Sâu Bệnh Hại Chuối Thường Gặp và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả

Chuối là một loại cây trồng rất phổ biến ở Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được năng suất cao và chất lượng, việc kiểm tra sâu bệnh hại chuối là điều cực kỳ quan trọng. Việc đối phó với những tác nhân này đòi hỏi sự thận trọng và hiệu quả, để đảm bảo sự thành công trong việc trồng trọt và chăm sóc cây chuối. Mời mọi người cùng Cánh Diều Việt tham khảo ở bài viết phía bên dưới nhé!

Các loại sâu bệnh hại chính trên cây chuối

Sâu đục thân chuối (sâu vòi voi)

Sâu đục thân thuộc họ cánh cứng, đẻ trứng vào bẹ lá hoặc gốc chuối, sâu non sau đó đục thân giả tạo đường hầm dài đến 30cm, làm cây yếu, dễ gãy khi ra buồng nặng khoảng 15-20kg. Nếu sâu phá hủy điểm sinh trưởng, cây thối chết chỉ trong 2-3 tuần. Loài này hoạt động mạnh từ tháng 4 đến tháng 10, thích vườn ẩm, nhiều lá khô. Dấu hiệu nhận biết gồm thân nứt dọc, lá vàng úa, mùi hôi từ phần thối, thường thấy ở chuối tiêu hồng.

Cách phòng trị sùng đục chuối:

• Đặt khúc cây dài 30-50cm gần gốc vào ban đêm để nhử sâu, sáng hôm sau thu gom và tiêu hủy, giảm 50% mật độ sâu trong 1 tuần.
• Rắc thuốc Regent (10g pha với 10 lít nước) quanh gốc, lặp lại 2 tuần/lần vào mùa mưa để diệt sâu từ trứng đến trưởng thành.
• Dọn sạch bẹ lá thối, lá khô trong vườn, giữ đất thoáng để hạn chế nơi trú ẩn, giúp cây phát triển khỏe mạnh hơn.

Rệp chuối (Pentalonia nigronervosa)

Rệp chuối là côn trùng nhỏ, hút nhựa cây và truyền virus gây bệnh chùn đọt, khiến cây lùn dưới 1m, lá cuộn, buồng nhỏ chỉ 5-7kg hoặc không ra quả. Chất thải dính nhớp của chúng tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm lá đen xấu. Loài này sinh sôi quanh năm, mạnh nhất ở vườn rậm, độ ẩm trên 80%. Dấu hiệu là lá có sọc xanh nhạt song song gân, cây còi cọc, bề mặt lá dính nhớp.

Cách phòng trị:

• Phun thuốc Actara (25g pha với 8 lít nước) đều lên lá và thân khi thấy rệp, diệt sạch trong 3-5 ngày và ngăn virus lây lan.
• Thả bọ rùa hoặc ong ký sinh vào vườn, mỗi bụi chuối cần 5-7 con bọ rùa để tiêu diệt rệp tự nhiên, an toàn cho môi trường.
• Cắt bỏ lá già, giữ vườn thông thoáng, giảm độ ẩm bằng cách phát quang cỏ để rệp không sinh sản mạnh, giúp cây khỏe lên.

Tuyến trùng (Radopholus similis và các loài khác)

Tuyến trùng sống dưới đất, tấn công rễ chuối, gây thối đen hoặc sưng nốt to bằng hạt đậu, làm cây không hút được chất dinh dưỡng, còi cọc, dễ chết khi nhiễm thêm nấm đất. Loài Radopholus similis đục rễ thành vết dài 2-3cm, Meloidogyne incognita tạo nốt sưng, Heliotylenchus spp làm rễ đứt. Chúng phát triển mạnh ở đất ẩm, cỏ dại nhiều, thường gặp ở chuối già Nam Mỹ. Dấu hiệu là rễ thối, lá vàng, buồng dưới 10kg.

Cách phòng trị:

• Ngâm củ giống trong dung dịch Cartap 97% (0,2%, ngâm 1 phút) trước khi trồng để diệt tuyến trùng ngay từ đầu, bảo vệ rễ hiệu quả.
• Rắc Basudin 95% (30kg/ha) vào hố trồng, lấp đất để bảo vệ rễ trong 3-6 tháng đầu, giảm thiệt hại đến 80%.
• Trồng xen cây họ đậu hoặc phơi đất 6 tháng nếu vườn nhiễm nặng, giúp giảm mật độ tuyến trùng và cải thiện đất trồng.

