Cây xoài không chỉ gây ấn tượng với hương vị ngon mà còn với hình thái độc đáo của nó. Bài viết này sẽ đưa bạn vào thế giới của cây xoài, với những đặc điểm hình thái độc đáo, từ lá xanh mướt đến trái xoài hấp dẫn. Khám phá cách mà cây xoài thích nghi với môi trường và cách chúng biến đổi qua thời gian.
Hãy cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu về sự đa dạng và đặc biệt của cây xoài.
Giới thiệu chung về cây xoài
Tên khoa học: Mangifera indica L.
Họ thực vật: Anacardiaceae.
Cây xoài, một loại cây ăn quả nổi tiếng trong khí hậu nhiệt đới, là thành viên của họ Anacardiaceae và được đánh giá cao trên khắp thế giới, nhất là ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Xoài bắt nguồn từ Nam Á, với Ấn Độ được xác định là nơi xuất xứ. Lịch sử của nó kéo dài hơn 4.000 năm, làm cho nó trở thành một trong những loại trái cây lâu đời nhất được con người biết đến và sử dụng.
Xoài đã lan rộng ra toàn cầu nhờ những nỗ lực của các nhà thám hiểm và thương nhân từ thời cổ đại. Sự phát triển của nó không chỉ là do sự thích nghi với các môi trường khác nhau mà còn do giá trị dinh dưỡng và hương vị đặc biệt của quả.
Đặc điểm hình thái của cây xoài
Cây Xoài, một loại thực vật gỗ lớn nổi bật trong hệ sinh thái nhiệt đới, có chiều cao đáng kể, thường từ 10 đến 30 mét. Đây là loại cây cổ thụ vững chãi, với tán lá xum xuê, cung cấp bóng mát rộng lớn, thường được chọn làm cây cảnh trong các công viên và khuôn viên rộng lớn. Kích thước cành và tán lá của cây xoài biến đổi tùy thuộc vào độ tuổi và giống.
Thân cây
Thân xoài màu nâu đậm, có bề mặt mịn, thể hiện sức sống mạnh mẽ của loại cây này. Thân cây vững chãi với vỏ ngoài chắc khỏe, đặc trưng của một loại cây thân gỗ lớn.
Hệ rễ
Rễ xoài tập trung chủ yếu trong phạm vi 2 mét từ gốc, phân bố rộng rãi ở các lớp đất nông. Điều này cho thấy sự thích nghi của cây với nhiều loại đất, đặc biệt là đất cát mịn, nơi rễ có khả năng phát triển mạnh mẽ.
Lá cây
Lá cây xoài dài, mảnh mai, với chiều dài từ 15 – 30cm. Lá mọc so le, xen kẽ trên các cành, tạo nên một vẻ đẹp tự nhiên. Khi còn non, lá có màu hồng cam, sau đó chuyển sang đỏ sẫm và cuối cùng là xanh đậm khi chín. Sự đổi màu của lá không chỉ làm đẹp cho cây mà còn phản ánh sự thay đổi theo mùa và điều kiện môi trường.
Hoa
Hoa xoài mọc thành chùm ở ngọn cành, có màu vàng rực và hương thơm dịu nhẹ. Mỗi bông hoa gồm 5 đài và một lớp lông trắng bên ngoài, với 5 cánh hoa tạo ra tuyến mật. Chỉ 2 trong 5 nhị của hoa có khả năng sinh sản. Cây thường ra hoa hai lần một năm, vào mùa đông và mùa hè.
Quả
Quả xoài khi còn non có màu xanh, chuyển dần sang màu vàng khi chín. Thịt quả màu vàng, có xơ và hương thơm quyến rũ. Hình dáng quả thay đổi từ tròn đến bầu dục.
Hạt
Hạt của xoài cứng và kích thước biến đổi tùy theo giống. Vỏ quả chín mềm, mịn, có độ bóng và ngọt dịu. Quả xoài thường chứa nhiều thịt và vỏ mỏng, với lớp phấn phủ bên ngoài khi già.
Đặc điểm sinh trưởng của cây xoài
Để trồng xoài thành công, bạn cần chú ý đến các yếu tố quan trọng sau:
Đất
Xoài là loại cây linh hoạt, có thể phát triển trên nhiều loại đất, nhưng đất cần có tầng mặt sâu để phù hợp với loại rễ cọc của nó. Đất phù sa, đặc biệt là ở vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long, rất thích hợp cho sự phát triển của xoài. Độ pH lý tưởng cho đất trồng xoài là từ 5,5 đến 7.
