Sâu bệnh hại cây trồng
Sâu bệnh hại cây trồng
Sâu bệnh hại trên cây cóc: Dấu hiệu & tuyệt chiêu phòng trừ
Sâu bệnh trên cây cóc là vấn đề khiến rất nhiều người nông dân phải đau đầu. Trong bài viết này, mời mọi người cùng Cánh Diều Việt tìm hiểu về cách nhận biết và...
Sâu bệnh hại cây trồng
Sâu Bệnh Hại Cây Mận & biện pháp phòng trừ hiệu quả
Sâu bệnh hại cây mận luôn là nỗi lo lớn của bà con nông dân khi cây mận bị sâu ăn lá, đục trái hay mắc các loại bệnh nguy hiểm. Cánh Diều Việt hiểu...
Sâu bệnh hại cây trồng
Sâu Bệnh Trên Cây Lộc Vừng & Cách Phòng Trừ Hiệu Quả
Cây lộc vừng là một loại cây phổ biến được trồng rộng rãi với giá trị kinh tế cao. Cây này có thể đạt chiều cao từ 10-12 mét. Tuy nhiên, nếu bị tác động...
- 1
- 2
Sâu bệnh hại cây trồng là các loài sâu, bọ, nấm hoặc vi khuẩn gây hại đến lá, thân, rễ, làm cây chậm phát triển và giảm năng suất. Một số loại phổ biến gồm sâu đục quả, dòi đục lá, bọ rầy, rệp, nhện đỏ… Cùng Cánh Diều Việt khám phá đặc điểm và cách xử lý hiệu quả qua bài viết sau.
20 loại sâu hại cây trồng thường gặp và cách nhận diện
Sâu hại có thể gây hại từ rễ đến lá, hoa và quả. Nhận diện đúng và xử lý sớm giúp hạn chế thiệt hại và tiết kiệm chi phí. Dưới đây là 20 loại sâu hại phổ biến kèm dấu hiệu và cách xử lý ban đầu.
STT | Tên sâu hại | Đặc điểm nhận diện | Cây thường bị hại | Gợi ý xử lý ban đầu |
1 | Sâu đục quả | Lỗ nhỏ trên quả, vết thâm, có dòi hoặc phân sâu bên trong | Ổi, xoài, cà, bầu bí | Bao quả non, đặt bẫy pheromone |
2 | Dòi đục lá | Vết ngoằn ngoèo như đường hầm dưới lá, lá héo | Cải, dưa, cà chua, bầu | Cắt lá bị hại, dùng dung dịch sinh học |
3 | Sâu cuốn lá | Lá cuốn lại, có tơ, sâu xanh nhạt bên trong | Lúa, dưa, cà chua, rau xanh | Loại bỏ tổ sâu, phun neem hoặc Biocin |
4 | Sâu đục thân | Lỗ nhỏ trên thân, cây héo ngang thân, có mùn cưa | Lúa, ngô, cây ăn trái | Cắt bỏ cành hại, bón phân tăng đề kháng |
5 | Sâu đất | Sống trong đất, ăn rễ hoặc cắn ngang thân cây non | Bầu bí, đậu, rau màu | Xới đất, bắt tay, rải Basudin |
6 | Bọ rầy | Nhỏ, tụ mặt dưới lá, chích hút làm lá vàng | Lúa, rau xanh, xoài | Dùng bẫy dính vàng, phun dầu khoáng |
7 | Rệp | Thân mềm, xanh/vàng/nâu, tụ theo đàn, gây xoăn lá | Đậu, rau cải, hoa cảnh | Phun nước tỏi/ớt, thả bọ rùa |
8 | Bọ trĩ (bù lạch) | Nhỏ, vàng nhạt, làm xoăn lá non, hoa khô rụng | Cà, ớt, dưa, hành | Dùng bẫy dính, phun neem hoặc Abamectin |
9 | Nhện đỏ | Rất nhỏ, đỏ tươi, tạo đốm trắng bạc dưới lá, có mạng tơ | Cà chua, ớt, hoa hồng | Phun nước mạnh mặt dưới lá, dùng dầu khoáng |
10 | Ruồi đục quả | Lỗ nhỏ trên quả, quả non rụng sớm, có dòi trắng bên trong | Mít, xoài, ổi, dưa | Bao quả, đặt bẫy đèn, xử lý trứng bằng Dipterex |
11 | Bọ dưa | Nâu vàng, cắn thủng lá, ăn rễ non, gây thối gốc | Dưa leo, bí, cà | Dùng vợt thủ công, rải Diaphos trước trổ hoa |
12 | Bọ hung | Đen bóng, ấu trùng cong hình chữ C, ăn rễ ban đêm | Rau màu, cây ăn quả | Thu bắt ban đêm, sử dụng thiên địch |
13 | Bọ rùa (gây hại) | Vàng cam, có gai, ăn lá từ rìa vào giữa | Cà chua, đậu, bầu bí | Loại bỏ ổ trứng, dùng Sherpa nếu mật độ cao |
