Cây sầu riêng là cây ăn quả lâu năm và cho trái trên cành chính, do đó cần chú ý quản lý cành trên cây sầu riêng sao cho hiệu quả nhất. Các biện pháp quản lý cành sầu riêng thông thường là bón phân, cắt tỉa cành tăm, chồi vượt, cắt tỉa đầu cành hay tỉa thưa số cành trên thân chính. Tuy nhiên, trước khi quyết định cắt ngọn cây sầu riêng, điều quan trọng là phải cân nhắc kỹ lưỡng liệu có nên thực hiện việc này hay không. Việc cắt ngọn phải đúng thời điểm và phù hợp để không gây ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất của cây.
Vậy khi nào thì cắt ngọn sầu riêng? Biện pháp cắt ngọn cây sầu riêng là như thế nào? Ưu và nhược điểm của việc cắt ngọn, chăm sóc sầu riêng cắt ngọn… Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết này.
Sầu riêng có nên cắt ngọn không?
Bộ lá sầu riêng giữ vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp, cung cấp dinh dưỡng cho mọi hoạt động của cây. Việc cắt ngọn sầu riêng giúp các tầng lá phía dưới nhận được ánh sáng tốt hơn, từ đó tăng cường quang hợp, tổng hợp chất hữu cơ và nuôi dưỡng cây trồng hiệu quả hơn. Sầu riêng trồng độc canh thường cách nhau 7-8m. Khi cây 9-10 năm tuổi, tán lá giao nhau, che khuất ánh sáng, giảm khả năng quang hợp và đậu trái của các cành dưới.
Theo chuyên gia GS.TS Trần Văn Hâu khuyến cáo nên cắt ngọn sầu riêng khi cây cao 6-7m, đã có đủ cành mang trái (từ 25 cành trở lên). Nếu muốn giữ chiều cao cây sầu riêng ở mức 6m, khi cây đạt chiều cao 7m, bạn nên tiến hành cắt ngọn. Khi đó, đường kính của phần thân ngọn chỉ khoảng 2-3cm, giúp cây ít bị suy yếu và giảm nguy cơ bị nấm bệnh tấn công. Việc cắt ngọn sớm giúp cây ít mất sức, giảm nguy cơ nấm bệnh. Không nên để cây quá cao mới cắt, vì vết cắt lớn dễ nhiễm nấm bệnh và nắng gắt có thể gây hại cho cành.
Khi nào thì cắt ngọn sầu riêng?
Sau khi hiểu rõ tầm quan trọng của việc cắt ngọn sầu riêng, ta cần xác định thời điểm thích hợp để thực hiện. Thời gian cắt ngọn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giống cây, tuổi của cây, và điều kiện thời tiết. Dưới đây là những thời điểm lý tưởng:
Sau mùa thu hoạch
Thời điểm ngay sau mùa thu hoạch là thời gian tốt nhất để cắt ngọn. Sau khi trái được thu hoạch, cây bước vào giai đoạn nghỉ ngơi, tạo điều kiện thuận lợi để chuẩn bị cho chu kỳ phát triển mới. Cắt ngọn vào lúc này giúp tái sinh năng lượng, hỗ trợ cây phục hồi và phát triển mạnh mẽ.
Trước mùa ra hoa
Cắt ngọn trước khi cây bước vào mùa ra hoa, khoảng vài tháng, là biện pháp tối ưu hóa sức khỏe cây và khuyến khích khả năng ra hoa. Quy trình này đảm bảo cây có đủ năng lượng và dinh dưỡng để phát triển hoa và sau đó là trái.
Khi cây còn non (tuổi cây 1-2 năm)
Với các cây sầu riêng mới trồng, cắt ngọn trong giai đoạn đầu là bước đầu tiên để hình thành tán cây và thúc đẩy sự phát triển của nhánh bên. Thời điểm thích hợp để thực hiện là cuối mùa mưa hoặc đầu mùa khô, khi cây chuẩn bị bước vào chu kỳ phát triển mới, giúp cây phát triển cân đối và bền vững.
Thời điểm cây sầu riêng trưởng thành
Khi cây sầu riêng đã trưởng thành hoàn toàn, thường là từ 4 đến 5 năm, lá cây sẽ dày hơn và có màu xanh tươi đặc trưng. Tránh để tán cây giao nhau làm ảnh hưởng quá trình quang hợp. Cắt ngọn giúp duy trì cấu trúc cây và tối ưu sản lượng trái.
