Sầu riêng là một trong những loại cây ăn trái phổ biến được trồng tại Việt Nam. Đây là cây có giá trị kinh tế cao, mang lại thu nhập ổn định cho nông dân. Tuy nhiên, để có thể thu hoạch được những trái sầu riêng chất lượng, việc bón phân cho sầu riêng là rất quan trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại phân bón cho sầu riêng, tính lượng phân bón cần thiết và kỹ thuật bón phân cho cây.
Các loại phân bón cần thiết cho cây sầu riêng
Phân hữu cơ
Phân hữu cơ là một trong những loại phân bón quan trọng cho sầu riêng, và nó bao gồm nhiều nguồn khác nhau như phân gia súc, than bùn, phân thừa từ cây trồng, phân xanh, và phân cá.
Ưu điểm:
- Tạo chất đệm và ổn định độ chua của đất: Điều này giúp tăng hiệu suất của phân bón vô cơ.
- Làm đất tơi xốp và giữ ẩm tốt: Phân hữu cơ cải thiện cấu trúc đất, giúp nước dễ dàng thẩm thấu và duy trì độ ẩm.
- Tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật: Phân hữu cơ tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển và hoạt động, từ đó tăng khả năng kháng bệnh cho cây trồng.
- Chi phí thấp: Phân hữu cơ thường rẻ hơn so với phân bón vô cơ.
Hạn chế:
- Hiệu quả chậm: Sự phân giải của phân hữu cơ diễn ra chậm hơn so với phân vô cơ.
- Cồng kềnh và tốn công vận chuyển: Phân hữu cơ thường có khối lượng lớn, việc vận chuyển có thể tốn kém.
- Hàm lượng dưỡng chất thấp và không ổn định: Phân hữu cơ có hàm lượng dưỡng chất thấp hơn và không ổn định bằng phân vô cơ.
Để nâng cao chất lượng phân chuồng, bà con nông dân nên tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp sẵn có để độn chuồng và ủ phân trước khi sử dụng.
Cách thực hiện:
- Độn chuồng: Sử dụng trấu, rơm rạ để hút ẩm, giữ cho chuồng khô ráo và ấm áp, đồng thời hạn chế thất thoát đạm từ nước tiểu gia súc.
- Ủ phân: Trộn phân chuồng với lá cây khô (điều, sầu riêng…), thân cành lá tươi (từ việc dọn vườn, tỉa cành…). Việc tận dụng các tàn dư thực vật này không chỉ tăng khối lượng phân mà còn cải thiện chất lượng đáng kể.
Các phương pháp ủ phân hữu cơ:
- Ủ nóng: Phân được xếp thành lớp, tưới ẩm, trộn vôi bột (nếu cần) và supe lân. Sau 4-6 ngày, nhiệt độ trong đống phân tăng cao (50-60°C), vi sinh vật hoạt động mạnh, giúp phân hoai mục nhanh (30-40 ngày). Tuy nhiên, phương pháp này có thể làm mất một phần đạm.
- Ủ nguội: Phân được xếp lớp và nén chặt, trộn thêm lân và phủ đất. Quá trình phân hủy diễn ra chậm hơn do thiếu oxy, nhưng giữ được nhiều đạm hơn. Thời gian ủ kéo dài 5-6 tháng.
- Ủ nóng trước, nguội sau: Kết hợp ưu điểm của cả hai phương pháp trên, giúp rút ngắn thời gian ủ mà vẫn giữ được chất lượng phân.
Cách dùng:
Thời gian ủ phân hữu cơ kéo dài từ 1-4 tháng, tùy thuộc vào loại nguyên liệu và điều kiện môi trường. Phân hoai mục hoàn toàn khi có màu nâu đen, tơi xốp, mùi chua nồng và ấm vừa tay.
Phân ủ chưa sử dụng hết nên được bảo quản bằng cách đánh đống, che đậy hoặc đóng bao để tránh mất chất dinh dưỡng. Hiệu quả sử dụng cao nhất trong vòng một tháng sau khi phân ngấu.