14 | Bọ xít | Dài, cánh nâu/vàng, chích hút làm rụng quả | Đậu, cây ăn trái | Phun Oshin, cắt bỏ cành có ổ trứng |
15 | Sâu sừng cà chua | To, xanh đậm, có sừng, ăn trụi lá | Cà chua, tiêu | Bắt tay sáng sớm, rải thuốc sinh học quanh gốc |
16 | Bọ phấn thuốc lá | Nhỏ, trắng, bay thành đám, làm lá vàng | Cây cảnh, rau xanh | Dùng bẫy dính, phun Vineem hoặc neem oil |
17 | Giun dây | Dài, nhỏ như chỉ, gây héo đọt và thối rễ | Rau màu, cây con | Luân canh, xử lý đất bằng nấm đối kháng |
18 | Sâu tơ (bắp cải) | Xanh, bò nhanh, cắn lỗ lá tròn hoặc rách to | Cải xanh, cải bẹ, bắp cải | Phun Biocin hoặc Bt (Bacillus thuringiensis) |
19 | Bọ ve nhện | Nhỏ, gây khô mép lá, biến lá vàng và rụng sớm | Hoa lan, hoa hồng, rau màu | Phun nước 2 lần/ngày, dùng dầu khoáng SK99EC |
20 | Sâu non bọ cánh cứng | Trắng sữa, đầu nâu, ăn rễ và lá non | Dưa, bầu, bí | Cày ải, dùng thuốc dạng hạt nếu mật độ cao |
Mẹo nhỏ: Hãy mang theo kính lúp và sổ tay ghi chép khi kiểm tra vườn. Quan sát sáng sớm hoặc chiều mát – khi sâu hại ít di chuyển – sẽ giúp bạn phát hiện chính xác hơn.

10 bệnh hại cây trồng phổ biến và dấu hiệu nhận biết
Ngoài sâu hại, cây trồng còn dễ mắc bệnh do nấm, vi khuẩn và virus, gây thối rễ, đốm lá, héo rũ… Những bệnh này thường khó phát hiện sớm vì dễ nhầm với thiếu dinh dưỡng. Dưới đây là 10 bệnh phổ biến kèm dấu hiệu và nguyên nhân để bà con nhận biết kịp thời.
STT | Tên bệnh | Dấu hiệu nhận diện | Nguyên nhân chính |
1 | Héo rũ | Cây héo dần từ dưới lên, lá vàng, rũ xuống dù đất đủ ẩm | Nấm trong đất (Fusarium, Pythium), ngập úng |
2 | Đạo ôn (cháy bìa lá lúa) | Vết loang hình mắt én, đốm xám trắng ở đầu lá | Nấm Magnaporthe oryzae |
3 | Nấm gỉ sắt | Vết rỉ màu cam trên mặt dưới lá, thường gặp ở cà phê, đậu | Nấm gỉ sắt (Uromyces spp.) |
4 | Đốm lá | Đốm tròn hoặc bất định hình, nâu/đen, có viền vàng | Vi khuẩn Xanthomonas, nấm Cercospora |
5 | Thối rễ | Rễ đen, mềm nhũn, có mùi hôi, cây không hút nước được | Nấm Thielaviopsis, đất úng, thiếu oxy |
6 | Cháy lá | Lá khô từ mép vào trong, chuyển nâu đen, lan nhanh nếu nắng nóng | Thiếu nước, nắng gắt, nấm Rhizoctonia |
7 | Phấn trắng | Mảng phấn trắng mịn phủ mặt lá, đôi khi lan lên thân, cành, quả | Nấm Erysiphe spp. |
8 | Thán thư | Vết lõm thâm đen trên quả và cành non, khô, lan rộng khi ẩm cao | Nấm Colletotrichum spp. |
9 | Bồ hóng | Mảng nấm đen như bụi khói bám trên lá và thân, gây cản trở quang hợp | Dịch tiết từ rệp, bọ phấn tạo điều kiện cho nấm phát triển |
10 | Sương mai | Lá có vệt mờ như phủ sương, sau đó vàng và rụng | Nấm Phytophthora infestans, độ ẩm cao |
Ví dụ thực tế dễ gặp:
- Lá dưa leo có lớp bụi trắng → bệnh phấn trắng
- Cà chua thâm đen quả non → thán thư
- Lúa cháy bìa lá theo hình thuyền → đạo ôn
- Cải bẹ xanh rũ gốc, rễ thối đen → héo rũ

Tác hại của sâu, bệnh hại cây trồng
Sâu bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây trồng cả về sinh trưởng, năng suất và chất lượng. Cụ thể:
- Làm cây phát triển kém: Gây tổn thương lá, thân, rễ khiến cây giảm khả năng quang hợp, hấp thu dinh dưỡng → cây còi cọc, không ra hoa, kết trái.
