Việc bón phân đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng cây trồng. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá nhiều phân thì sẽ gây ra những tác hại không mong muốn đến cho cây và môi trường xung quanh. Bài viết này Cánh Diều Việt sẽ giải đáp tại sao không nên bón nhiều phân cho cây và cách để bón phân đúng lượng và đúng cách.
Tại sao không nên bón nhiều phân cho cây?
Bón quá nhiều phân đạm có thể làm cho nồng độ chất tan trong dung dịch đất cao hơn so với nồng độ chất tan trong tế bào cây trồng, gây ra hiện tượng nước chảy ra khỏi tế bào cây thay vì hấp thụ từ môi trường. Khi cây không hấp thụ đủ nước và dưỡng chất cần thiết, cây trở nên héo và cuối cùng chết.
Nguyên nhân của hiện tượng này là do rễ cây hút nước và dưỡng chất từ đất nhờ quá trình thẩm thấu để cân bằng nồng độ dung dịch muối khoáng, axit, kiềm… Nồng độ chất tan trong rễ cây thấp hơn trong môi trường đất, vì vậy nước và dưỡng chất được hấp thụ vào cây.
Khi bón quá nhiều phân bón, nồng độ chất tan trong rễ cây tăng cao hơn trong môi trường đất, làm cho dung dịch đất trở nên háo nước, lúc này nước sẽ bị đẩy ra khỏi tế bào cây thay vì hút vào. Điều này gây ra sự khan hiếm nước và dưỡng chất trong cây, khiến cây héo và cuối cùng chết.
Nếu phân bón là loại vô cơ, nồng độ chất tan trong dung dịch quá cao, làm cho cây không thể hấp thụ nước và phải thải nước ra để cân bằng lại, làm cây héo và cuối cùng chết.
Nếu phân bón là loại hữu cơ, khi chưa hoà tan hết, độ axit trong đất tăng cao, gây khó khăn cho rễ cây hấp thụ nước và muối khoáng, khiến rễ khó phát triển và cây héo và cuối cùng chết.
Vì vậy, việc bón phân đúng lúc, đúng cách và đúng loại là rất quan trọng để tránh hiện tượng này và đảm bảo sức khỏe và phát triển của cây trồng.
Tác hại của việc bón quá nhiều phân cho cây
Việc bón quá nhiều phân cho cây có tác hại lớn đến môi trường. Các chất dinh dưỡng tích tụ lại ở mặt đất sẽ gây ra ô nhiễm môi trường và làm cho đất trở nên khô cứng, không thấm nước. Điều này gây ra khó khăn trong việc tưới nước và sinh ra sự cạnh tranh với các cây cối khác trong khu vực.
Ngoài ra, một số loại phân có thể chứa các chất độc hại như thủy ngân và cadmium, gây hậu quả tiêu cực cho sức khỏe của con người và động vật trong khu vực. Do đó, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng phân bón đúng cách để giảm thiểu tác hại cho môi trường và sức khỏe con người.
Nhận biết hiện tượng cây bị bón quá nhiều phân
Có một số dấu hiệu để nhận biết cây bị bón quá nhiều phân, bao gồm:
- Lá cây bị gãy hoặc bị biến dạng: Cây bị bón quá nhiều phân có thể dẫn đến sự tích tụ quá mức các chất dinh dưỡng trong mô cây, làm cho cơ cấu của cây trở nên yếu đuối và dễ gãy hoặc biến dạng.
- Mùi hôi từ đất hoặc phân bón: Khi bón quá nhiều phân, môi trường đất có thể bị quá tải chất dinh dưỡng, gây ra sự phân hủy và sinh ra mùi hôi khó chịu.
- Không phát triển và chết đốt cây: Cây bị quá nhiều phân bón sẽ không có đủ năng lượng để duy trì sự sống và phát triển, dẫn đến sự chết đốt cây và cây không phát triển.
- Hiện tượng lũy tiến phân bón: Bón quá nhiều phân liên tục trong cùng một khu vực có thể dẫn đến hiện tượng lũy tiến phân bón, khi các chất dinh dưỡng tích tụ trong đất và không được hấp thu hoặc sử dụng bởi cây trồng, gây ra sự ô nhiễm môi trường.