Phân ủ chủ yếu được bón lót cho cây trồng, nhưng cũng có thể bón thúc cho rau và hoa. Cách bón tương tự như các loại phân hữu cơ truyền thống khác.
Ưu điểm của phân ủ vi sinh cho cây sầu riêng:
- Tiết kiệm chi phí nhờ tận dụng phế phụ phẩm nông nghiệp và chăn nuôi.
- Giảm thiểu nguy cơ lây lan mầm bệnh, bảo vệ môi trường.
- Đảm bảo an toàn chất lượng nông sản, góp phần xây dựng nền nông nghiệp bền vững.
Khuyến khích các hộ nông dân có quy mô nhỏ lẻ ủ phân hữu cơ để tận dụng nguồn phân chuồng và xác bã thực vật sẵn có.
Phân vô cơ cho sầu riêng
Để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cây sầu riêng, việc sử dụng các loại phân bón vô cơ là cần thiết. Những loại phân này cung cấp đạm, lân, kali và các vi lượng quan trọng cho cây. Nhu cầu dinh dưỡng của cây sầu riêng tăng theo độ tuổi và mức năng suất, tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của cây, bạn có thể lựa chọn loại phân vô cơ phù hợp.
Ưu điểm:
- Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng nhanh chóng: Phân vô cơ cung cấp dinh dưỡng một cách hiệu quả và nhanh chóng cho cây sầu riêng.
- Hàm lượng dinh dưỡng ổn định và dễ kiểm soát: Phân vô cơ thường có hàm lượng dinh dưỡng cao và ổn định, giúp bạn dễ dàng kiểm soát lượng dinh dưỡng cho cây.
- Dễ vận chuyển và sử dụng: Phân vô cơ thường có dạng bột hoặc hạt, dễ dàng vận chuyển và sử dụng trong quá trình chăm sóc cây trồng.
Hạn chế :
- Gây chai cứng đất: Sử dụng phân vô cơ trong thời gian dài có thể làm cho đất trở nên chai cứng và chua, từ đó ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây.
- Hạn chế sự phát triển của vi sinh vật: Phân vô cơ không cung cấp môi trường thích hợp cho sự phát triển của vi sinh vật trong đất.
Chất cải tạo đất:
- Vôi: Thường được sử dụng để nâng cao độ pH của đất, cải thiện tính lý và hoá của đất, thúc đẩy quá trình phân giải chất hữu cơ, và giúp cây sầu riêng tăng trưởng phát triển tốt hơn. Ngoài ra, việc sử dụng vôi cũng giúp giải phóng lân bị cố định trong đất.
- Dolomite: Dolomite là một loại khoáng sản thường được sử dụng thay thế vôi. Nó không chỉ cung cấp canxi mà còn chứa magiê, giúp cây sầu riêng phát triển khỏe mạnh. Khi đất có độ pH thấp (≤ 5,5), việc bón vôi là cần thiết, nhưng cần thực hiện một cách từ từ và liên tục trong một khoảng thời gian, thay vì bón một lượng lớn một lần.
- Chất vi lượng: Thường được kết hợp trong các loại phân bón hỗn hợp hoặc dung dịch phun lá để đảm bảo cây nhận đủ các vi lượng cần thiết. Cách sử dụng chúng có thể là bón lót hoặc phun trực tiếp lên lá cây.
Cách tính lượng phân bón cho sầu riêng
Dưới đây là bảng về lượng phân bón cho cây sầu riêng theo từng tuổi:
| Tuổi Cây | Liều Lượng Phân (kg/cây/năm) | Số Lần Bón Trong Năm |
| 1 | 0,3 | 4 |
| 2 | 0,6 | 4 |
| 3 | 1,0 | 3 |
| 4 | 2,0 | 3 |
| 5 | 2,5 | 3 |
| 6 | 4,0 | 3 |
| 7 | 5,0 | 3 |
| số 8 | 5,0 | 3 |
| 9 | 6,0 | 3 |
Trong giai đoạn này, bạn có thể sử dụng phân gà hoặc phân hữu cơ đã hoai mục. Hãy lựa chọn loại phân và áp dụng theo công thức N:P:K:Mg = 18:11:5:3 hoặc 15:15:6:4. Áp dụng số lần bón tương ứng với tuổi cây để đảm bảo sầu riêng phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất tốt.
