẩn thận để buồng chuối không rơi xuống đất, tránh dập nát hoặc sây sát quả. Sau khi cắt buồng, nên dựng ngược ở nơi thoáng mát để nhựa chảy ra trong 2 – 3 ngày. Sau thu hoạch, cây mẹ cần được cắt bỏ.
Bảo quản chuối sau thu hoạch
Trong quá trình vận chuyển và bảo quản, chuối dễ bị nhiễm bệnh do vi trùng và nấm, gây mốc khô, thối cuống và thịt quả. Điều này làm chuối nhanh chóng thối rữa và rút ngắn chu kỳ sinh lý.
Để kéo dài thời gian bảo quản, cần sát trùng trước khi bảo quản. Chuối có thể được tách nải hoặc quả rời, đựng trong túi ni-lông đục lỗ 2 – 4% diện tích, sau đó cho vào thùng các-tông hoặc sọt chứa khoảng 15 – 25 kg. Buồng chuối có thể bảo quản nguyên buồng, bọc túi PE và xếp đứng hoặc treo trong kho.
Nếu vận chuyển xa, buồng chuối có thể được bọc rơm, rạ hoặc lá chuối khô. Chuối xanh bảo quản lạnh ở 12 – 14°C, độ ẩm 70 – 85%. Cần đảm bảo thông gió và kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và khí CO2 trong quá trình bảo quản.
Chuối cũng có thể bảo quản bằng hóa chất như nhúng vào dung dịch Topxin-M 0,1%, sau đó để ráo và bảo quản ở nhiệt độ thường hoặc lạnh.
Rấm chuối chín
Rấm chuối bằng nhiệt: Cắt rời các nải chuối khỏi buồng, xếp ra sàn cho khô nhựa, sau đó chất vào chum, lu khạp và cắm vài thẻ hương vào giữa. Nhiệt độ từ hương giúp chuối chín sau 2 – 3 ngày.
Rấm chuối bằng máy ở nhiệt độ thấp: Thu hoạch chuối khi chín ¾, rửa sạch bằng nước có fluor, sau đó để ráo ở 16 – 20°C. Cho chuối vào máy rấm Ethylene Generator, sử dụng cồn 95% để kích thích tạo khí ethylen. Duy trì nhiệt độ 14°C và độ ẩm 80 – 85% để bảo quản chuối lâu hơn, giữ màu sắc đẹp và chất lượng tốt.
Cách tối ưu quy trình trồng chuối bằng máy bay phun thuốc
Máy bay nông nghiệp giúp quản lý vườn chuối hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích về thời gian và chi phí trong canh tác. Dưới đây là cách áp dụng:
- Tưới nước tự động: Máy bay tưới nước đều khắp vườn, tiết kiệm nước và giảm công sức.
- Phun thuốc bảo vệ thực vật: Phun chính xác, đồng đều, hạn chế thuốc dư thừa, bảo vệ sức khỏe nông dân và cây trồng.
- Giám sát từ xa: Camera và cảm biến giúp phát hiện sớm sâu bệnh, thiếu dinh dưỡng, xử lý kịp thời.
Lợi ích:
- Tiết kiệm thời gian: Công việc hoàn thành nhanh hơn nhiều so với cách truyền thống, giúp nông dân tập trung vào nhiệm vụ khác.
- Giảm chi phí: Thay thế lao động thủ công, quy trình diễn ra nhanh và chính xác hơn.
Công nghệ máy bay đã giúp tối ưu hóa trồng chuối, tăng hiệu suất và giảm rủi ro.
Kết Luận
Trồng chuối là một công việc vô cùng thú vị và bổ ích cho người trồng. Nếu bạn tuân thủ các kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chuối bội thu, bạn có thể thu hoạch được những quả chuối to và ngon. Hy vọng Với những kinh nghiệm trồng chuối trong bài viết này sẽ giúp bạn thành công trong việc trồng chuối. Nếu có bất kỳ thắc mắc có thể liên hệ ngay 05 6655 8899 để được Cánh Diều Việt tư vấn và hỗ trợ nhiệt tình.
Tài liệu tham khảo:
- “Kỹ thuật trồng và chăm sóc – cây chuối” – Viện khoa học nông nghiệp Việt Nam
https://giongcaytrong.org/kt-trong-cay/ki-thuat-trong-cay-an-qua/quy-trinh-ky-thuat-trong-va-cham-soc-cay-chuoi-dem-lai-hieu-qua-kinh-te-cao-152.html
Bài viết liên quan:
- 1 Cây Chuối Có Bao Nhiêu Buồng?
- Mẹo Bảo Quản Chuối Sau Thu Hoạch Tươi Lâu & An Toàn
- Chuối Sứ: (Chuối Xiêm): Nguồn Gốc, Cách Trồng & Chăm Sóc