Khi cây có dấu hiệu bất thường
Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên ngọn cây như phát triển yếu ớt hoặc bệnh cháy lá chết ngọn, cắt ngọn là biện pháp cần thiết. Việc này giúp loại bỏ phần yếu hoặc bệnh, ngăn chặn vấn đề lan rộng và hỗ trợ cây trong quá trình phục hồi.
Ưu và nhược điểm khi cắt ngọn sầu riêng
Cắt ngọn sầu riêng là một phương pháp quản lý cây trồng được nhiều nông dân áp dụng để tối ưu hóa hiệu suất và chất lượng quả. Dưới đây là các ưu điểm và nhược điểm được phân tích lại một cách chi tiết và thú vị:
Ưu điểm
- Cắt ngọn giúp tất cả các lá và cành của cây tiếp xúc tốt hơn với ánh sáng mặt trời, làm tăng khả năng quang hợp và do đó cung cấp năng lượng cho sự phát triển của cây.
- Việc cắt bỏ các cành yếu giúp dinh dưỡng được hướng đến các cành mang trái, khiến cho chúng trở nên khỏe mạnh và lớn hơn.
- Cây sầu riêng sau khi cắt ngọn có cấu trúc thấp và đồng đều hơn, giảm nguy cơ bị gãy cành hoặc rụng trái do gió mạnh.
- Việc cắt ngọn giúp nông dân dễ dàng quan sát và phát hiện các dấu hiệu của sâu bệnh, từ đó áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời.
- Cành cây sẽ mọc theo hướng ngang, giúp cây có hình dáng đẹp và cân đối.
- Cắt ngọn giúp ánh sáng có thể tiếp cận cành dưới, giảm nguy cơ khô và chết.
- Quá trình cắt tỉa, phun thuốc, cột trái và thu hoạch trở nên dễ dàng hơn.
Nhược điểm
- Việc này cần phải được thực hiện hàng năm, tạo thêm gánh nặng về lao động và chi phí.
- Nếu việc cắt ngọn không được thực hiện đúng cách, có thể dẫn đến sự suy yếu của cây và trong trường hợp xấu nhất là gây tử vong cho cây.
Cách cắt ngọn sầu riêng hiệu quả
Sau khi xác định được thời điểm để cắt ngọn sầu riêng, bạn cần biết cách thực hiện việc này một cách hiệu quả. Dưới đây là một số gợi ý và hướng dẫn cắt ngọn sầu riêng:
Chuẩn bị dụng cụ cắt tỉa
- Kéo cắt cành: Chọn loại kéo sắc bén, chuyên dụng, đã được khử trùng. Nên sử dụng cho những cành nhỏ và vừa.
- Cưa nhánh: Sử dụng cho những cành lớn hơn, đảm bảo cưa cũng đã được khử trùng.
- Găng tay bảo hộ: Bảo vệ tay khỏi vết cắt và nhựa cây.
- Thuốc khử trùng: Sử dụng cồn y tế hoặc dung dịch khử trùng khác để vệ sinh dụng cụ trước và sau khi cắt.
Lựa chọn cành cần cắt
- Cắt tỉa cành tăm và đầu cành: Khi cây sầu riêng gần giao tán, nên cắt tỉa cành tăm và đầu cành.
- Ngọn chính: Xác định và cắt bỏ ngọn chính của cây để kích thích sự phát triển của các cành bên.
- Cành cạnh tranh: Cắt bỏ những cành cạnh tranh trực tiếp với ngọn chính, giúp tối ưu hóa việc phân phối dưỡng chất.
- Cành yếu, cành mọc lệch: Loại bỏ những cành yếu, cành mọc lệch hoặc cành quá dài.
- Cành khỏe mạnh: Tránh cắt những cành phụ phát triển tốt, có đủ lá và đang phát triển mạnh.
Kỹ thuật cắt ngọn
- Góc cắt: Cắt ở góc khoảng 45 độ so với nhánh để nước mưa dễ dàng thoát, không đọng lại trên vết cắt.
- Khoảng cách: Để lại khoảng cách từ 5 – 10cm từ điểm phân nhánh để tránh tổn thương cho phần còn lại của cành.