Chuẩn bị trước khi bón phân
Chuẩn bị phân bón:
- Phân đạm: Urea Malaysia (46% N) hoặc Sunphat đạm (SA Nhật, SA Thái) (20-21% N).
- Phân lân: DAP Plus Humic + TE hoặc DAP Korea (16-18% P2O5 hữu hiệu).
- Phân kali: Kali Israel (61% K2O).
- Phân hữu cơ: Phân bò, phân gà, phân heo, phân hữu cơ vi sinh, phân dơi, phân cá…
Chuẩn bị dụng cụ bón phân:
- Cân trọng lượng: Để cân chính xác lượng phân bón cần thiết cho từng cây.
- Xô, chậu, thúng, túi nilon: Để đựng và vận chuyển phân bón đến vị trí bón.
- Máy bón phân: Nếu có, giúp tiết kiệm thời gian và công sức khi bón phân cho diện tích lớn.
- Các dụng cụ khác: Bay, xẻng, cào… (nếu cần) để xử lý đất và phân bón.
Hướng dẫn kỹ thuật bón phân cho sầu riêng hiệu quả
Giai đoạn kiến thiết cơ bản
Bước 1: Xác định thời điểm bón phân cho cây
Bón phân cần dựa vào nhu cầu dinh dưỡng của cây sầu riêng trong từng giai đoạn. Nên bón phân nhiều lần trong năm (từ 4 – 6 lần) hoặc hàng tháng nếu có điều kiện. Có thể sử dụng phân bón lá nếu cây phát triển yếu và phun ở mặt dưới lá.
Phân hữu cơ và vôi nên được bón một lần vào đầu mùa mưa.
Phân vi lượng cần được phun 2 lần trong năm.
Bước 2: Xác định cách bón phân
Bón gốc:
- Phân hữu cơ: Bón vào hố trước khi trồng hoặc rải quanh bồn ở phía ngoài rìa tán lá, sau đó xới nhẹ và đều.
- Phân vô cơ: Cần tập trung bón ở tầng đất mặt (cây sầu riêng có bộ rễ ăn nông chỉ từ 0 – 30 cm). Trong giai đoạn này, bón quanh và cách gốc 20cm tùy theo độ lớn của cây. Sau đó, tủ lên một lớp đất mỏng và dùng lá cây, cỏ để phủ lên trên.
Phun trên lá:
Áp dụng đối với các loại phân vi lượng như Super Zinc K. Phải tuân theo hướng dẫn trên bao bì và phun vào buổi sáng, phun mặt dưới của lá để tăng hiệu quả.
Bước 3: Tiến hành bón phân cho cây sầu riêng
Bón lót: Trộn phân hữu cơ hoặc phân chuồng và vôi với đất trong hố và lấp hố trước khi trồng, khoảng từ 15 – 30 ngày trước.
Bón thúc: Xới nhẹ đất trong tán cây, rải đều phân và sau đó phủ một lớp đất mỏng lên trên.
Bước 4: Tưới nước sau khi bón phân cho cây
Tưới nước đủ ẩm ngay sau khi bón phân để đảm bảo phân hòa tan và cây dễ hấp thu. Tránh tưới quá nhiều gây rửa trôi phân. Có thể kết hợp phủ đất để giữ ẩm và giảm bay hơi.
Giai đoạn kinh doanh
Bước 1: Xác định thời điểm bón phân cho cây
Căn cứ vào nhu cầu dinh dưỡng của cây sầu riêng trong giai đoạn kinh doanh.
- Lần 1: Bón ngay sau thu hoạch, tỉa cành, bón phân gà hoai mục (20 – 30 kg/cây) kết hợp với phân vô cơ có hàm lượng đạm cao theo công thức N:P:K:Mg (18:11:5:3 hoặc 15:15:6:4) với liều lượng 2 – 3 kg/cây.