Nước
Nước không chỉ cần thiết cho sự sinh trưởng, mà còn là yếu tố quyết định cho quá trình ra hoa của cây xoài. Một thời kỳ khô hạn ngắn là cần thiết để khích thích cây ra hoa, sau đó cần cung cấp đủ nước trong giai đoạn cây phân hóa mầm hoa.
Ánh sáng
Xoài ưa sáng, vì vậy nên trồng chúng ở những nơi nhận được nhiều ánh nắng mặt trời.
Nhiệt độ
Xoài có thể chịu được nhiệt độ từ 10°C đến 46°C, nhưng nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của nó là từ 24°C đến 27°C. Nhiệt độ cao kết hợp với độ ẩm cao có thể gây hại cho cây.
Sâu bệnh
Có nhiều loại sâu bệnh gây hại cho cây xoài, như ruồi đục trái, rầy xanh, bọ cánh cứng, sâu ăn bông, rệp sáp, và nhiều bệnh do nấm và vi khuẩn gây ra. Để bảo vệ cây khỏi các tác nhân gây hại này, cần phải bón phân và tưới nước đầy đủ, đồng thời áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả.
Các giống xoài phổ biến hiện nay
Hiện nay có rất nhiều giống xoài phổ biến trên thế giới, và sự phổ biến của chúng có thể thay đổi tùy theo vùng địa lý. Tuy nhiên, dưới đây là một số giống xoài phổ biến và được trồng rộng rãi trên khắp thế giới:
Xoài cát Hòa Lộc
Xoài cát Hòa Lộc là một giống xoài có nguồn gốc từ Cái Bè, Tiền Giang, Việt Nam.
- Kích thước trái: Trái xoài Cát Hòa Lộc thường rất lớn, có trọng lượng dao động từ 400 đến 600 gram. Điều này làm cho chúng trở thành một trong những giống xoài có trái lớn và nặng nhất.
- Màu sắc và vị trái: Thịt của trái xoài Cát Hòa Lộc có màu vàng tươi sáng, thường rất dẻo và mềm mại. Chúng có hương thơm đặc trưng và vị ngọt ngào, tạo cảm giác ngon và thơm ngay từ lần đầu tiếp xúc.
- Hạt: Giống xoài này có hạt dẹp, điều này có nghĩa là ít hạt và thường được ưa chuộng bởi người tiêu dùng yêu thích xoài mà không muốn phải loại bỏ nhiều hạt.
Xoài keo (Mango Keitt)
- Xuất xứ: California, Mỹ.
- Đặc điểm: Xoài Keo có hình dáng lớn, màu xanh khi chưa chín và màu vàng sáng khi chín. Chúng có vị ngọt, mềm mại và ít sơ vị.
- Thời gian thu hoạch: Thường thu hoạch vào mùa hè và đầu mùa thu.
Xoài Nam Định (Xoài cát chu)
- Xuất xứ: Việt Nam.
- Đặc điểm: Xoài Nam Định thường có màu vàng cam, thịt xoài mềm và hương vị ngọt ngào. Chúng được ưa chuộng trong các món ăn và đồ uống truyền thống Việt Nam.
Xoài Alphonso
- Xuất xứ: Ấn Độ.
- Đặc điểm: Xoài Alphonso là một trong những giống xoài nổi tiếng của Ấn Độ. Chúng có hình dáng tròn, màu cam và vị ngọt, thơm ngon đặc trưng. Xoài Alphonso thường được coi là “Vua của các loại xoài” và được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Ấn Độ.
Xoài Úc
Đây là một trong những giống xoài chất lượng cao và có giá trị kinh tế lớn. Xoài Úc thường có kích thước lớn, vỏ màu xanh đến vàng khi chín, thịt màu vàng sáng, mềm mại và ít xơ. Hương vị của xoài Úc rất đặc biệt, ngọt ngào và thơm, mang lại trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Xoài Úc được trồng ở nhiều vùng khác nhau của Australia, nhưng phổ biến nhất là ở các bang phía Bắc như Queensland và Northern Territory. Loại xoài này được thu hoạch chủ yếu vào mùa hè của Australia, tức là từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau.
Kết luận
Qua bài viết trên, mọi người chắc cũng đã hiểu rõ hơn đặc điểm sinh thái cũng như đặc điểm sinh trưởng của cây xoài. Cánh Diều Việt hy vọng rằng, với những thông chia sẻ đó sẽ giúp cho việc canh tác cây xoài của mọi người thành công hơn.