- Giảm sản lượng: Mất lá, quả, hoa và chết sớm khiến năng suất giảm từ 30–50% nếu không xử lý kịp thời.
- Giảm chất lượng nông sản: Nông sản bị biến dạng, thối hỏng, màu xấu, dễ nhiễm nấm độc → khó tiêu thụ, mất giá trị thương phẩm.
- Lây lan nhanh: Một số sâu như bọ trĩ, rệp còn là trung gian truyền virus, vi khuẩn, làm bệnh lây lan diện rộng.
- Gây thiệt hại kinh tế: Tăng chi phí thuốc, giảm thu nhập người trồng, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng nông nghiệp.
Tóm lại, sâu bệnh không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến cây mà còn kéo theo thiệt hại lớn về kinh tế và an toàn thực phẩm. Việc phòng trừ chủ động là cực kỳ cần thiết.

Hướng dẫn chi tiết cách phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng (5 bước thực tế)
Bước 1 – Quan sát và phát hiện sớm
- Kiểm tra vườn định kỳ mỗi 5–7 ngày, đặc biệt vào sáng sớm hoặc chiều mát.
- Tập trung kiểm tra mặt dưới lá, đọt non, gốc cây và quả non – nơi sâu bệnh thường xuất hiện.
- Ghi chú thời gian, vị trí phát hiện để theo dõi và xử lý đúng giai đoạn.
Ví dụ: Lá cà chua có đốm trắng bạc → nghi nhện đỏ; lá dưa leo có đường hầm → dòi đục lá.
Bước 2 – Áp dụng biện pháp sinh học an toàn
- Dùng thiên địch như bọ rùa ăn rệp, ong ký sinh tiêu diệt sâu non.
- Pha dung dịch tự nhiên: 50g tỏi + 20g ớt + 1 lít nước, để qua đêm rồi phun vào sáng sớm.
- Sử dụng các chế phẩm sinh học như Neem oil, nấm đối kháng Trichoderma.
An toàn cho người, thân thiện với môi trường, phù hợp canh tác hữu cơ.
Bước 3 – Thực hiện các biện pháp cơ học đơn giản
- Bắt sâu bằng tay vào sáng sớm, nhất là sâu sừng, sâu xanh.
- Đặt bẫy dính vàng (10 cái/ha) để bắt bọ trĩ, bọ phấn.
- Bao quả bằng túi nilon để ngăn ruồi đục quả.
Chi phí thấp, dễ làm, hiệu quả cao với vườn nhỏ và cây ăn trái.
Bước 4 – Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách
- Ưu tiên thuốc sinh học như Neem, Abamectin, Emamectin, phù hợp cho rau, cây ăn trái.
- Nếu sâu bệnh nặng, dùng thuốc hóa học như Anvil 5SC, Oshin 100SL theo nguyên tắc 4 đúng: Đúng thuốc – Đúng liều – Đúng lúc – Đúng cách
Luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc. Đọc kỹ hướng dẫn và tuân thủ thời gian cách ly.
Bước 5 – Cải thiện kỹ thuật canh tác
- Luân canh cây trồng: ví dụ lúa – đậu – rau để cắt đứt vòng đời sâu bệnh.
- Tưới tiêu hợp lý: tránh ngập úng gây nấm, thối rễ.
- Bón phân cân đối: dùng phân hữu cơ hoai mục, hạn chế đạm quá mức.
- Dọn vệ sinh vườn, tỉa lá già thường xuyên để tạo thông thoáng.

Ứng dụng máy bay phun thuốc – Giải pháp hiệu quả phòng trừ sâu bệnh
Trong nông nghiệp hiện đại, máy bay phun thuốc không người lái đang trở thành công cụ đắc lực giúp bà con phòng trừ sâu bệnh nhanh – chính xác – an toàn.
Lợi ích nổi bật của máy bay phun thuốc:
- Phun nhanh gấp 10 lần thủ công: 1 giờ có thể xử lý 10–15 ha.
- Tiết kiệm vật tư: Giảm 30% thuốc, 90% nước.
- An toàn cho người dùng: Không tiếp xúc hóa chất.
- Hiệu quả cao trên cây tán dày và địa hình khó: Như sầu riêng, xoài, cà phê, đồi dốc…
Kết hợp tối ưu với các biện pháp khác:
- Canh tác hợp lý giúp cây khỏe, ít sâu bệnh.
- Thiên địch – sinh học hỗ trợ giảm áp lực dịch hại.
- Máy bay phun đúng – đủ – đều giúp thuốc phát huy tối đa hiệu quả.
Trải nghiệm miễn phí tại vườn nhà bạn, đăng ký ngay: canhdieuviet.vn/dang-ky-demo. Gọi ngay 05 6655 8899 để được tư vấn.