- Lần 2: Trước ra hoa 30 – 40 ngày, bón phân vô cơ có hàm lượng lân cao theo công thức N:P:K (10:50:17) với liều lượng 2 – 3 kg/cây.
- Lần 3: Khi quả sầu riêng lớn bằng quả chôm chôm, bón phân có hàm lượng kali cao theo công thức N:P:K:Mg (12:12:17:2) với liều lượng 2 – 3 kg/cây.
- Lần 4: Trước khi quả chín 1 tháng, bón 2 – 3 kg phân NPK (16:16:8) kết hợp với 1 – 1,5 kg phân KNO3 để tăng chất lượng quả.
Bước 2: Xác định cách bón phân
Bón gốc:
- Phân hữu cơ: Bón rải quanh bồn ở phía ngoài rìa tán lá, sau đó xới nhẹ và đều hoặc đào rãnh xung quanh đường kính tán lá và sau đó lấp đất lại.
- Phân vô cơ: Bón giống như giai đoạn kiến thiết cơ bản (xới đất nhẹ, rải phân trong tán, cách gốc 20cm, lấp đất nhẹ, tưới nước và tủ gốc).
Phun trên lá: Phun theo hướng dẫn trên bao bì theo giai đoạn sinh trưởng của cây.
Bước 3: Tiến hành bón phân cho sầu riêng
Bón lót: Trộn phân hữu cơ hoặc phân chuồng và vôi với đất trong rãnh rồi lấp đất lại.
Bón thúc: Xới nhẹ đất trong tán cây, rải đều phân và phủ một lớp đất mỏng lên trên.
Bước 4: Tưới nước sau khi bón phân
Tưới nước đủ ẩm ngay sau khi bón phân để phân hòa tan cho cây dễ hấp thu. Đừng tưới quá nhiều để tránh mất phân.
Lưu ý khi bón phân cho cây sầu riêng
- Bón phân nên thực hiện vào buổi sáng hoặc buổi chiều mát mẻ, tránh buổi trưa nắng nóng hoặc khi có mưa to.
- Đối với vùng đất có pH thấp, nên sử dụng DAP thay cho NPK loại 16:16:8.
- Làm sạch cỏ quanh gốc sầu riêng và hạn chế sự cạnh tranh dinh dưỡng với cây khác.
- Hạn chế mất mát phân bón bằng cách làm bồn, tủ gốc bằng lớp lá cây xung quanh gốc để giữ ẩm và ngăn phân bay hơi.
- Tránh bón phân khi thời tiết nóng và đất khô.
- Sử dụng phân bón hữu cơ hàng năm, không nên sử dụng chỉ phân vô cơ.
- Tuân theo nguyên tắc “5 đúng” bao gồm bón đúng loại phân, đúng nhu cầu sinh lý, đúng điều kiện đất đai, đúng lúc và đúng phương pháp.
- Ngoài các cách trên còn có thể sử dụng công nghệ máy bay phun thuốc 3 trong 1 (phun thuốc trừ sâu, phun phân bón lá và gieo hạt) cũng là một giải pháp hiệu quả để chăm sóc vườn sầu riêng, giúp tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng.
Kết luận
Việc bón phân cho sầu riêng đúng cách và đủ lượng là rất quan trọng để giúp cây phát triển toàn diện và đạt hiệu quả cao. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho các nhà nông trồng trong việc chăm sóc và trồng cây sầu riêng. Nếu có bất kỳ thắc mắc có thể liên hệ ngay 05 6655 8899 để được Cánh Diều Việt tư vấn và hỗ trợ nhiệt tình.
Bài viết liên quan:
- Phân Bón Cho Chanh Loại Nào Tốt? Cách Bón Hiệu Quả Nhất
- Bón Phân Cho Su Hào: Bí Quyết Đơn Giản Nhưng Hiệu Quả
- Phân Bón Cây Kim Tiền Loại Nào Tốt? Cách Bón Hiệu Quả
