Kỹ Thuật Trồng & Chăm Sóc Cây Chuối Ăn Quả Cho Năng Suất Cao

Chuối là cây ăn quả quen thuộc, dễ trồng và phù hợp với nhiều vùng khí hậu ở Việt Nam. Trong bài viết này, Cánh Diều Việt chia sẻ chi tiết cách trồng cây chuối ăn quả và những mẹo chăm sóc hiệu quả để bà con có thể áp dụng, giúp vườn chuối phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.

Chuẩn bị đất và chọn giống chuối

Yêu cầu về đất trồng

Cây chuối phát triển mạnh trên các loại đất thịt nhẹ, đất phù sa ven sông, đất đỏ bazan hoặc đất đồi cao ráo thoát nước tốt. Đặc biệt, chuối rất cần các chất khoáng trong đất như N, P, K, Ca, Mg, trong đó Đạm (N) và Kali (K) là yếu tố quyết định năng suất và chất lượng quả.

Độ pH của đất thích hợp nằm trong khoảng 5,5 – 7,5. Nếu đất quá chua, bà con cần bón thêm vôi để trung hòa; đất quá kiềm có thể gây thiếu vi lượng, làm cây còi cọc và giảm năng suất.

Trước khi trồng, đất phải được cày bừa kỹ, diệt sạch cỏ dại, cày sâu khoảng 30cm. Với diện tích lớn, nên chia lô để thuận tiện quản lý, đồng thời phòng chống cháy trong mùa khô.

Chọn giống và cây giống

Bước chọn giống quyết định đến hiệu quả lâu dài. Một số giống chuối phổ biến và phù hợp với nhiều vùng:

• Chuối tiêu: quả dài, thơm ngon, phù hợp xuất khẩu.
• Chuối sứ: quả to, vỏ dày, chịu vận chuyển tốt.
• Chuối cau: quả nhỏ, ngọt, thường dùng ăn tươi.
• Ngoài ra còn có chuối laba, chuối tây, chuối gòn…, tùy thị trường mà bà con lựa chọn.

Tiêu chuẩn cây giống tốt: cao 50 – 70cm, thân mập, lá xanh, rễ khỏe, không sâu bệnh.

Phương pháp nhân giống hiện nay:

• Tách chồi: lấy chồi khỏe từ cây mẹ.
• Từ củ: chọn củ chuối già, chẻ thành từng mảnh có mầm ngủ đem ươm.
• Nuôi cấy mô: phương pháp hiện đại, cây con đồng đều, sạch bệnh, phù hợp sản xuất lớn.

Đào hố và bón lót

Để cây chuối bén rễ nhanh, phát triển khỏe mạnh ngay từ đầu, khâu đào hố và bón lót cần được bà con chuẩn bị cẩn thận.

• Kích thước hố trồng: Thông thường, hố nên được đào với kích thước 40 – 60cm sâu và rộng. Kích thước này vừa đủ để bộ rễ phát triển, vừa giúp giữ phân và nước tưới.
• Xử lý hố trước khi trồng: Trước khi trồng khoảng 20 ngày, bà con nên rắc 0,5kg vôi bột/hố để khử trùng đất và tiêu diệt mầm bệnh.

Sau khi xử lý vôi, tiến hành bón lót như sau:

• Phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh: 10 – 15kg/hố, giúp bổ sung chất hữu cơ, cải tạo đất tơi xốp.
• Tro trấu: trộn cùng đất mặt để tăng độ thông thoáng, giữ ẩm.
• Phân lân (supe lân): khoảng 0,2kg/hố, kích thích rễ phát triển sớm.

Các loại phân và đất mặt nên được trộn đều, sau đó lấp đầy hố lại. Bà con nên chuẩn bị xong hố trước khi trồng 10 – 15 ngày, để phân hoai kỹ, không gây nóng rễ khi đặt cây con xuống.

Thời vụ và mật độ trồng

Thời vụ trồng

Cây chuối có thể trồng quanh năm, nhưng để cây con bén rễ nhanh, sinh trưởng khỏe và tỷ lệ sống cao thì nên chọn đầu mùa mưa.

• Miền Bắc: Thời điểm trồng tốt nhất là từ tháng 9 – 11 hoặc vụ xuân từ tháng 2 – 4.
• Miền Trung và Nam Bộ: Nên trồng vào tháng 5 – 7, lúc mưa bắt đầu đều, đất đủ ẩm, giúp cây con phát triển thuận lợi, giảm chi phí tưới nước.