Chăm sóc sau khi cắt
- Bôi thuốc phòng bệnh: Ngay sau khi cắt, bôi thuốc phòng bệnh lên vết cắt để ngăn ngừa sự xâm nhập của nấm bệnh.
- Vệ sinh dụng cụ: Làm sạch và khử trùng lưỡi cưa hoặc kéo cắt trước và sau khi sử dụng.
- Thu gom và tiêu hủy: Thu gom và tiêu hủy phần cây đã cắt để ngăn ngừa sự lây lan của mầm bệnh.
- Theo dõi: Trong vài tuần đầu, theo dõi chặt chẽ tình hình cây sầu riêng để đảm bảo cây hồi phục tốt.
Chốt lại các ý chính khi cắt ngọn sầu riêng
Khi thực hiện việc cắt ngọn sầu riêng, có một số lưu ý quan trọng để đảm bảo quá trình này được thực hiện hiệu quả và an toàn cho cây:
- Chọn thời điểm phù hợp: Lựa chọn thời điểm cắt ngọn sầu riêng rất quan trọng. Tránh cắt quá sớm hoặc quá muộn để tránh cây phát triển quá nhiều đọt non, dẫn đến tét ngọn, xì mủ hoặc không đủ số cành mang trái. Điều này liên quan đến thời điểm mà cây đang ở giai đoạn nghỉ đông hoặc đang trong quá trình ra hoa.
- Sử dụng dao cắt sắc: Để tránh gây tổn thương cho cây, hãy sử dụng dao cắt sắc và đảm bảo rằng lưỡi dao đã được mài sắc. Dao sắc giúp cắt mượt mà và làm ít tổn thương cho cây hơn.
- Khử trùng công cụ cắt: Sau khi cắt, hãy sử dụng dung dịch khử trùng để làm sạch công cụ cắt, như dao hoặc kéo. Điều này giúp ngăn ngừa lây lan bệnh từ cây này sang cây khác.
- Tiêu hủy cành cây đã cắt đi: Để ngăn ngừa bệnh tốt nhất, hãy tiêu hủy hoặc loại bỏ cành cây đã cắt đi. Đừng để chúng nằm gần cây, vì chúng có thể trở thành nguồn lây nhiễm cho cây chính.
Phòng trừ sâu bệnh hại sau khi cắt ngọn cây sầu riêng
Sau khi cắt ngọn, cây sầu riêng sẽ suy yếu cần được bảo vệ khỏi sâu bệnh hại một cách đặc biệt. Đọt non mới mọc rất thu hút rầy, rệp và côn trùng, là những tác nhân gây bệnh hại phổ biến trên sầu riêng. Các chuyên gia nông nghiệp khuyến nghị nên phun thuốc bảo vệ thực vật sau 10-15 ngày kể từ khi cây ra đọt mới.
Cắt ngọn còn mang lại nhiều lợi ích khác. Với chiều cao cây chỉ còn khoảng 6-7 mét, việc phun thuốc trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Trái sầu riêng sẽ tập trung gần thân, giảm nguy cơ rụng trái và gãy cành. Đến giai đoạn cột trái và thu hoạch, việc chăm sóc và thu hái cũng thuận tiện hơn.
Công nghệ nông nghiệp hiện đại như máy bay phun thuốc DJI Agras T50 là một giải pháp tối ưu cho việc chăm sóc cây sầu riêng, đặc biệt là sau khi cắt ngọn. Để tìm hiểu thêm về giải pháp phun thuốc hiệu quả này, bà con nông dân có thể liên hệ với Cánh Diều Việt để được tư vấn chi tiết.
Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về thời điểm và cách cắt ngọn sầu riêng một cách hiệu quả. Sầu riêng là loại trái cây phổ biến ở châu Á và việc cắt ngọn là một bước quan trọng để đảm bảo cây phát triển tốt và cho ra nhiều trái ngon. Việc chọn thời điểm thích hợp và áp dụng kỹ thuật cắt đúng cách sẽ giúp bạn có vườn sầu riêng thịnh vượng. Hy vọng nó sẽ hữu ích cho quý bà con.
Bài viết liên quan:
- Kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng tốt nhất
- Hướng dẫn bón kali trắng cho sầu riêng Lên Cơm, Trái To
- Hướng dẫn cách chăm sóc sầu riêng con mới trồng