Bọ giáp hại chuối

Bọ giáp tấn công rễ và củ chuối, gây thối đỏ ở vòng ngoài dày 1-2cm, làm cây lùn dưới 1,5m, lá vàng từ gốc lên, giảm sức đề kháng trước nấm đất. Chúng ít gặp nhưng nguy hiểm ở đất kém thoát nước, thường thấy ở vườn chuối lâu năm không được cải tạo. Dấu hiệu là rễ thối đỏ, cây yếu dần, buồng nhỏ hoặc không ra quả, đặc biệt ở vùng đất thấp.

Cách phòng trị:

• Phun thuốc Regent (10g pha với 10 lít nước) quanh gốc khi phát hiện, đảm bảo thuốc thấm sâu 10-15cm để diệt bọ triệt để.
• Rắc vôi bột (1kg/m²) để khử trùng đất, đào bỏ cây nặng và thay giống mới từ nguồn sạch, phục hồi vườn trong 1-2 tháng.
• Dọn sạch cỏ dại, cải tạo đất thoáng khí, tránh úng lâu ngày để ngăn bọ sinh sôi, giúp cây phát triển bình thường.

Sâu cuốn lá chuối

Sâu cuốn lá chuối phá lá mạnh. Chúng ăn lá non, lá già. Lá rách, thủng lỗ 1-2cm. Sâu cuốn lá làm tổ dài 10-15cm. Tổ có tơ mỏng bọc ngoài. Sâu con trắng đục, dài 2-3cm. Thân phủ phấn trắng mịn. Đầu đen hoặc đỏ đen. Bụng mũm mĩm hơn đầu. Sâu hoạt động nhiều vào mùa mưa, tháng 6-10. Lá cuốn lạ, có tơ trắng là dấu hiệu. Cây khó quang hợp. Cây yếu dần, dễ nhiễm sâu bệnh hại chuối khác.

Cách trị:

• Thấy lá cuốn thì cắt ngay. Gom sâu, đốt xa vườn. Giảm 70% sâu trong 3 ngày.
• Pha Karate 2.5EC (20ml với 8 lít nước). Xịt đều lên lá. Diệt sâu trong 2-4 ngày. Xịt lại sau 7 ngày nếu sâu còn.
• Dọn lá khô, cỏ dại quanh vườn. Giữ vườn thoáng, tránh ẩm ướt.

Các loại bệnh thường gặp ở trên cây chuối

Bệnh chùn đọt (Bunchy top)

Bệnh chùn đọt do virus Bunchy top lây qua rệp chuối, khiến lá mọc bó, cuống ngắn dưới 5cm, cây lùn chỉ 0,8-1m, không ra buồng hoặc buồng nhỏ dưới 5kg. Lá có sọc xanh nhạt song song gân phụ, mép lá không đều, cây mất khả năng phát triển, thường thấy ở chuối tiêu hồng. Bệnh mạnh ở vườn ẩm, rậm rạp, gây thiệt hại đến 50% năng suất nếu không kiểm soát rệp.

Cách phòng trị:

• Nhổ bỏ toàn bộ cây nhiễm bệnh, kể cả củ và chồi, đốt xa vườn để tránh virus lây lan trong vòng 24-48 giờ sau khi phát hiện.
• Phun thuốc Actara (25g pha với 8 lít nước) lên lá để diệt rệp truyền bệnh, làm 2 lần cách nhau 7 ngày cho hiệu quả cao.
• Chọn giống khỏe từ vườn sạch, vệ sinh vườn thường xuyên, giảm rệp để cây phát triển bình thường và cho năng suất tốt.

Bệnh đốm lá (Black Sigatoka)

Bệnh đốm lá do vi khuẩn Hycosphaerella fyensis gây ra, tạo đốm xanh vàng nhỏ 1-2mm trên lá, sau lan thành đốm xám tro dài 5-10cm, làm lá héo sớm, quả chuối nám đen mất giá trị. Bệnh mạnh ở nhiệt độ 25-30°C, độ ẩm trên 75%, thường gặp từ tháng 5 đến tháng 10, ảnh hưởng chuối già Nam Mỹ. Nếu không trị, năng suất giảm 20-30%.

Cách phòng trị:

• Phun thuốc Mancozeb 80% (20g pha với 10 lít nước) 2 tuần/lần từ tháng 5-10, phủ đều mặt lá để diệt vi khuẩn trong 5-7 ngày.
• Cắt bỏ lá nhiễm bệnh, mang ra khỏi vườn đốt hoặc chôn sâu 30cm để ngăn vi khuẩn lây qua gió và nước mưa.
• Giữ vườn thoáng, giảm độ ẩm bằng cách phát quang cỏ và cải thiện thoát nước, giúp cây khỏe và ít bệnh hơn.