Mật độ và khoảng cách trồng

Mật độ trồng phụ thuộc nhiều vào giống chuối và đặc điểm tán lá:

• Các giống thấp cây, tán lá hẹp như chuối tiêu lùn, chuối ngự → có thể trồng dày hơn.
• Các giống cao, tán rộng như chuối tiêu cao, chuối gòn → cần trồng thưa để cây đủ ánh sáng và dinh dưỡng.

Mật độ phổ biến:

• Khoảng 1.100 – 1.300 cây/ha.
• Khoảng cách trồng: 3 x 3m (1.100 cây/ha) hoặc 3 x 2,5m (1.300 cây/ha).

Lưu ý: Khi trồng dày, bà con cần chọn cây giống đồng đều, chăm bón phân đầy đủ và theo dõi bệnh đốm lá để phòng trừ kịp thời. Việc trồng dày hợp lý sẽ giúp vườn chuối sớm được che bóng, ít cỏ dại, giữ được độ nóng ẩm cần thiết và tăng năng suất.

Quy trình trồng chuối chuẩn kỹ thuật

Bước 1: Chuẩn bị hố trồng

• Sau khi đã cày bừa và xử lý đất, bà con lấp xuống hố một lớp đất mặt dày khoảng 25 – 30cm.
• Trộn đất với phân chuồng hoai mục và tro trấu để tăng độ tơi xốp, giúp rễ phát triển tốt.

Bước 2: Đặt cây giống

• Moi một hốc nhỏ ở giữa hố, rộng khoảng 30cm.
• Đặt cây chuối con vào, đảm bảo cổ củ nằm sâu khoảng 10cm so với mặt đất.
• Cần đặt cây thẳng đứng để sau này cây không bị đổ hoặc mọc nghiêng.

Bước 3: Lấp đất và nén gốc

• Lấp đất mịn xung quanh gốc, vừa lấp vừa giậm nhẹ để cố định cây.
• Lớp đất phủ trên phần củ ngầm chỉ nên 5 – 6cm, tránh lấp quá sâu gây thối củ.

Bước 4: Tưới nước và giữ ẩm

• Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng để đất ôm chặt gốc, cây nhanh bén rễ.
• Có thể phủ thêm rơm rạ hoặc cỏ khô quanh gốc để giữ ẩm, hạn chế cỏ dại mọc.

Kỹ thuật bón phân cho chuối

Cây chuối cần lượng dinh dưỡng khá lớn, đặc biệt là đạm (N) và kali (K). Để đạt năng suất cao và quả chất lượng, bà con cần bón phân đúng loại, đúng liều lượng và đúng thời điểm.

Bước 1: Lượng phân bón cơ bản

• Trung bình, cho mỗi 1 ha chuối, bà con cần bón khoảng:
• 200 kg Đạm (N)
• 80 kg Lân (P₂O₅)
• 200 kg Kali (K₂O)
• Nếu đất chua, nên bổ sung thêm vôi bột để cân bằng độ pH và hạn chế nấm bệnh.

Bước 2: Cách bón phân theo giai đoạn

• Sau khi trồng 20 – 30 ngày: Bón thúc bằng phân đạm hòa loãng, giúp cây con nhanh ra lá mới.
• Giai đoạn sinh trưởng mạnh (3 – 6 tháng): Tăng cường bón đạm và kali để cây phát triển thân lá khỏe mạnh.
• Trước khi trổ buồng: Bón thêm kali và phân hữu cơ vi sinh để quả chuối to, chín đẹp và ngọt hơn.

Bước 3: Cân đối dinh dưỡng

• Cây chuối cần nhiều kali, nhưng cũng phải kết hợp hợp lý với đạm và canxi – magie để phát huy tối đa hiệu quả.
• Nên phun bổ sung vi lượng kẽm (Zn) 1 – 3 lần/vụ với liều lượng 5 – 10 kg/ha, giúp quả chuối to đều, vỏ đẹp và ít bị nám.

Lưu ý: Sau khi thu hoạch, bà con nên trả lại lá, thân, bẹ và cuống buồng xuống đất để tái bổ sung dinh dưỡng, cải tạo đất cho vụ tiếp theo.

Chăm sóc cây chuối sau khi trồng

Để cây chuối phát triển khỏe mạnh, cho buồng to, quả đẹp, bà con cần chăm sóc thường xuyên theo các kỹ thuật sau:

Tưới nước giữ ẩm

Cây chuối cần nhiều nước, đặc biệt trong giai đoạn ra lá và nuôi buồng.