Làm thế nào để bón phân cho cây hợp lý và đúng cách
Bón phân cho cây hợp lý và đúng cách là một quy trình quan trọng giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và đạt được năng suất cao. Để thực hiện việc này, bà con cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
Xác định nhu cầu dinh dưỡng của cây
Mỗi loại cây trồng đều có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau trong từng giai đoạn phát triển. Bà con cần tìm hiểu kỹ về yêu cầu đạm (N), photpho (P), kali (K) và các nguyên tố vi lượng khác của từng loại cây để cung cấp đủ chất dinh dưỡng.
Kiểm tra đất và độ pH
Phân bón sẽ hiệu quả hơn khi đất đáp ứng đúng pH và các yếu tố cần thiết cho sự hấp thụ chất dinh dưỡng. Kiểm tra đất và điều chỉnh pH nếu cần thiết để tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây.
Sử dụng đúng loại phân bón
Cần chọn phân bón chứa đúng tỷ lệ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trong từng giai đoạn phát triển. Phân bón NPK 30-10-10, chẳng hạn, thích hợp cho giai đoạn cây cần sinh trưởng và phát triển mạnh.
Đo lường liều lượng phân
Bón phân quá nhiều có thể gây hại cho cây, trong khi bón quá ít sẽ làm cây phát triển chậm và không đạt năng suất cao. Đo lường chính xác liều lượng phân cần thiết và tuân thủ hướng dẫn sử dụng trên bao bì phân bón.
Bón phân đúng thời điểm
Tuân thủ lịch trình bón phân phù hợp với giai đoạn sinh trưởng của cây và điều kiện thời tiết. Bón phân vào giai đoạn cây đang cần nhiều dinh dưỡng nhất để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng phân bón.
Phân bón kết hợp với tưới nước
Bón phân sau khi tưới nước giúp các chất dinh dưỡng hấp thụ vào đất và rễ cây dễ dàng hơn. Việc kết hợp bón phân và tưới nước đúng cách cũng giúp tránh lãng phí và đảm bảo cây nhận đủ nước và dinh dưỡng cần thiết.
Kiểm tra hiệu quả
Quan sát cây sau khi bón phân để đánh giá hiệu quả. Nếu cây phát triển mạnh mẽ, có lá xanh tốt và phát triển hoa trái đều, chứng tỏ việc bón phân đang đúng và hợp lý.
Cách bón phân như thế nào là hiệu quả?
Có nhiều cách bón phân, trong đó có ba phương pháp phổ biến như sau:
- Bón bề mặt: Phương pháp này thường áp dụng cho các loại phân đạm. Bà con có thể rải phân trên bề mặt đất. Đối với phân hữu cơ, nên trộn đều phân với đất bề mặt hoặc lấp phân bón vào lớp đất.
- Bón cho đất: Phương pháp này phù hợp với các loại phân dễ hòa tan như kali và photpho. Bà con có thể cho nước vào các lỗ hoặc rãnh xung quanh cây trồng và sau đó tưới nước để phân bón nhanh chóng ngấm vào đất.
- Phun lá: Phương pháp này thích hợp với phân chứa các chất như sắt, kẽm. Tuy nhiên, phương pháp này khó ước lượng chính xác lượng phân mà cây hấp thụ, đặc biệt là kali và photpho.
Ngoài những phương pháp truyền thống, hiện nay công nghệ nông nghiệp đã phát triển, và người nông dân có thể sử dụng máy bay phun thuốc để phun bón phân cho cây. Máy bay phun thuốc sẽ tiếp cận và phun đều phân bón lên cây trồng từ trên cao, giúp tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời tăng hiệu quả việc bón phân và cải thiện năng suất cây trồng.
Kết luận
Tổng kết lại, việc bón quá nhiều phân cho cây có thể gây ra những hậu quả không mong muốn đến với cây và môi trường xung quanh. Chúng ta cần phải tuân thủ các kỹ thuật bón phân đúng lượng và đúng cách để giúp cho cây trưởng thành một cách khỏe mạnh và đảm bảo an toàn cho môi trường.