Bệnh héo rũ Panama trên cây chuối

Đây là một loại bệnh rất nghiêm trọng gây ra bởi nấm Fusarium oxysporum f.sp. cubense. Bệnh này tấn công hệ thống rễ và thân cây chuối, gây tắc nghẽn mạch nước và làm suy yếu cung cấp nước và chất dinh dưỡng cho cây. Bệnh héo rũ Panama khiến lá chuối héo và rụng, giảm khả năng sinh trưởng và sản xuất quả, cuối cùng dẫn đến chết cây.

Bệnh Moko

Bệnh Moko do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây ra, làm thân thối đen, chảy dịch hôi trong 7-10 ngày, lá rũ nhanh, quả thối từ trong, lây qua đất, nước, dụng cụ cắt tỉa. Bệnh nguy hiểm ở vùng chuyên canh, có thể làm chết 60-70% vườn chuối nếu không kiểm soát, thường thấy ở chuối già Nam Mỹ. Triệu chứng rõ là thân mềm, mùi hôi khó chịu.

Cách phòng trị:

• Cắt bỏ cây nhiễm bệnh, kể cả rễ, đốt ngay hoặc chôn sâu 50cm xa vườn để diệt vi khuẩn triệt để trong 24 giờ.
• Rắc vôi bột (1kg/m²) quanh gốc để khử trùng đất, rửa dao cắt bằng cồn 70% sau mỗi lần dùng để tránh lây lan.
• Tránh dùng nước tưới từ khu vực nhiễm bệnh, kiểm tra vườn hàng tuần để phát hiện sớm và xử lý ngay lập tức.

Bệnh thối thân

Bệnh thối thân do nấm và tuyến trùng kết hợp, làm thân mềm, thối đen từ gốc lên trong 2-3 tuần, lá rũ, cây chết, gây thiệt hại 30-40% năng suất ở đất úng. Bệnh xuất hiện ở vườn thiếu chăm sóc, tạo mùi hôi khó chịu, thường gặp ở chuối lâu năm. Dấu hiệu là thân đen, lá vàng, rễ thối nếu có tuyến trùng kèm theo.

Cách phòng trị:

• Cắt bỏ phần thân thối, mang tiêu hủy xa vườn, phun Basudin 95% (30kg/ha) quanh gốc để diệt tuyến trùng và nấm trong 5-7 ngày.
• Đào rãnh thoát nước, bón phân chuồng (10kg/bụi) và NPK 15-15-15 (1kg/bụi) để cây khỏe, tăng khả năng chống chịu bệnh.
• Kiểm tra đất thường xuyên, tránh úng lâu, dọn cỏ dại để giảm điều kiện phát triển của nấm, giúp cây phục hồi nhanh.

Lợi ích của việc phòng trị sâu bệnh hại chuối

Phòng trị sâu bệnh hại chuối kịp thời mang lại nhiều lợi ích lớn cho bà con. Cây khỏe mạnh sẽ đạt năng suất 20-30 tấn/ha, quả đẹp, bán giá cao, đặc biệt với chuối già Nam Mỹ phục vụ xuất khẩu. Ví dụ, một vườn chuối ở Hướng Hóa (Quảng Trị) sau khi trị bệnh đốm lá đã tăng sản lượng từ 18 tấn/ha lên 23 tấn/ha chỉ trong một vụ, giúp bà con thu thêm hàng chục triệu đồng. Điều này không chỉ đảm bảo thu nhập ổn định mà còn giúp tiết kiệm chi phí xử lý lâu dài.

Biện pháp tăng cường hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại chuối

Với đặc tính về cành lá xum xuê và diện tích rộng lớn của cây chuối, việc phun thuốc truyền thống bằng tay gặp nhiều khó khăn và không đảm bảo hiệu quả. Để nâng cao hiệu quả hơn nữa, chúng tôi khuyên bà con thử công nghệ máy bay phun thuốc. Máy bay DJI Agras T50 phun đều, tiết kiệm 30% thuốc, 90% nước, xử lý 20ha/ngày, giúp bạn giảm 2-3 ngày công lao động mà vẫn đạt kết quả vượt trội.

Hãy đăng ký trải nghiệm tại vườn nhà bạn qua link https://canhdieuviet.vn/dang-ky-demo/. Đây là cách nhanh nhất để thấy vườn chuối xanh tốt, năng suất cao mà không tốn nhiều sức lực.

Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với quý bà con. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, xin vui lòng liên hệ với Cánh Diều Việt qua số hotline 05 6655 8899 để được hỗ trợ và tư vấn nhanh chóng nhất.

Bài viết liên quan: 

Sâu Bệnh Hại Cây Trồng Và Cách Phòng Trừ Hiệu Quả Nhất

Sâu Bệnh Hại Trên Cây Cóc: Dấu Hiệu & Tuyệt Chiêu Phòng Trừ

Sâu Bệnh Hại Ngô | Biện Pháp Phòng Trừ Hiệu Quả