Nên giữ ẩm thường xuyên, có thể áp dụng các cách:

• Tưới rãnh: dẫn nước vào rãnh để ngấm dần vào gốc.
• Tưới nhỏ giọt hoặc phun mưa: tiết kiệm nước và duy trì độ ẩm ổn định.

Trong mùa khô, phải tưới đều đặn, nếu thiếu nước, cây còi cọc và buồng nhỏ.

Trồng dặm cây yếu

• Sau khoảng 1 tháng, nếu phát hiện cây bị còi cọc, sâu bệnh hoặc chết thì cần trồng dặm ngay bằng cây giống khỏe mạnh.
• Cách này giúp vườn chuối đồng đều, dễ chăm sóc và đạt năng suất cao.

Tỉa cây con hợp lý

Chuối thường đẻ nhiều cây con quanh gốc. Nếu để quá nhiều sẽ tranh dinh dưỡng với cây mẹ.

Bà con cần tỉa bỏ cây con yếu và chỉ để lại 3 – 4 cây khỏe/bụi gồm:

• 1 cây mẹ
• 2 – 3 cây con kế cận, phát triển đều nhau để thay thế.

Riêng với chuối tiêu, chỉ nên giữ 1 cây con cho mỗi bụi.

Bẻ bắp và tỉa quả

• Khi cây trổ hoa, thường có từ 10 – 13 nải/buồng, bà con nên bẻ bỏ phần hoa đực (bắp chuối) để cây tập trung nuôi quả.
• Nếu buồng quá nhiều quả, có thể tỉa bớt những quả nhỏ, dị dạng, giúp các quả còn lại to và đẹp hơn.
• Thời điểm tốt nhất để bẻ bắp, tỉa quả là buổi chiều, trời khô ráo để tránh nhiễm bệnh.

Cắt bỏ lá già, lá sâu bệnh

• Thường xuyên kiểm tra vườn chuối và loại bỏ lá khô, lá bị sâu bệnh.
• Việc này giúp vườn thông thoáng, hạn chế lây lan mầm bệnh và cây tập trung dinh dưỡng nuôi buồng.

Làm cây chống buồng

• Sau khi chuối ra buồng khoảng 1 tháng, buồng chuối bắt đầu nặng dần.
• Bà con nên dùng cây tre hoặc gỗ chắc để chống buồng, tránh gãy đổ khi gặp gió mạnh.

Hướng dẫn thu hoạch và bảo quản

Chuối thường cho thu hoạch sau 80 – 95 ngày kể từ khi trổ hoa. Bà con có thể quan sát hình dáng quả để xác định thời điểm thích hợp:

• Nếu tiêu thụ trong nước và không cần vận chuyển xa, nên cắt buồng khi quả đã tròn mình, vòi nướm rụng.
• Nếu để xuất khẩu, cần căn cứ vào thời gian vận chuyển để quyết định thời điểm cắt sớm hơn, đảm bảo chất lượng khi đến tay người tiêu dùng.

Để bảo quản lâu, buồng chuối nên được giữ ở nhiệt độ 13 – 13,5°C, với độ ẩm không khí 85 – 90%.

Một số sâu bệnh thường gặp trên cây chuối

Trong quá trình chăm sóc, bà con cần lưu ý phòng trừ các đối tượng sâu bệnh gây hại sau:

• Rệp vừng: Gây quăn lá, teo tán, đồng thời là tác nhân truyền bệnh.
• Mọt đen: Dấu hiệu là nhựa như thạch chảy ra từ thân; cần xử lý bằng thuốc trừ sâu.
• Tuyến trùng: Gây thối gốc, hại rễ và làm quả kém phát triển.
• Rệp sáp, nhện đỏ: Loài chích hút phổ biến, gây vàng lá và giảm năng suất.
• Bọ cánh cứng: Thường tấn công chùm quả, làm giảm chất lượng.
• Bọ trĩ nhỏ: Làm quả bị ố, vỏ dễ bong tách.

Ngoài ra, cây chuối còn dễ mắc các bệnh như thối rễ, đốm lá, héo rũ, phấn trắng.

Hiện nay, bà con có thể kết hợp sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm và ứng dụng công nghệ máy bay không người lái phun thuốc. Giải pháp này không chỉ tiết kiệm thời gian, công sức mà còn an toàn cho sức khỏe và mang lại hiệu quả cao trong phòng trừ sâu bệnh cho vườn chuối.

Liên hệ ngay Hotline 05 6655 8899 để được tư vấn máy bay phun cho vườn chuối hoặc giải đáp mọi thắc mắc của bà con!